Βασικός στόχος του ερευνητικού προγράμματος ΑΕΙ είναι ο σχεδιασμός της αειφόρου ανάπτυξης αντιπροσωπευτικών περιοχών, από τις λιγότερο αναπτυγμένες, σε γειτνίαση με πύλες εισόδου στην χώρα ή με τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές, ώστε να προσανατολιστεί σε αυτές το υπάρχον τουριστικό ρεύμα με πόλους έλξης νέους τουριστικούς πόρους και προϊόντα που θα προκύψουν από την αναβάθμιση του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος και από την ανάπτυξη και αξιοποίησή του μέσω εφαρμογών Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικής και Επικοινωνίας.
Η αξιοποίηση εφαρμογών ΤΠΕ μπορεί να συμβάλει γενικότερα στην ανάπτυξη τουριστικών πόρων και προϊόντων των περιοχών με πολιτιστικό και περιβαλλοντικό απόθεμα με την αναβάθμισή του, μέσω της της ανάλυσης, τεκμηρίωσης, μοντελοποίησης και διαχείρισής του, ώστε να προσδώσει προστιθέμενη αξία στην τοπική τουριστική ανάπτυξη.
Το ΕΜΠ και η συντονίστρια του προγράμματος ΑΕΙ, Καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου έχει μεγάλη εμπειρία και έχει αναπτύξει πρότυπη τεχνογνωσία στον σχεδιασμό και υλοποίηση προγραμμάτων αειφόρου τοπικής ανάπτυξης, τόσο στο αντικείμενο της αναβάθμισης του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος, όσο και στην ανάλυση, διαχείριση και τεκμηρίωση του περιεχομένου του στον χώρο με αξιοποίηση εφαρμογών ΤΠΕ και με μοντελοποίηση σε ολοκληρωμένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών (ΣΓΠ-GIS).
Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η προστιθέμενη αξία της τουριστικής ανάπτυξης και της τοπικής οικονομίας, ενσωματώνοντας νέους τουριστικούς πόρους και προϊόντα. Με το μηχανισμό αυτό, εξωτερικές οικονομίες, όπως του τουρισμού, επενδύονται σε μία ενδογενή ανάπτυξη με όχημα μεταφοράς του τουριστικού ρεύματος από τις πλέον αναπτυγμένες στις «ξεχασμένες» ή/και λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές νέους πόλους έλξης σε αυτές από την αναβάθμιση του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος.
Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα που η ανάπτυξη τους μπορεί να έχει πιλοτικό χαρακτήρα διότι είναι βιώσιμα, μεταφέρσιμα και χαρακτηριστικά είναι:
Α) Αιτωλοακαρνανία: Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ανοικτού αρχαιολογικού πάρκου στην Αιτωλοακαρνανία με την χάραξη παραθαλάσσιων, παραποτάμιων και παραλίμνιων πολιτιστικών/περιβαλλοντικών διαδρομών που μπορεί, σε αυτήν την ολιγότερο αναπτυγμένη περιοχή της Ελλάδος, να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης. Η περιοχή θα τροφοδοτείται από το τουριστικό ρεύμα των Ιονίων νήσων, της Πάτρας της Πρέβεζας και της Ηγουμενίτσας και από τον θαλάσσιο τουριστικό με πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις για την ανάπτυξη όλου του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Β) Δήμος Ανατολικής Μάνης: Η περιοχή αυτή, που είναι και η λιγότερο αναπτυγμένη περιοχή της Πελοποννήσου, με μεγάλες δυνατότητες αξιοποίησης τόπων αρχιτεκτονικού, πολιτιστικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, μπορεί να γίνει ένα Μουσείο Ανοικτό σε τουριστικές εφαρμογές με βάση τα προσφερόμενα μνημεία, τόπους και τους παραδοσιακούς αρχιτεκτονικά οικισμούς. Θα αξιοποιήσει το τουριστικό ρεύμα της Πελοποννήσου και ειδικότερα από την Πάτρα, την Κόρινθο, την Τρίπολη, το Ναύπλιο, τη Λακωνία και ειδικότερα από την Δυτική Μάνη που παρουσιάζει ανάπτυξη.
Γ) Εύβοια- Δήμος Διρφύων -Μεσσαπίων: Η περιοχή των ορεινών όγκων της Δίρφυος μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη αυτής της λιγότερο αναπτυγμένης περιοχής της Εύβοιας, με προστιθέμενη αξία για το Δήμο Διρφύων-Μεσσαπίων και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μέσω της χάραξης τουριστικών διαδρομών-μονοπατιών που διέρχονται από περιοχές πολιτιστικού και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος.
Δ) Νήσος Χίος: Η χάραξη διαδρομών πολιτιστικού ενδιαφέροντος στις ήδη υπάρχουσες φυσικές διαδρομές, όπως το φαράγγι των Καμπιών, οι Άγιοι Πατέρες – Νέα Μονή, Μεστά–Ολύμποι κ.α., μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία προστιθέμενης αξίας για ολόκληρο το νησί της Χίου από το τουριστικό ρεύμα που κινείται προς την Χίο από Αθήνα και Θεσσαλονίκη αλλά και τοπικά σε διαδικτύωση με τα νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Ε) Στα μικρά νησιά της Δωδεκανήσου, την Χάλκη, την Σύμη, το Καστελόριζο και την Κάσο, που σήμερα βρίσκονται στην στενή ή την ευρύτερη περιφέρεια της Ρόδου, είναι δυνατόν με την κατάλληλη ανάπτυξη νέων τουριστικών πόρων και προϊόντων μέσω της αναβάθμισης του μοναδικού αρχιτεκτονικού, πολιτιστικού και περιβαλλοντικού τους αποθέματος να προσανατολίσουν τοπικά εξειδικευμένα μέρη του τουριστικού ρεύματος της Ρόδου δημιουργώντας νέα τουριστική δραστηριότητα (Κάσος) ή προστιθέμενη αξία στον τουρισμό αλλά και την τοπική οικονομία με αύξηση της παραμονής πέρα του ημερήσιου ή ολιγοήμερου τουρισμού.
Το αντικείμενο αυτό θα αναπτυχθεί στους κάτωθι άξονες:
Άξονας Ι: Ανάλυση, τεκμηρίωση, μοντελοποίηση και διαχείριση Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Αποθέματος (ΠΠΑ).
Άξονας ΙΙ: Αξιοποίηση εφαρμογών ΤΠΕ
Άξονες ΙΙΙ: Σχεδιασμός και Υλοποίηση Νέων Προϊόντων για Τουριστική Τοπική Ανάπτυξη
Άξονα ΙV: Κυκλική Οικονομία και Κοινωνική Συνοχή
Ο πρώτος άξονας περιλαμβάνει ενέργειες για την αποτίμηση της αξίας (valorization) του ΠΠΑ και αναβάθμισής του με χρήση νέων τουριστικών προϊόντων, πόρων, και αποτίμηση της ανθεκτικότητας του ΠΠΑ. Η ανάλυση, τεκμηρίωση, μοντελοποίηση και διαχείριση του ΠΠΑ γίνεται με επικοινωνία σε απλούς μεμονωμένους χρήστες μέσου χρήσης δυναμικού ιστοτόπου που επιτρέπει εξατομικευμένη παρουσίαση/πρόταση τουριστικών προϊόντων βάσει του προφίλ του κάθε χρήστη και διαχειρίζεται από οργανωμένους φορείς με προώθηση τουριστικών πακέτων και ενεργειών που βοηθούν τη διοχέτευση του τουριστικού ρεύματος από τις αναπτυγμένες στις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές. Ως υποδείγματα εφαρμογής θα χρησιμοποιηθούν οι ανωτέρω περιοχές της α) Αιτωλοακαρνανίας, β) Ανατολικής Μάνης, γ) Περιοχές του Δήμου Διρφύων-Μεσσαπίων του νομού Ευβοίας, δ) της Νήσου Χίου και ε) των μικρών απομονωμένων νησιών της Δωδεκανήσου όπως η Σύμη, η Χάλκη, η Κάσος και το Καστελόριζο.
Ο δεύτερος άξονας αξιοποιεί τα αποτελέσματα της ανάλυσης, τεκμηρίωσης, μοντελοποίησης και διαχείρισης της του ΠΠΑ με την χρήση καινοτόμων εφαρμογών ΤΠΕ μέσω της χρήσης πλατφόρμας λογισμικού και ολοκληρωμένης χωρικής ανάλυσης και διαχείρισης δεδομένων. Το εργαλείο ΤΠΕ αναπτύσσεται μέσω πλατφόρμας λογισμικού, που χρησιμοποιεί εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και σημασιολογικής ανάλυσης. Επίσης, τα προϊόντα και οι νέοι τουριστικοί πόροι προσαρμόζονται ως προς τον χώρο και την διαχείρισή τους.
Ο τρίτος άξονας περιλαμβάνει την ένταξη του σχεδιασμού για την υλοποίησή του στην τοπική ανάπτυξη. Περιλαμβάνεται ο σχεδιασμός, ο προγραμματισμός και η υλοποίηση υποδομών, έργων και μέτρων για την εφαρμογή του ΑΕΙ τοπικά.
Ο τέταρτος άξονας περιλαμβάνει τις επενδύσεις στον τουρισμό και την τοπική οικονομία, που απαιτούνται για την δημιουργία των νέων πόρων και προϊόντων του ΑΕΙ, την προστιθέμενη αξία που επιφέρουν αυτά στην τουριστική οικονομία καθώς τις πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις που έχουν στην τοπική οικονομία και στην κοινωνική συνοχή. Τα μέτρα και οι ενέργειες για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ΠΠΑ με την εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου της ποιότητας και της διαχείρισης για την αξιοποίηση του είναι απαραίτητο στοιχείο του ολοκληρωμένου σχεδιασμού αξιοποίησης-διατήρησης του αποθέματος ώστε να διασφαλίζεται και στο επίπεδο των περιβαλλοντικών πολιτιστικών πόρων η αειφορία.
Το Consortium του ΑΕΙ αποτελείται:
1) Aπό δύο ερευνητικούς φορείς.
• Το ΕΜΠ ( Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) που είναι και συντονίζων φορέας, με επιστημονικά υπέυθυνη του έργου την ομότιμη καθηγήτρια Αντωνία Μοροπούλου
• To ITE ( Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας) με υπεύθυνο τον κ. Νικόλαο Καμπάνη
2)Aπό δύο εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών αλλά και χωρικής ανάπτυξης και μελέτης.
• Την ΤΕΛΕΣΤΩ, με υπεύθυνο τον κ. Δημήτριο Δρε
• Την Consortis, με υπεύθυνο τον κ. Γεώργιο Τσακούμη
3) Από δύο λοιπούς τεχνικούς ερευνητικούς φορείς.
• Το παράτημα του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο) Δωδεκανήσου, με υπεύθυνο τον κ. Αντώνιο Γιαννικουρή
• Το παράτημα του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο) Βορειοανατολικού Αιγαίου, με υπεύθυνο τον κ. Ευστράτιο Μανωλακέλλη
4) Έναν λοιπό ερευνητικό φορέα που ορίζεται ως εταιρία.
• Το ΙΤΕΠ (Ίδρυμα Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων), με υπεύθυνο τον κ. Γεώργιο Πετράκο
Το ερευνητικό πρόγραμμα ΑΕΙ χρηματοδοτείται από το ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 και εντάσσεται στη Δράση Εθνικής Εμβέλειας «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ Β’ ΚΥΚΛΟΣ».