Νερό…πηγή της ζωής. Για τα νησιά μας ο βροχερός χειμώνας γεμίζει πάντα με αισιοδοξία τους κατοίκους, καθώς οι βροχές γεμίζουν τους υπόγειους ταμιευτήρες απομακρύνοντας την έγνοια και ξορκίζοντας την λειψυδρία απ’ την οποία έχουμε υποφέρει στο παρελθόν.
Η Νάξος «με τα ψηλά βουνά και τα βαθιά λαγκάδια» έχει την τύχη να συγκεντρώνει αρκετές βροχοπτώσεις και να φιλοξενεί στην αγκαλιά της πολλές πηγές και χειμάρρους που ξεδιψούν ζώα και επισκέπτες με το γάργαρο και καθάριο νερό τους.
Κάθε φορά που το νερό βρίσκει τον δρόμο του για την επιφάνεια γίνεται είδηση που δημιουργεί χαρά και σκορπίζει χαμόγελα. Μύθοι και δοξασίες συνοδεύουν πολλές απ’ τις πηγές του νησιού, καλές κιουράδες χορεύουν τις νύχτες στο φως της πανσελήνου, ενώ αν αναβλύσουν ξανά τα νερά κάποιων απ’ αυτές, αυτό θα είναι τρανό σημάδι κακών γεγονότων.
Στ’ Απλίκια, που τα παλαιότερα χρόνια είχαν πολύ πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ζούσαν μέχρι και τον 17ο αιώνα, όπως και σε άλλες περιοχές της Νάξου, ελάφια και συνηθιζόταν το κυνήγι τους από τους ντόπιους ευγενείς ή από τους περαστικούς αξιωματούχους. Εκείνη την εποχή, μάλιστα, ο Γάλλος περιηγητής Ζαν ντε Τεβενό αναφέρει ότι στην περιοχή των Απλικιών υπήρχαν πολλά έλη όπου ψαρεύονταν τεράστιες ποσότητες χελιών.
Ο Αντώνης Τζιώτης φιλόλογος, πρώην πρόεδρος του Συλλόγου Φιλωτιτών Νάξου και ενεργό μέλος της τοπικής κοινωνίας του νησιού στην περιήγησή του προς τον Πύργο του Χειμάρρου περιγράφει ένα μοναδικό τοπίο που το συνοδεύει το κελαρυστό τραγούδι της πηγής της Καμίνου, που άνοιξε φέτος μετά τις βροχοπτώσεις δροσίζοντας ζώα και επισκέπτες όπως κάνει αιώνες τώρα.
Αυτό που επείγει όμως είναι η διάσωση της πηγής ως κτίσμα και μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, για να μπορεί και στο μέλλον να δροσίζει τον επισκέπτη με το διάφανο νερό της αποτελώντας τον συνδετικό κρίκο μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος.
Ειρήνη Προμπονά
—
Μεγίστη εδοκίμασα χαρά σήμερα, όταν ο φίλος Στέφανος Βλασερός (του Βλασερολιού), μου έκανε γνωστό το ευχάριστο γεγονός: «Άνοιξε η Κάμινος»!
Πήρα αμέσως το δρόμο του δειλινού προς τα κει «για να δουν τα μάτια μου και να χορτάσουν»! Μια μικρή στάση στον Άι-Τρύφωνα, πάνω από τον Μαραθό, για ν’ απολαύσω την χρυσίζουσα δύση. Στον Πύργο του Χειμάρρου, οι ακτίνες του βασιλεύοντος ηλίου, χάιδευαν ακόμη, πάνω ψηλά, τις τεράστιες μαρμαρόπετρές του, σημάδι ζεστής ελπίδας στο γύρω παγωμένο τοπίο! Δεξιά και αριστερά, σ’ όλη τη διαδρομή, απλώνονταν στοιβαγμένα τα χιόνια, που αυτές τις μέρες κάλυψαν άπλέτως την ναξία γη!
Φθάνοντας στην Πηγή της Καμίνου, άκουσα περιχαρής το κελαρυστό της τραγούδι να βγαίνει ζωντανό και χαρούμενο από την μαρμάρινη μπρουτσουνέρα της! Δεν συμβαίνει αυτό κάθε χρόνο. Μονάχα όταν έχει γερές πολυνεριές, βρίσκει τη «μιλιά» της η «σιωπώσα» πηγή. Εφέτος, ευτυχώς, τα μέχρι τώρα νερά και χιόνια έπεσαν άφθονα κι έτσι το νερό της ζωντάνιας της, βρήκε το δρόμο του!
Η Πηγή της Καμίνου έρχεται πιθανότατα από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, τότε που ο βοεβόδας της Νάξου, φιλοξενώντας Ευρωπαίους περιηγητές, τους οδηγούσε στα μέρη εκείνα, από τ’ Απλίκια ως τον Καλαντό, για να κυνηγήσουν ελάφια, τα οποία έβοσκαν τα χρόνια εκείνα σ’ αυτές τις κατάφυτες και ολόδροσες περιοχές.
Η Πηγή της Καμίνου ξεδιψούσε την βουκολική αγωνία και πρόφερε ανάσα συνέχειας στους ξωμάχους της περιοχής καθώς και στους διερχόμενους διαβάτες, υπό τον παχύσκιο πλάτανο της, ο οποίος, προ εικοσαετίας, «εξεμέτρησε το ζην».
Μη μείνουμε, όμως, μόνο εδώ, στον δικαιολογημένο ενθουσιασμό μας. Η Πηγή της Καμίνου, ως κτίσμα τοπικής ιστορικής μνήμης και ως δημιούργημα λαϊκής αισθητικής ευαισθησίας,”κουβαλεί ασφαλώς ένα λαμπρό δροσοφόρο παρελθόν αλλά και της πρέπει ένα εξίσου ευοίωνο μέλλον.
Δυστυχώς, ο πανδαμάντωρ χρόνος, έχει επιφέρει εμφανή ίχνη αλλοιωτικής φθοράς πάνω της. Ως εκ τούτου επιβάλλεται να επέμβει, όσον τάχιστα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία και σε συνεργασία με την Δημοτική Κοινότητα Φιλωτίου, να προβούν στις σωστικές εκείνες ενέργειες που θα δώσουν προοπτική μακράς υγιούς συνέχειας στη στατική πληρότητα του ταπεινού-υπερήφανου μνημείου, καθώς και στην κατάλληλη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου!
Φωτογραφίες/Βίντεο: Αντώνης Τζιώτης