Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία η αποχώρηση της TotalEnergies από τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Κρήτη. Ούτε και της ExxonMobil που ακολουθεί, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι επίκειται σύντομα και η δική της επίσημη ανακοίνωση.
Η έκπληξη ήταν ότι η ανακοίνωση της TotalEnergies ήρθε μόλις δέκα ημέρες μετά τις επίσημες δηλώσεις του Πρωθυπουργού, ότι επιταχύνονται πλέον η έρευνα και η παραγωγή υδρογονανθράκων. Γεγονός που ερμηνεύεται από πηγές με άριστη γνώση των τεκταινομένων ως δείγμα έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντι στις προθέσεις της κυβέρνησης. Πώς να εμπιστευτείς μία κυβέρνηση που δείχνει ευκαιριακό ενδιαφέρον για τους υδρογονάνθρακες;
Όχι άδικα. Από το 2019 η κοινοπραξία, με operator την TotalEnergies, που είχε αναλάβει τις δύο περιοχές Νότια και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, ήταν έτοιμη να ξεκινήσει τις σεισμικές έρευνες στην πολλά υποσχόμενη Μεγαλόνησο, έχοντας στα χέρια της τις πρώτες ενδείξεις από τις γεωφυσικές έρευνες που είχε κάνει το 2012-2013 η Νορβηγική PGS. Άλλωστε, η κοινοπραξία ήταν αυτή που αιτήθηκε το 2017 στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την προκήρυξη των συγκεκριμένων περιοχών.
Πρώτα ήρθε, τον Ιούνιο του 2019, η προσφυγή τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων στο ΣτΕ, που κατάφεραν έτσι να μπλοκάρουν τις έρευνες. Το ΣτΕ αντί να εκδικάσει άμεσα την υπόθεση, την πηγαίνει από αναβολή σε αναβολή. Η τελευταία (και τέταρτη) δόθηκε φέτος τον Φεβρουάριο για τις 5 Οκτωβρίου.
Από τα τέλη του 2019 η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση υιοθετεί με ενθουσιασμό το green deal και ξεχνά οριστικά τον τομέα των υδρογονανθράκων. Δεν ήταν πια της μόδας.
Ένα ακριβώς χρόνο πριν, στις 22 Απριλίου 2021, κορυφαίο στέλεχος της κυβέρνησης, ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, βάζει την ταφόπλακα, με τις γνωστές δηλώσεις του στο Arab News. «Η Ελλάδα δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Δεν θα μετατρέψουμε το Αιγαίο σε Κόλπο του Μεξικού».
Δύο μήνες μετά, στις 2 Ιουνίου 2021, η βουλευτής Ντόρα Μπακογιάννη έρχεται να συντονιστεί με τον ΥΠΕΞ. Σε συνέντευξη που έδωσε στην εκπομπή «Κοινωνία ώρα Mega» δηλώνει απερίφραστα ότι το θέμα των υδρογονανθράκων «έρχεται πάρα, μα πάρα πολύ χαμηλά. Κινούμαστε σε διαφορετικές μορφές ενέργειας».
Αυτό το αρνητικό κλίμα, σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, εισέπρατταν οι εταιρείες και στις επαφές και συζητήσεις που είχαν με όλη την κλίμακα των κυβερνητικών αξιωματούχων όλο τον προηγούμενο καιρό. Δυσφορώντας, γιατί είχαν προγραμματίσει επενδυτικά κεφάλαια για το ελληνικό upstream.
Και μετά ήρθε η ουκρανική κρίση και η επείγουσα ανάγκη να αξιοποιηθούν και οι εγχώριοι πόροι, σε μια προσπάθεια διασφάλισης της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. Και έγινε η κυβερνητική στροφή των 180 μοιρών. Μόνον που είχε χαθεί ήδη πολύτιμος χρόνος.
«Δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις εταιρίες αυτού του μεγέθους σαν να είναι μαγαζάκια της γειτονιάς», σχολίασε δεικτικά πηγή με άμεση γνώση του θέματος. Και βέβαια το πρόβλημα της κυβερνητικής συμπεριφοράς στον τομέα αυτό, συνδυαστικά, με όλες τις καθυστερήσεις και τις παλινωδίες της διοικητικής μηχανής, δεν αφορά μόνον στις ξένες εταιρίες που ήρθαν πρόθυμα στην Ελλάδα για να ερευνήσουν και να αξιοποιήσουν πιθανά ελληνικά κοιτάσματα. Αφορά και στην ΕΛ.ΠΕ. καθώς και την Energean Oil & Gas, που έχουν ιδία γνώση για τις καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις.
Η TotalEnergies είναι η δεύτερη ξένη εταιρία, μετά την ισπανική Repsol, που αποχωρεί από τη χώρα μας. Όπως όλα δείχνουν, η τρίτη θα είναι η ExxonMobil.
Επίσημα, η γαλλική εταιρία αναφέρει στην ανακοίνωση της ότι θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη ΑΠΕ στη χώρα μας, ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να συνιστά αλλαγή στρατηγικής υπέρ της πράσινης ενέργειας. Η TotalEnergies συνεχίζει να ενδιαφέρεται για το upstream, αφού διατηρεί στο χαρτοφυλάκιο της τα υποσχόμενα κοιτάσματα που «χτύπησε» στο Σουρινάμ και τη Ναμίμπια, όπως και στο Ιράκ.
Αξιοσημείωτο, επίσης, είναι το γεγονός ότι Total και ExxonMobil συμμετέχουν στις έρευνες σε θαλάσσιες παραχωρήσεις της Κύπρου. Συνεπώς, δεν τίθεται θέμα αλλαγής στρατηγικής, αλλά είναι πασιφανές ότι η απόφαση της Total έχει άλλα ερείσματα.
Πάντως, πηγές της ΕΔΕΥ πριν από οκτώ ημέρες εμφανίζονταν έτοιμες για το ενδεχόμενο αποχώρησης των δύο εταιριών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι είχαν δηλώσει τότε, όπως έγραψε το Euro2day.gr, ότι οι σεισμικές έρευνες στην Κρήτη θα γίνουν τον ερχόμενο χειμώνα. «Είτε αυτοί (σ.σ. η υφιστάμενη κοινοπραξία), είτε νέοι επενδυτές θα κάνουν τις έρευνες», είχε επισημανθεί χαρακτηριστικά. Προφανώς, υπήρξαν στη συνέχεια επαφές μεταξύ ΕΔΕΥ και των ξένων εταίρων της κοινοπραξίας, που απλώς επιτάχυναν τις εξελίξεις.