Επιστολή προς τον Πρωθυπουργό, τους αρμόδιους υπουργούς και τον διοικητή της ΕΥΠ έστειλαν το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI) και άλλες διεθνείς οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και την προστασία των δημοσιογράφων. Στην επιστολή, η οποία κοινοποιείται σε στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, εκφράζουν την ανησυχία τους για την παρακολούθηση του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και ζητούν εξηγήσεις και διαφάνεια.
Αναλυτικά η επιστολή προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη
Αγαπητέ
Κυριάκο Μητσοτάκη, Πρωθυπουργέ της Ελλάδας
Παναγιώτη Πικραμένε, Αντιπρόεδρε της Κυβέρνησης,
Τάκη Θεοδωρικάκο, Υπουργέ Προστασίας του Πολίτη,
Κωνσταντίνε Τσιάρα, Υπουργέ Δικαιοσύνης,
Δημήτρη Γαλαμάτη, Γ.Γ. Επικοινωνίας και Ενημέρωσης,
Παναγιώτη Κοντολέωντα, Διοικητή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ελλάδας
Κοινοποίηση:
Sophie in ‘t Veld, MEO, Εισηγήτρια της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του Pegasus και του αντίστοιχου κατασκοπευτικού εργαλείου spyware.
Jeroen Lenaers, Πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του Pegasus και ισοδύναμου λογισμικού παρακολούθησης
Didier Reynders, Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Δικαιοσύνη
Οι υπογεγραμμένες ευρωπαϊκές και διεθνείς οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και των δημοσιογράφων σας γράφουμε για να εκφράσουμε τη σοβαρή μας ανησυχία για την πρόσφατη παρακολούθηση του Έλληνα χρηματοοικονομικού δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη χρησιμοποιώντας ένα ισχυρό νέο εργαλείο spyware, το Predator.
Οι οργανώσεις μας ανησυχούν εξίσου από κρατικά έγγραφα που αποκαλύπτουν ότι ένα χρόνο πριν από την παρακολούθηση με το spyware, οι ιδιωτικές επικοινωνίες του ίδιου δημοσιογράφου είχαν υποκλαπεί από την Ελληνική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), φορέα που εποπτεύεται από το γραφείο του Πρωθυπουργού.
Υπό το φως αυτών των αποκαλύψεων, προτρέπουμε τις ελληνικές αρχές να παράσχουν πρώτα περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πηγή της επίθεσης του spyware και δεύτερον να δώσουν εξηγήσεις αμέσως για την κρατική παρακολούθηση ενός δημοσιογράφου και να υποδείξουν ξεκάθαρα εάν αυτά τα δύο περιστατικά συνδέονται.
Στις 11 Απριλίου αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά ότι το κινητό τηλέφωνο του Κουκάκη, ερευνητή δημοσιογράφου του CNN Greece που δημοσιεύει άρθρα του σε πολλά διεθνή site, συμπεριλαμβανομένων των Financial Times και του CNBC, μολύνθηκε μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου 2021 από το Predator, ένα προηγμένο εργαλείο spyware που αναπτύχθηκε από την Cytrox, εταιρεία με έδρα την Βόρεια Μακεδονία.
Στον απόηχο των αρχικών αποκαλύψεων, στις 12 Απριλίου ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου πρότεινε ότι το χακάρισμα από το Predator είχε πραγματοποιηθεί από κάποιον «ιδιώτη» ή από κάποιον ιδιωτικό παράγοντα και αρνήθηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε οποιοδήποτε ρόλο στην παρακολούθηση του Κουκάκη χρησιμοποιώντας το εργαλείο spyware.
Μέρες αργότερα, ωστόσο, αποκαλύφθηκε ότι η ίδια η ΕΥΠ είχε παρακολουθήσει τον Κουκάκη τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2020 για, όπως είπε, «λόγους εθνικής ασφάλειας». Έγγραφα δείχνουν ότι όταν ο δημοσιογράφος ζήτησε από την ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) να επιβεβαιώσει αν το τηλέφωνό του παρακολουθείται, η ΕΥΠ διέκοψε την παρακολούθηση την ίδια μέρα.
Όταν ο Κουκάκης προσπάθησε να επιβεβαιώσει τις υποψίες του για την υποκλοπή, για έναν χρόνο δεν έλαβε καμία απάντηση από την ΑΔΑΕ. Σε αυτό το διάστημα, και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 2021, η ελληνική κυβέρνηση ψήφισε με αναδρομική ισχύ, μια τροπολογία που εμπόδιζε την ΑΔΑΕ, να ενημερώνει τους πολίτες εάν το τηλέφωνό τους παρακολουθείτο σε περίπτωση που αυτό γινόταν για λόγους εθνικής ασφάλειας, πράγμα που σημαίνει ότι ο δημοσιογράφος δεν μπορούσε να γνωρίζει εάν ή όχι το τηλέφωνό του είχε παραβιαστεί.
Αυτές οι δύο περιπτώσεις παρακολούθησης είναι ανησυχητικές σε πολλά επίπεδα. Οι οργανώσεις μας προτρέπουν την ελληνική κυβέρνηση να παράσχει πρώτα μεγαλύτερη σαφήνεια και απαντήσεις σχετικά με το πώς και από ποιον καταχράστηκε το Predator για να στοχοποιήσει τον Κουκάκη. Η Intellexa, στην οποία ανήκει η Cytrox, υποστηρίζει ότι πουλά τις υπηρεσίες της σε υπηρεσίες επιβολής του νόμου – όχι σε ιδιώτες. Επιπλέον, όπως και άλλα προηγμένα προϊόντα spyware, το Predator είναι εξαιρετικά ακριβό στην αγορά, καθιστώντας το απρόσιτο σε πολλούς ιδιωτικούς φορείς. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να λάβουν όλα τα μέτρα για να προσδιορίσουν εάν ένας ιδιωτικός παράγοντας ή κάποιο άτομο ήταν υπεύθυνο, διασφαλίζοντας πλήρη και ανεξάρτητη έρευνα με σκοπό να οδηγηθούν οι φερόμενοι δράστες στη δικαιοσύνη.
Committee to Protect Journalists (CPJ)
European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)
European Federation of Journalists (EFJ)
Free Press Unlimited (FPU)
International Press Institute (IPI)
Reporters Without Borders (RSF)
OBC Transeuropa (OBCT)