Οι αρχαϊκοί άνθρωποι μπορεί να έμαθαν πώς να πλοηγήσουν προς νέα εδάφη ήδη πριν από μισό εκατομμύριο χρόνια. Σύμφωνα με μια ανάλυση των ακτών κατά το Μέσο Πλειστόκαινο, δεν υπάρχει άλλη διαδρομή μέσω της οποίας αυτά τα αρχαία ανθρωποειδή θα μπορούσαν να φτάσουν σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε νησιά του Αιγαίου. Ωστόσο, οι ανακαλύψεις των αρχαιολόγων αποκαλύπτουν αρχαία αντικείμενα στα νησιά που προηγούνται της πρώτης γνωστής εμφάνισης του Homo sapiens.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι αυτοί οι αρχαίοι άνθρωποι πρέπει να είχαν βρει έναν τρόπο να διασχίζουν τεράστιες εκτάσεις νερού. Και αν η εξάρτηση από τις χερσαίες γέφυρες δεν ήταν απαραίτητη για την ανθρώπινη μετανάστευση, αυτό θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο οι πρόγονοί μας και οι σύγχρονοι άνθρωποι εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πότε οι ανθρωποειδείς άρχισαν να πλέουν στη θάλασσα. Τα σκάφη του παρελθόντος έτειναν να είναι κατασκευασμένα από ξύλο, ένα υλικό που δεν αντέχει πολύ καλά στο πέρασμα του χρόνου, και σίγουρα όχι για δεκάδες χιλιάδες, πόσο μάλλον για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Δεν υπάρχει λοιπόν καμία ελπίδα να υπάρχει αρχείο με τα πρώτα σκάφη που διέσχισαν τους ωκεανούς του κόσμου.
Αντίθετα, αυτό που έχουμε είναι ένα αρχείο τεχνουργημάτων και οστών, πέτρινων εργαλείων που δεν αποσυντίθενται και αναλυτικών εργαλείων που μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε πώς άλλαξε ο κόσμος κατά τη διάρκεια πολλών χιλιετιών.
Με επικεφαλής τον γεωλόγο Γιώργο Φερεντίνο του Πανεπιστημίου Πατρών, μια ομάδα ερευνητών διεξήγαγε μια νέα ανάλυση.
Τα νησιά του Αιγαίου θεωρούνται, σήμερα, από τα πιο όμορφα μέρη στον κόσμο, αποτελούμενα από εκατοντάδες νησιά που αποτελούν ένα αρχιπέλαγος διάσπαρτο στο Αιγαίο Πέλαγος μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κρήτης. Αυτά τα εδάφη έχουν κατοικηθεί εδώ και 476.000 χρόνια όπως μαρτυρούν τα ευρήματα και τεχνουργήματα που έχουν χρονολογηθεί από τους επιστήμονες.
Επιπλέον, αυτά τα αρχαία εργαλεία από τη Λέσβο, τη Μήλο και τη Νάξο σχετίζονταν με τον αχελαϊκό (Acheulean) πολιτισμό, που αναπτύχθηκε πριν από περίπου 1,76 εκατομμύρια χρόνια, που σχετίζεται με τον Homo erectus στην Αφρική και την Ασία. Αρκετά τέτοια εργαλεία έχουν βρεθεί στην Τουρκία, την Ελλάδα και την Κρήτη που χρονολογούνται πριν από 1,2 εκατομμύρια χρόνια, οπότε η εμφάνισή τους στο κοντινό αρχιπέλαγος έχει κάποια λογική.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αρχαίοι άνθρωποι διέσχιζαν τα νησιά με τα πόδια κατά τη διάρκεια της Εποχής των Παγετώνων. Όταν ο κόσμος παγώνει, η στάθμη της θάλασσας πέφτει και οι άνθρωποι μπορούν να διασχίσουν περιοχές που θα είχαν καλυφθεί από νερό σε πιο εύκρατες περιόδους.
Για να μάθουν με βεβαιότητα, ο Φερεντίνος και οι συνεργάτες του ανακατασκεύασαν τη γεωγραφία της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης μιας ανακατασκευής των ακτών γύρω από τα νησιά του Αιγαίου που χρονολογούνται 450.000 χρόνια πριν.
Έτσι, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το δέλτα αρχαίων ποταμών. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της στάθμης της θάλασσας και των ρυθμών καθίζησης που καθορίζονται από την τεκτονική δραστηριότητα. Έτσι, η ομάδα ανακάλυψε ότι οι προηγούμενες ανακατασκευές ήταν λανθασμένες. Στο χαμηλότερο σημείο της τα τελευταία 450.000 χρόνια, η στάθμη της θάλασσας ήταν περίπου 225 μέτρα χαμηλότερη από ό,τι είναι σήμερα.
Αυτό σημαίνει ότι παρόλο που ορισμένα από τα νησιά του Αιγαίου ήταν συνδεδεμένα μεταξύ τους όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη, τα τελευταία 450.000 χρόνια τα νησιά παρέμειναν γύρω από χερσαίες μάζες. Στο χαμηλότερο σημείο της στάθμης της θάλασσας, θα υπήρχαν ακόμη αρκετά χιλιόμετρα ανοιχτής θαλάσσης που θα έπρεπε να διασχίζεται για να φτάσουν στο κοντινότερο από τα νησιά του Αιγαίου.
Διασχίζοντας τις θάλασσες, μια πρακτική που αναπτύχθηκε πριν από τον Homo sapiens
Άλλα στοιχεία, επισημαίνουν οι ερευνητές, υποδηλώνουν ότι αυτό δεν ήταν το πρώτο θαλάσσιο πέρασμα. Κάπου μεταξύ 700.000 και ένα εκατομμύριο χρόνια πριν, οι αρχαϊκοί άνθρωποι πιστεύεται ότι ταξίδεψαν δια θαλάσσης γύρω από την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες.
Αυτές οι συνδυασμένες διασταυρώσεις υποδηλώνουν ότι τα θαλάσσια ταξίδια ήταν μια πρακτική που αναπτύχθηκε όχι από τον Homo sapiens, αλλά από ανθρώπινους προγόνους και συγγενείς που ήρθαν πριν, σύμφωνα με το Science Alert.
«Επιπλέον, δεδομένου ότι οι αρχαϊκοί άνθρωποι ήταν σε θέση να διασχίσουν το Αιγαίο Πέλαγος, θα μπορούσαν επίσης να διασχίσουν το στενό του Γιβραλτάρ. Τα παραπάνω μας επιτρέπουν να αναθεωρήσουμε τη γενικά αποδεκτή άποψη, για τους πληθυσμούς της νοτιοδυτικής Ευρώπης από τη χερσόνησο του Σινά και τις πεδιάδες της Λεβαντίνης ως ενδιάμεσο σταθμό μέσω της ακτής της Ανατολίας και της χερσαίας γέφυρας του Βοσπόρου στο Μέσο και Ύστερο Πλειστόκαινο,–ότι οι γνωστικές ικανότητες για να διασχίζουν την θάλασσα περιορίζονταν μόνο στους ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους», γράφουν οι ερευνητές στην εργασία τους.