Το πράσινο φως για «έφοδο» σε σπίτια οφειλετών και «ελευθέρας» στους ελεγκτές να ανοίγουν πόρτες, να προβαίνουν σε έρευνες, καθώς και να ανοίγουν κλειστά έπιπλα, σκεύη ή δοχεία, δίνει ο νέος Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, μετά την επικαιροποίηση και κωδικοποίηση των διατάξεων που διέπουν τη διοικητική διαδικασία για την είσπραξη, από κάθε αιτία, των δημοσίων εσόδων, έχει αποφασίσει να χρησιμοποιήσει όλα τα «όπλα» που έχει στη διάθεσή της, προκειμένου να καταφέρει να εισπράξει με κάθε πρόσφορο και νόμιμο μέσο μέρος των ληξιπρόθεσμων χρεών, που έχουν εκτιναχθεί πάνω από τα 112 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό ενεργοποιεί το σύνολο των μέτρων που μπορεί να λάβει κατά των οφειλετών και θέτει σε εφαρμογή τις διατάξεις για κατασχέσεις κινητών στα χέρια των οφειλετών, οι οποίες όμως πάντα θα πρέπει να ενεργούνται μόνο από δικαστικό επιμελητή ή υπάλληλο της ΑΑΔΕ με την παρουσία ενός ενήλικα μάρτυρα, μετά από έγγραφη παραγγελία του διοικητή της ΑΑΔΕ, που περιέχει το ονοματεπώνυμο του οφειλέτη, και αν πρόκειται για νομικό πρόσωπο την επωνυμία του, καθώς και τον ΑΦΜ του, εφόσον υπάρχει, το είδος και το ποσό της οφειλής.
Ωστόσο οι επισκέψεις αυτές δεν μπορούν να γίνονται νυχτερινές ώρες, Κυριακές και αργίες, εκτός και αν υπάρχουν πληροφορίες, ότι ο οφειλέτης ετοιμάζεται να φύγει στο εξωτερικό.
Η διαδικασία
Ειδικότερα, ο ενεργών την κατάσχεση έχει την εξουσία, εφόσον το απαιτεί ο σκοπός της αναγκαστικής εκτέλεσης, να εισέρχεται στην κατοικία ή και σε κάθε άλλο χώρο που βρίσκεται στην κατοχή του καθ’ ου η εκτέλεση, να ανοίγει τις πόρτες και να προβαίνει σε έρευνες, καθώς και να ανοίγει κλειστά έπιπλα, σκεύη ή δοχεία, ενώ μπορεί να ζητήσει ακόμη και τη συνδρομή της αρμόδιας για την τήρηση της τάξης Αρχής, η οποία υποχρεούται να την παρέχει.
Ο οφειλέτης την ημέρα της κατάσχεσης εάν ήταν παρών, ή εάν ήταν απών από την επίδοση αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης, δεν έχει το δικαίωμα της απαλλοτρίωσης ή της με οποιονδήποτε τρόπο διάθεσης των κατασχεμένων πραγμάτων και κάθε τέτοια πράξη, εφόσον γίνεται χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση του διοικητή της ΑΑΔΕ, είναι αυτοδίκαια άκυρη. Εάν τα κατασχεμένα πράγματα είναι ασφαλισμένα, η κατάσχεση ισχύει και για την αποζημίωση που οφείλεται από την ασφάλιση, ενώ η καταβολή της αποζημίωσης στον καθ’ ου η εκτέλεση από τον ασφαλιστή είναι άκυρη, μετά από την έγγραφη ειδοποίηση του ασφαλιστή από τον κατασχόντα για την επιβολή της κατάσχεσης.
Από την άλλη πλευρά, εάν τα κατασχεμένα κινητά είναι χρήματα σε ημεδαπό νόμισμα, μετά την αφαίρεση των εξόδων εκτέλεσης γίνεται από τον κατασχόντα άμεση κατάθεσή τους στην υπηρεσία της ΑΑΔΕ που επέβαλε την κατάσχεση, για την οποία εκδίδεται αποδεικτικό είσπραξης ή σε λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, για την οποία εκδίδεται αποδεικτικό κατάθεσης, σε πίστωση της οφειλής. Για το όποιο πλεονάζον ποσό, εφόσον ο οφειλέτης δεν είναι παρών ή δεν δέχεται να του αποδοθεί αυτό αμέσως, εκδίδεται υπέρ αυτού γραμμάτιο παρακαταθήκης.
Τα κατασχεμένα χρεόγραφα παραδίδονται από τον κατασχόντα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και εκδίδεται γραμμάτιο παρακαταθήκης υπέρ του Δημοσίου, το οποίο εξοφλείται ύστερα από εντολή του διοικητή της ΑΑΔΕ, ενώ το αλλοδαπό νόμισμα μετατρέπεται σε ημεδαπό από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας της ΑΑΔΕ στην περιφέρεια της οποίας επιβλήθηκε η κατάσχεση, μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος, και στη συνέχεια μεταφέρεται σε τραπεζικό λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου.
Σύνταξη έκθεσης
Επισημαίνεται ότι για την κατάσχεση συντάσσεται, παρουσία όσων συμπράττουν και του τυχόν παρόντος οφειλέτη, έκθεση, στην οποία περιγράφονται συνοπτικά τα κατασχεθέντα και αναφέρεται η, κατ’ εκτίμηση του ενεργούντος την κατάσχεση, αξία αυτών, καθώς και:
α) ο τόπος και ο χρόνος της κατάσχεσης,
β) ο αριθμός και η χρονολογία της παραγγελίας κατάσχεσης, καθώς και το ονοματεπώνυμο του παραγγέλοντος,
γ) το ονοματεπώνυμο και το όνομα πατρός των συμπραττόντων προσώπων,
δ) το συνολικό ποσό του χρέους του οφειλέτη, όπως αυτό αναγράφεται στην παραγγελία κατάσχεσης.
Πραγματογνώμονας
Εάν φυσικά η εκτίμηση της αξίας των κατασχεμένων κινητών απαιτεί ειδικές γνώσεις, αυτός που παραγγέλλει την κατάσχεση μπορεί να διορίσει πραγματογνώμονα που χρησιμεύει και ως μάρτυρας, ενώ η έκθεση κατάσχεσης υπογράφεται από αυτόν που ενεργεί την κατάσχεση, τον μάρτυρα και τον τυχόν παρόντα οφειλέτη, εφόσον αυτός δέχεται να υπογράψει, και παραδίδεται ή αποστέλλεται εντός 2 ημερών από τη διενέργεια της κατάσχεσης στον επισπεύδοντα.
Μόλις περατωθεί η κατάσχεση, αντίγραφο της έκθεσης παραδίδεται από τον ενεργούντα την κατάσχεση, με πειθαρχική ευθύνη του και υποχρέωση αποζημίωσης του Δημοσίου, στον παρόντα οφειλέτη ή, εάν ο οφειλέτης ήταν απών, του επιδίδεται εντός 4 ημερών από την ημέρα της κατάσχεσης.
Η προθεσμία επίδοσης παρατείνεται για επιπλέον 8 ημέρες για οφειλέτες που κατοικούν εκτός της περιφέρειας του Πρωτοδικείου του τόπου της κατάσχεσης, ενώ εάν ο καθ’ ου η κατάσχεση είναι παρών και αρνείται να παραλάβει το αντίγραφο της έκθεσης κατάσχεσης, συντάσσεται και υπογράφεται πράξη από τον κατασχόντα σχετικά με την άρνηση, που περιλαμβάνεται στο τέλος της έκθεσης κατάσχεσης.
Αντίγραφο εξάλλου της έκθεσης επιδίδεται επίσης εντός 8 ημερών από την κατάσχεση, στον γραμματέα του Ειρηνοδικείου του τόπου της κατάσχεσης, ο οποίος υποχρεούται να καταχωρίσει περίληψη της έκθεσης σε ειδικό βιβλίο με αλφαβητικό ευρετήριο, με βάση τα ονοματεπώνυμα των καθ’ ων η κατάσχεση.