Η Μεγάλη Ουτοπία – Ένα πολιτικό ντοκιμαντέρ στο Ertflix

Παύλος Κάγιος

απο Cyclades Open

Το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού «Η μεγάλη  ουτοπία» («The Great Utopia») αφηγείται την πρώτη κρίσιμη διαδρομή (1917-1934) ενός οράματος για τη δημιουργία του πρώτου εργατικού κράτους στην ιστορία του ανθρώπου προβάλλεται στο Ertflix – ΕΔΩ

«Το ντοκιμαντέρ είναι μυθοπλασία με άλλα μέσα» δηλώνει ο Φώτος Λαμπρινός. Και συνεχίζει τονίζοντας: «η χρήση αρχειακού υλικού, όπως στην ταινία μου, επιτείνει το ενδιαφέρον ως προς τη μυθοπλαστική χρήση των τεκμηρίων, αφηγούμενο μιάν ιστορία άγνωστη με  αρχή μέση και – δυστυχώς τέλος. Πολύ δε περισσότερο, όταν η «ιστορία» αυτή, συμπυκνώνει σε μίαμιση ώρα την ουσία ενός ολόκληρου αιώνα: του εικοστού. Μόλις πέθανε ο Φιντέλ Κάστρο, ο Ezio Mauro, έγραψε στην ιταλική εφημερίδα “La Repubblica”: «Με το θάνατο του Φιντέλ τέλειωσε οριστικά ο εικοστός αιώνας και από τη «ρεβολουσιόν», απέμεινε μόνο η εικονογραφία». Ένα μέρος αυτής της εικονογραφίας είναι και η ταινία μου “The Great Utopia».

Το «Η μεγάλη  ουτοπία» («The Great Utopia») παρουσιάζει και αντιπαραθέτει με διασταυρωμένα ιστορικά τεκμήρια την πτώση του τσάρου, την κοινωνική έκρηξη του Οκτώβρη, την κυριαρχία των μπολσεβίκων, τον εμφύλιο πόλεμο, την αποτυχία του πολεμικού κομμουνισμού, την αναστροφή του Λένιν με τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ), την κολοσσιαία έκρηξη της σοβιετικής κοινωνίας σε όλους τους τομείς: κοινωνικές παροχές, ελεύθερο εμπόριο, αγροτική παραγωγή, εκπαίδευση, ρόλος της γυναίκας, τέχνη, ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, εικαστικές τέχνες, αρχιτεκτονική, μουσική, κινηματογράφος…

Ωστόσο, στη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση, μετά το θάνατο του Λένιν, την αποπομπή του Τρότσκι και την επικράτηση του Στάλιν, η συνέχεια θα είναι εντελώς διαφορετική: η χώρα επανέρχεται στο δόγμα του πολεμικού κομμουνισμού, ξεκινά την κεντρικά σχεδιασμένη εκβιομηχάνιση με τα μεγάλα έργα, βασιζόμενη κυρίως στην εξαγωγή σιτηρών, για την εξασφάλιση συναλλάγματος, που θα βοηθήσει τη βιομηχανία και τέλος επιχειρεί την κολεκτιβοποίηση, που προκαλεί τη σκληρή σύγκρουση με τους αγρότες.

Οι συλλήψεις και η εξορία στη Σιβηρία εκατοντάδων χιλιάδων αγροτών, με τις οικογένειές τους, είναι το πρώτο μέτρο, ενώ η τεχνητή πείνα που επιβάλλει η κομματική πυραμίδα σε όλες τις περιοχές που παράγουν δημητριακά, οδηγεί στο θάνατο πάνω από 5 εκατομμύρια αγρότες: πρόκειται για το άγνωστο σε πολλούς «Γκολοντομόρ», σύνθετη λέξη που σημαίνει «θάνατος από πείνα». Αμέσως μετά, το καθεστώς, θεωρώντας ότι πέτυχε το στόχο του, οργανώνει εκδηλώσεις θριάμβου και εδραιώνει τη μονοκρατορία του.

Ο προφητικός πίνακας του Νικρίτιν «Δίκη Λαού» κλείνει την τραγωδία. Βρισκόμαστε πια στο 1934 και όλα όσα συνέβησαν, από εκείνη τη χρονιά, μέχρι το Δεκέμβριο του 1991, δεν έχουν καμία σχέση με την «Ουτοπία» που θεμελίωσε η Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 και συνιστούν μια εντελώς διαφορετική ιστορία…

Ο Φώτος Λαμπρινός σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου στη Μόσχα (1965-1970). Εργάστηκε ως σκηνοθέτης στο ραδιόφωνο (ΕΙΡ, 1961-1963) και στο θέατρο (θίασος Δημήτρη Χορν, 1962-1964). Ερεύνησε διεξοδικά τα διεθνή κινηματογραφικά αρχεία παλαιών Επικαίρων, γεγονός που βοήθησε στη μετέπειτα παραγωγή της σειράς Πανόραμα του αιώνα, αλλά και στη δημιουργία του πρώτου στην Ελλάδα χρηστικού αρχείου κινηματογραφικών τεκμηρίων (Επίκαιρα), στο υπουργείο Εξωτερικών (1997-2000). Σκηνοθέτησε δεκάδες ντοκιμαντέρ, μεταξύ των οποίων 100 ώρες του Μάη (1963-1964, με τον Δήμο Θέο) γύρω από τη δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη ΛαμπράκηΕπισκεφτείτε την Ελλάδα (Μόσχα, 1969), και για την ΕΡΤ Μουσικό οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου (1976-1977), Ο Πειραιάς του Γιάννη Τσαρούχη (1980), Πανόραμα του αιώνα (με τον Λέοντα Λοΐσιο, 1982-1987), Σεργκέι Παρατζάνωφ (1989-1990), Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο (1992), Αναζητώντας τη Βερενίκη (1997-1999), Χούντα είναι. Θα περάσει; (2012-2013).

Σκηνοθέτησε επίσης τις μεγάλου μήκους ταινίες:
Άρης Βελουχιώτης Το δίλημμα(1981), Δοξόμπους (1987), Γλέντι γενεθλίων ή Μια βουβή βαλκανική ιστορία (1995), Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος (2007).

Από τις Εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν τα βιβλία του Ισχύς μου η αγάπη του φακού (Τα κινηματογραφικά Επίκαιρα ως τεκμήρια της ιστορίας (1895-1940) (2005),  Λευκά σοσόνια (2006), Χούντα είναι θα περάσει (2013)

Πηγή: Fragile

Δείτε επίσης