Η ψυχαγωγία που παρουσιάζεται ως αλήθεια και η «ζωή» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν θολώσει τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, στην τηλεόραση, την αμερικανική πολιτική και την καθημερινή ζωή, γράφει η Μέγκαν Γκάρμπερ στο άρθρο της «We’ve Lost The Plot», στο The Atlantic.
Η αρχή έγινε με την τηλεόραση να παρουσιάζει δραματοποιημένες εκδοχές γεγονότων ή καταστάσεων, έτσι ώστε η πραγματικότητα και η συγγραφική έμπνευση να συγχέονται και η αλήθεια να γίνεται θέμα επιλογής. Ο μέσος τηλεθεατής προτιμά να πιστέψει την εξιδανικευμένη εκδοχή μιας τηλεοπτικής σειράς παρά τη στεγνή είδηση και την πεζή πραγματικότητα. Ιδίως αν η δραματοποίηση προσφέρει -λογοτεχνική αδεία- μια ματιά από την κλειδαρότρυπα στη ζωή διάσημων ανθρώπων ή συναρπαστικές θεωρίες συνομωσίας.
Τώρα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η τεχνητή νοημοσύνη που ενσωματώνουν, κάνουν ένα βήμα ακόμα προς το metaverse, τον «μετακόσμο». Μετατρέπουν τους χρήστες σε μόνιμους κατοίκους μιας εναλλακτικής, εικονικής πραγματικότητας, όπου δεν παρακολουθούν απλώς αλλά συμμετέχουν, δημιουργούν κοινότητες και συμμαχίες, κάνουν φιλίες και ερωτικές σχέσεις, φωνάζουν και φλερτάρουν σαν να βρίσκονται σε έναν πραγματικό κόσμο.
Όσο πιο πολύ συμμετέχουν τόσο περισσότερο προσαρμόζεται στη συμπεριφορά τους ο αλγόριθμος που επιλέγει τι θα δουν αμέσως μετά, με στόχο να μείνουν εκεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Μόνο που στον μετακόσμο οι αναστολές μειώνονται στο ελάχιστο και η ζωή «οφείλει» να καταλήγει σαν σενάριο ταινίας. Εκεί όπου δεν είναι καθόλου απίθανο να εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ ένας παρουσιαστής τηλεπαιχνιδιού και γνωστή προσωπικότητα του Twitter.
Τα συγκεχυμένα όρια μεταξύ αληθινής και εικονικής πραγματικότητας και η έλλειψη αναστολών φαίνονται έντονα στη συμπεριφορά εκείνων που συμμετείχαν στην εισβολή στο Καπιτώλιο, την 6.1.2020, σε ζωντανή μετάδοση από την τηλεόραση. Πολλοί από αυτούς που βανδάλισαν το Καπιτώλιο έδειχναν να διασκεδάζουν, ανέβαζαν selfie όπου καταστρέφουν, για να τους δουν αμέσως οι ακόλουθοί τους στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιοι ήταν ντυμένοι «υπερ-ήρωες», όχι όμως σούπερμαν ή μπάτμαν αλλά ενός άλλου φανταστικού κόσμου, του QAnon, της θεωρίας συνωμοσίας που έχει για ήρωά της τον Ντόναλντ Τραμπ και υποστηρίζει ότι τον κόσμο κυβερνά μια μικρή ομάδα παιδόφιλων, στην υπηρεσία του Σατανά.
Η δημοκρατία χρειάζεται πολίτες. Η ψυχαγωγία χρειάζεται μόνο ένα κοινό που περιμένει εύπεπτη πλοκή και τέλος με κάθαρση. Ένα κοινό που εύκολα μπορεί να πιστέψει ότι κάποιες πραγματικές τραγωδίες, όπως η μαζική δολοφονία παιδιών σε ένα σχολείο, ίσως είναι μύθος, σκηνοθετημένη απάτη. Και που όταν παύει να κοιτά την οθόνη εξακολουθεί να ζει στον μετακόσμο, δέσμιο της επιθυμίας για ακόμα περισσότερη ψυχαγωγία.