Καταδικάστηκε η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα δικαιώματα του Ανθρώπου για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι το 2014, το οποίο στοίχησε τη ζωή σε εννέα παιδιά και τρεις γυναίκες πρόσφυγες που έφτασαν στη χώρα μας με σκάφος.
Το χρονικό της τραγωδίας
Στις 20 Ιανουαρίου του 2014, λίγα μέτρα ανοιχτά του Φαρμακονησίου, βυθίστηκε σκάφος με μετανάστες από το Αφγανιστάν και τη Συρία. Στο ναυάγιο πνίγηκαν εννέα παιδιά και τρεις γυναίκες ενώ, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επιζώντων, που είδαν τις ίδιες τους τις οικογένειες να πνίγονται, οι λιμενικοί, αφού έδεσαν τη βάρκα τους στο σκάφος τους, όταν αυτή αναποδογύρισε λόγω της υπερβολικής ταχύτητας που είχαν αναπτύξει, σε μία προσπάθεια επαναπροώθησής τους στην Τουρκία, απώθησαν όσους βρίσκονταν στη θάλασσα. Όπως κατήγγειλαν τότε όσο επέζησαν, μετανάστης που προσπάθησε να σώσει τη σύζυγό του κατήγγειλε ότι χτυπήθηκε. Το Λιμενικό αρνήθηκε τότε τις κατηγορίες, ωστόσο ο αρχηγός του σώματος ζήτησε συγγνώμη από τις οικογένειες των θυμάτων, την κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία.
«Προσπάθησε να σώσει μία γυναίκα που πνιγόταν και ο λιμενικός τον κλώτσησε στο κεφάλι»
Σε συνέντευξη τύπου που είχαν δώσει τότε οι τρεις διασωθέντες του ναυαγίου, έκαναν λόγο για πυροβολισμούς στον αέρα, απειλές και σωματική βία από μέρους των λιμενικών. Όταν οι άνδρες του σώματος έδεσαν τη βάρκα των μεταναστών στο σκάφος τους ανέπτυξαν μεγάλη ταχύτητα προς τις ακτές της Τουρκίας. Ορισμένοι έπεσαν στη θάλασσα. Όπως περιέγραφε τότε ο Αμπντούλ Σαμπούρ Αζίζι, ο οποίος στο ναυάγιο έχασε τη γυναίκα και το δεκάχρονο παιδί του, «κάποιοι σήκωσαν ένα μωρό για να δείξουν ότι πρόκειται για οικογένειες και τότε κάποιος άνδρας του Λιμενικού τους χτύπησε με κλωτσιά και τους είπε να καθίσουν κάτω». Ο Φαντά Μοχάμεντ Αχμάντι, ο οποίος στο ναυάγιο έχασε τη γυναίκα και τα τρία του παιδιά ανέφερε τότε ότι «ένας Σύρος προσπάθησε με ένα ξύλο να σώσει μια γυναίκα που πνιγόταν και τότε ένας άνδρας του Λιμενικού τον χτύπησε στο κεφάλι με κλωτσιά» ενώ ο Εχσάντα Σούφι, που έχασε πέντε μέλη της οικογένειάς του, υποστήριξε ότι «δεχτήκαμε απειλές από άνδρες του Λιμενικού πως αν πούμε τίποτα από αυτά που είδαμε θα μας κάνουν ζημιά». Ο ίδιος σημείωσε ότι, το ίδιο βράδυ, όταν οι διασωθέντες παρέμειναν στο κρατητήριο της Λέρου, δεν τους έδωσαν ούτε φαγητό ούτε νερό.
Ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στις πρακτικές της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά τότε, υπήρξε και ο επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νιλς Μουίζνιεκς, ο οποίος κάλεσε την Ελλάδα να βάλει τέλος στην πρακτική των μαζικών απελάσεων. «Σοκ και αναταραχή μου προξενεί η νέα τραγωδία που συνέβη κοντά στο Φαρμακονήσι, όπου ένας αριθμός μεταναστών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται πιθανόν αιτούντες άσυλο, πνίγηκαν ή αγνοούνται σε μια υπόθεση που φαίνεται να αποτελεί μια αποτυχημένη μαζική απέλαση» σημειώνει ο Μουίζνιεκς τονίζοντας πως την «περασμένη εβδομάδα, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να βάλει τέλος στην παράνομη πρακτική των μαζικών απελάσεων και να ερευνήσει αποτελεσματικά κάθε παρόμοια περίπτωση. Τους ζητώ εντόνως να κρατήσουν την υπόσχεσή τους», δήλωνε τότε, με την ελληνική κυβέρνηση από μέρους της να αρνείται την επιθετική στάση των αρχών απέναντι στους μετανάστες.
Ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, ως υπουργός Ναυτιλίας έκανε λόγο για εργαλειοποίηση του ναυαγίου από την αντιπολίτευση προκειμένου να δημιουργηθεί πολιτικό θέμα. «Ο Μούιζνιεκς και διάφοροι άλλοι θέλουν να προκαλέσουν πολιτικό θέμα στην Ελλάδα. Κανένας ούτε από το ΠΑΣΟΚ ούτε από το ΣΥΡΙΖΑ έχει έρθει για να ενημερωθεί. Δεν μπορούν όλα αυτά να αποτελούν αντικείμενο χαζής εκμετάλλευσης, δεν πιστεύω ότι κανείς θέλει να ανοίξουμε τις πύλες και όλοι οι μετανάστες να απολαμβάνουν άσυλου στη χώρα. Ήταν ακυβέρνητο το σκάφος, (σ.σ με τους μετανάστες) περίπου 2,5 μίλια ανατολικά του Φαρμακονησίου. Έσπευσε εν μέσω θαλασσοταραχής σκάφος του λιμενικού για να μπορέσει να το ρυμουλκήσει. Έπεσε μια γυναίκα και μια παιδί στη θάλασσα γυρίσανε οι μετανάστες όλοι προς αυτή την πλευρά με συνέπεια να τουμπάρει το σκάφος, η γυναίκα και το παιδί. Άλλοι διασώθηκαν αλλά άλλοι χάθηκαν», ανέφερε τότε σε δήλωσή του.
Εν μέσω καταγγελιών και κατακραυγής για επαναπροωθήσεις η απόφαση
Οκτώμισι χρόνια μετά την τραγωδία του Φαρμακονησίου, οι επαναπροωθήσεις εξακολουθούν να αποτελούν «αγκάθι» για τις πρακτικές της ελληνικής κυβέρνησης σε Αιγαίο αλλά και τον Έβρο. Τον περασμένο Φεβρουάριο, απαντώντας σε έρευνα εμβληματικών διεθνών μέσων, σύμφωνα με την οποία, το Ελληνικό Λιμενικό κάνει παράνομες, βίαιες και πολλές φορές δολοφονικές επαναπροωθήσεις απέναντι στους μετανάστες ο υπουργός μετανάστευσης, Νότης Μηταράκης, έκανε λόγο για «fake news» και «τουρκική προπαγάνδα». «Η τουρκική προπαγάνδα για την παράνομη μετανάστευση έχει ως συνέπεια να εμφανίζονται συχνά ψευδείς ειδήσεις στα μέσα ενημέρωσης.
Η Ελλάδα προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο και με πλήρη σεβασμό του χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Προφανώς, οι εθνικές ανεξάρτητες αρχές διερευνούν όλους τους ισχυρισμούς για το αντίθετο, αλλά όταν αυτές οι αρχές ζητούν περαιτέρω πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία από τους συντάκτες τέτοιων ρεπορτάζ, εκείνοι αρνούνται να τις παράσχουν», σημείωνε σε ανακοίνωσή του ο υπουργός.
Έρευνα Διεθνών Μέσων: Οι αστυνομικές αρχές στρατολογούν αιτούντες άσυλο για να συμμετέχουν σε επαναπροωθήσεις
Η έρευνα των Guardian, Lighthouse Reports, Le Monde, Der Spiegel και ARD Report Munchen τον περασμένο Ιούνιο ανέφερε ότι αιτούντες άσυλο «στρατολογήθηκαν από αστυνομικές αρχές» και συμμετείχαν – μέσω πιέσεων που ασκήθηκαν από Έλληνες αστυνομικούς- ενεργά σε επαναπροωθήσεις. Οι αναφορές για επαναπροωθήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί από τον Μάρτιο του 2020, όταν χιλιάδες άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους οδηγήθηκαν εκεί από τις τουρκικές αρχές, έφτασαν στα ελληνικά σύνορα μετά την ανακοίνωση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι άνοιξε την «πύλη» προς την Ευρώπη. Οι ελληνικές αρχές και ο πρωθυπουργός της, Κυριάκος Μητσοτάκης, απορρίπτουν συνεχώς τους ισχυρισμούς, επιμένοντας ότι η Ελλάδα έχει μια «αυστηρή αλλά δίκαιη» μεταναστευτική πολιτική.
Για «προωθήσεις» έκανε λόγο ο Μητσοτάκης από το Στρασβούργο
Την Τρίτη, 5 Ιουλίου, από το Στρασβούργο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απαντούσε για τα pushbacks: «Κάθε ευρωπαϊκό κράτος μέλος έχει δικαίωμα να προστατεύει τα σύνορά του. Έχουμε προστατεύσει με επιτυχία τα σύνορά μας και έχουμε διαλύσει δίκτυα διακινητών που εκμεταλλεύτηκαν την απόγνωση ανθρώπων σε αδυναμία με τραυματικές εμπειρίες. Σκεφτείτε τις προωθήσεις, ποιοι τους σπρώχνουν αυτούς τους ανθρώπους προς τα εδώ. Καλούμε την Τουρκία να συνεργαστεί. Όταν ένα ιστιοφόρο φεύγει με 200 ανθρώπους από τουρκική μαρίνα, δεν γίνεται εν αγνοία των τουρκικών αρχών. Ας μην διαδίδουμε την τουρκική προπαγάνδα. Έχουμε μια ανεξάρτητη αρχή καταπολέμηση διαφθοράς που εξετάζει τις αιτιάσεις, ορισμένες εκ των οποίων χρειάζονται διερεύνηση. Οι εγκαταστάσεις υποδοχής δεν έχουν καμία σχέση με αυτές που ήταν πριν, επί της προηγούμενης αριστερής κυβέρνησης».
Πηγή: ΕΘΝΟΣ
Φωτογραφία εξωφύλλου: Redesign στο λογότυπο της Ελληνικής Προεδρίας το 2014 , σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το ναυάγιο που κυκλοφόρησε σχεδόν αμέσως στα social media με την αναγγελία της είδησης του τραγικού ναυαγίου στο Φαρμακονήσι.