Δασικές Πυρκαγιές και Κλιματική Αλλαγή

Δωροθέα Τόμελη/envinow

απο Cyclades Open

Οι δασικές πυρκαγιές είναι συνήθως το κύριο πρόβλημα του χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα τρία μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η κλιματική αλλαγή κι η ερημοποίηση. Δυστυχώς, οι δασικές πυρκαγιές που πλέον είναι σε παγκόσμιο επίπεδο, αποτελούν κύρια συνιστώσα των παραπάνω περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Το αποτέλεσμα των δασικών πυρκαγιών δεν είναι μόνο η απώλεια των μεγαλύτερων χερσαίων δεσμευτών του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας, αλλά και η απελευθέρωση του μεθανίου και του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τα οποία προκύπτουν από την καύση της δασικής βιομάζας. Με την αύξηση αυτών των χημικών αερίων συνεπάγεται η δέσμευση ανακλώμενης ηλιακής ακτινοβολίας, ως αποτέλεσμα δημιουργείται το φαινόμενο του θερμοκηπίου κι η υπερθέρμανση του πλανήτη μας. Η υπερθέρμανση συμβάλλει στις δασικές πυρκαγιές λόγο υψηλού θερμικού φορτίου, καταστρέφοντας τεράστιες εκτάσεις, εφόσον είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί η κατάσβεσή τους. Επίσης, με την μείωση των δέντρων, αυξάνονται οι πλημμύρες στην γύρω περιοχή.

Οι πυρκαγιές αυξάνονται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα των ακραίων καιρικών φαινομένων σε παγκόσμια κλίμακα. Φανταστείτε ότι το έτος 2019 κάηκαν 83.000.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων στις αρκτικές περιοχές. Οι συχνές φωτιές προκαλούν μόνιμη καταστροφή της χλωρίδας και συνέπεια αυτού είναι η ερημοποίηση του εδάφους ‘desertification’. Τέσσερις τόνοι οξυγόνου ετησίως παράγονται από δέκα στρέμματα δάσους, ενώ η καύση των δασών εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου 8-12% σε ένα έτος.

Σύμφωνα με τα δημοσιοποιημένα στατιστικά στοιχεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), η πιο πυρόπληκτη περιφέρεια της χώρας είναι η Αθήνα, όπου καταγράφονται περίπου 83 πυρκαγιές και 43.117 στρέμματα δασών ετησίως. Τα κυρίαρχα δασικά είδη στην Αθήνα είναι:

  • Αείφυλλα και πλατύφυλλα = 906.520 στρέμματα
  • Χαλέπιος πεύκη = 655.470 στρέμματα
  • Ελάτη = 75.070 στρέμματα
  • Πλατάνια = 5.010 στρέμματα
  • Δρυς = 2.090 στρέμματα
  • Μαύρη πεύκη = 1.700 στρέμματα

Από το 1980 έως το 1990 υπήρξαν 1.263,50 πυρκαγιές σε όλη την Ελλάδα, ενώ από το 2000 έως το 2008 υπήρξαν 1.806,40 πυρκαγιές. Οι φωτιές οι οποίες προκλήθηκαν από ανθρώπινο χέρι στην πρώτη περίπτωση ήταν 728,2 φορές, ενώ στην πιο πρόσφατη έρευνα υπήρξαν 259,5 φορές. Κατά την διάρκεια του έτους φαίνεται ότι ο πιο επικίνδυνος μήνας είναι ο Αύγουστος, ο οποίος κατέχει το 22% συχνότητας πυρκαγιών στην διάρκεια του χρόνου.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, οι φυσικοί κίνδυνοι είναι οι ακόλουθοι:

  • Ισχυροί άνεμοι και υψηλές θερμοκρασίες.
  • Σύνθεση αναφλέξιμου υλικού και συγκέντρωση θάμνων, ξερών φύλλων, πευκοβελόνων, κλπ.
  • Μη προσβάσιμα δάση, χωρίς δρόμους και μονοπάτια.
  • Δάση με εύφλεκτα είδη, όπως δάση αειφύλλων- πλατυφύλλων (όπως είναι ο σχίνος).

Μη φυσικοί κίνδυνοι:

  • Βιομηχανικές περιοχές, εργοστάσια και σκουπιδότοποι κοντά σε δάση.
  • Άναμμα φωτιάς για το κάψιμο κλαδιών, φύλλων, δέντρων, βοσκοτόπων, σκουπιδιών κλπ.
  • Εμπορικές εγκαταστάσεις κοντά σε δάση όπως μεταλλεία.
  • Άναμμα φωτιάς σε κατασκηνώσεις χωρίς την απαραίτητη πρόληψη μέτρων.
  • Χρήση τσιγάρου μέσα στο δάσος χωρίς προσοχή.

Σύμφωνα με την Νομοθεσία (Ν. 998/79) προβλέπονται οι υποχρεώσεις που έχουμε για την αντιμετώπιση μιας πυρκαγιάς αλλά και οι αυστηρές κυρώσεις για τους παραβάτες (όπου μπορεί να είναι μέχρι και φυλάκιση ενός έτους).

Από τα παραπάνω, συμπεραίνουμε ότι το κλίμα είναι αλληλένδετο με τις δασικές πυρκαγιές. Το πρόβλημα θα υπάρξει όταν αρχίζουν σιγά σιγά να εξαφανίζονται τα παραπάνω είδη χλωρίδας. Η χλωρίδα είναι σημαντική και πρέπει να την προστατέψουμε. Ουσιαστικά η κλιματική αλλαγή είναι το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να ληφθούν μέτρα ώστε να αποφευχθούν οι καταστροφικές δασικές πυρκαγιές που αντιμετωπίζουμε κάθε καλοκαίρι.

Είναι πολύ σημαντικό να είμαστε ενήμεροι, να λαμβάνουμε μέρος σε εθελοντικούς συλλόγους πυρασφάλειας και να συμμετέχουμε σε διάφορες ενημερωτικές δράσεις που πραγματοποιούνται σε διάφορες περιοχές, ώστε να συνδράμουμε στο δύσκολο έργο της Πυροσβεστικής υπηρεσίας και προστατέψουμε τις περιοχές μας και τα δάση μας.

Βιβλιογραφία

Πηγή: envinow/Δωροθέα Τόμελη
📸 Marcus Kauffman/Unsplash

Δείτε επίσης