Οπτικό φαινόμενο που εμφανίζεται στο τέλος του Μαΐου και τις αρχές του Ιουνίου, στην παραλιακή πεδιάδα τού Φραγκοκάστελλου, ανατολικά της Χώρας Σφακίων στην Κρήτη.
Τις τελευταίες μέρες του Μαΐου και τις πρώτες του Ιουνίου, ανθρωπόμορφες σκιές, μαυροντυμένες, περπατώντας ή καβαλώντας άλογα, φέρουν όπλα και κατευθύνονται από την Εκκλησία του Αγίου Χαράλαμπου προς το Φραγκοκάστελο και χάνονται στη θάλασσα. Περπατούν ο ένας πίσω από τον άλλο για περίπου 10′, όταν επικρατεί άπνοια και υψηλή υγρασία.
Πρόκειται για οπτασία, όπου μια μακριά σειρά από ανθρώπινες σκιές φαίνεται να ξεκινάει τις πρωινές ώρες, πριν από την ανατολή του ηλίου. Οι ντόπιοι έδωσαν σ’ αυτές τις σκιές την ονομασία Δροσουλίτες, γιατί εμφανίζονται την ώρα της πρωινής δροσιάς.
Η λαϊκή φαντασία θεωρεί ότι οι σκιές ανήκουν στους άνδρες του στρατιωτικού σώματος με αρχηγό τον ηπειρώτη οπλαρχηγό Χατζημιχάλη Νταλιάνη, που σκοτώθηκαν γύρω από το ενετικό φρούριο του Φραγκοκάστελλου στις 18 Μαΐου 1828, πολεμώντας τους Τούρκους.
Η ιστορία του Χατζημιχάλη Νταλιάνη
Περί τα τέλη του 1827, ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης καλείται στην Κρήτη με σκοπό να αναλάβει την ηγεσία της επανάστασης. Όντας ενεργό μέλος της Φιλικής Εταιρείας, δέχτηκε χωρίς δεύτερη σκέψη. Η επανάσταση στην Κρήτη ξεκίνησε από τα Σφακιά με πολλές επιτυχίες. Ο Χατζημιχάλης οργάνωσε ένα αξιόμαχο σώμα, αποτελούμενο από 100 ιππείς και 500 πεζούς. Η άφιξη του στην Κρήτη ανέβασε το ηθικό των ντόπιων επαναστατών.
Οι επιτυχίες του Χατζημιχάλη εξόργισαν τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά, ο οποίος του έστειλε τελεσίγραφο. Απαιτούσε ο Χατζημιχάλης να εγκαταλείψει την Κρήτη μέσα σε δέκα μέρες. Παράλληλα προτρέπει τους Κρήτες να πολεμήσουν στο πλάι του “ξένου” και να του τον παραδώσουν. Ο Χατζημιχάλης, έπειτα από πολλές νίκες, καταλαμβάνει το Φραγκοκάστελλο και οργανώνει τρεις προμαχώνες. Αποφάσισε να δώσει εκεί την κρίσιμη μάχη εναντίον του Μουσταφά. Πιθανότατα υπερεκτίμησε τις δυνάμεις του καθώς δεν άκουσε τους Κρήτες που τον συμβούλεψαν να ανέβει στα βουνά.
Το ξημέρωμα της 18ης Μαΐου ξεκινά η επίθεση, με τον στρατό του Μουσταφά να αριθμεί γύρω στους 8.000 πεζούς, 400 ιππείς και έξι κανόνια. Η μάχη ήταν άνιση. Όσοι στρατιώτες βρίσκονταν στον προμαχώνα σκοτώθηκαν σχεδόν αμέσως. Ακολουθεί δεύτερη σκληρή και εξίσου άνιση μάχη στην είσοδο του κάστρου. Λέγεται πως η πύλη “έφραξε” από τα πτώματα και των δυο πλευρών.
Οι επιστήμονες κατατάσσουν τους Δροσουλίτες στα φαινόμενα του «ανώτερου αντικατοπτρισμού» (fata morgana) και σύμφωνα με το sansimera.gr υποθέτουν ότι οι σκιές ανήκουν σε στρατιώτες που γυμνάζονται στις ακτές της Λιβύης, απέναντι από τα Σφακιά.
Σύμφωνα με το cretanbeaches.com οι επιστημονικές ερμηνείες λένε πως προκαλείται από αντικατοπτρισμό (fata morgana) λόγω της διάθλασης των ακτίνων του ήλιου με την υγρή ατμόσφαιρα της πρωινής δροσιάς. Οι ντόπιοι πιστεύουν ότι οι Δροσουλίτες εμφανίζονται μόνο στην πρωινή δροσιά (εξ ου και το όνομα τους), ενώ δεν έχουν ενοχλήσει ποτέ κανένα.
Λέγεται ότι το 1890 Τούρκοι στρατιώτες που βρίσκονταν στο Φραγκοκάστελλο, έφυγαν πανικόβλητοι όταν αντίκρισαν τους Δροσουλίτες. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν οι Γερμανοί είχαν καταλάβει την Κρήτη, ένα στρατιωτικό απόσπασμα είδε τα φαντάσματα, νόμισε ότι ήταν αντάρτες και άρχισαν να πυροβολούν εναντίον τους. Φυσικά δεν πληγώθηκε κανείς, παρά μόνο η αξιοπρέπεια των Γερμανών. Οι σκιές δεν εμφανίζονται κάθε χρονιά, αλλά μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια χωρίς καμιά εμφάνιση. Επίσης δεν έχουν φωτογραφηθεί ή βιντεοσκοπηθεί ποτέ.
Κάθε χρόνο μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου κατά τις πρωινές ώρες, για ένα περίπου δεκάλεπτο, πριν ή κατά την ανατολή του ήλιου και όταν πρόκειται να φυσήξει βοριάς μετά την πρωινή υγρασία, παρατηρείται από τον κάμπο γύρω από το κάστρο σειρά από σκιές ανθρώπινες, αλλού πυκνές κι αλλού αραιότερες, που κινούνται από το μοναστήρι του Αγίου Χαραλάμπου προς το Φραγκοκάστελλο. Η εποχή που παρατηρείται το φαινόμενο συμπίπτει με την εποχή που έγινε φονική μάχη μεταξύ των εξεγερμένων κατοίκων και πολυάριθμου τουρκικού σώματος.
Ο διευθυντής του Εθνικού Μετεωρολογικού κέντρου της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς αναφέρει στο News247.gr για το φαινόμενο:
“Από τέλος Μαΐου μέχρι το πρώτο πενθήμερο Ιουνίου, η θέση του Ήλιου, λόγω της εκλειπτικής τροχιάς της Γης γύρω από αυτόν και της θέσης του άξονα αυτής σε σχέση με τις οροσειρές στο Φραγκοκάστελλο, είναι τέτοια ώστε να έχουμε την καταλληλότερη γωνία των από διάθλαση προερχομένων ακτίνων του Ήλιου για ένα 10λεπτο περίπου, το πρωί. Παράλληλα με το έναντι των οροσειρών και πάνω από το κάστρο σχηματιζόμενο νέφος της πρωινής δροσούλας, η οποία προκαλεί διάθλαση, γίνεται ανάλυση του φωτός, πολλαπλή ανάκλαση, διάθλαση και αλλαγή στη διεύθυνση διάδοσης του. Ένα φαινόμενο «όμοιο» της δημιουργίας του Ουράνιου τόξου.
Κατά το δεκάλεπτο αυτό, όταν υπάρχει υψηλή υγρασία και άπνοια, λόγω της τοπικής ιδιομορφίας των δεκάδων λοφίσκων στην κορυφή των δυο παράλληλων στην παραλία οροσειρών και λόγω του ότι ο Ήλιος για δέκα λεπτά δεν ανυψώνεται αλλά κινείται ελάχιστα χαμηλότερα των κορυφών και φαινομενικά από την Χώρα Σφακίων προς τη Σκαλωτή, οι πολλές κορυφές των παράλληλων αυτών οροσειρών και λόγω της ιδιομορφίας των βράχων διακόπτουν την ευθύγραμμη κίνηση του φωτός προς το νέφος της δροσούλας. Με την φαινομενικά οριζόντια όμως κίνηση του Ήλιου πίσω από τις κορυφογραμμές παρουσιάζεται αντίθετης φοράς κίνηση των σκιών πάνω στο νέφος της δροσούλας, ακριβώς την κίνηση που έχουν περιγράψει οι κατά καιρούς διάφοροι παρατηρητές.
Το φαινόμενο αυτό δύναται να παρουσιαστεί σε οποιονδήποτε τόπο και σε οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, εφόσον υπάρχουν σε δεδομένο χρονικό διάστημα οι συνθήκες της περίπτωσης Φραγκοκάστελλου.”
Με πληροφορίες SanSimera.gr, cretanbeaches.com , wikipedia.org, News247.gr