Νοτιοδυτικά της Νάξου, εκεί που γράφονται τα διθυραμβικά δημοσιεύματα εξυμνώντας τις απέραντες παραλίες του νησιού, τις όμορφες ταβέρνες με τα υπέροχα φαγητά και τα καταλύματα με θέα στη θάλασσα και τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες που προσφέρουν, αν ρίξεις το βλέμμα σου πιο χαμηλά, εκεί που βρίσκονται οι κάδοι των σκουπιδιών, δεν μπορεί παρά ν’ αναρωτηθείς για την εικόνα που αντικρίζεις.
Αμέσως μετά την διασταύρωση προς το Καστράκι στο ύψος της Αγ. Παρασκευής. Κάθε μέρα οι κάδοι εφοδιάζονται με καινούργια στρώματα, που όμως η θέση τους δεν είναι δίπλα στους κάδους, αλλά στην ανακύκλωση. Αξίζει να σημειωθεί πως το σημείο είχε καθαριστεί από τους εργαζόμενους στον δήμο και την επομένη ήταν ξανά γεμάτο.
Οι κάδοι που προορίζονται για οικιακά σκουπίδια και οικιακά ανακυκλώσιμα υλικά είναι άδειοι και ανοιχτοί, γύρω τους όμως κάνουν πάρτι αντικείμενα που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί: Λεκάνες τουαλέτας, καζανάκια, ψυγεία, πλυντήρια, μπάζα απο ανακαινισμένα μπάνια με σπασμένα πλακάκια είτε σε σωρούς είτε τοποθετημένα σε τσουβάλια-από του πιο “νοικοκύρηδες”-πλαστικές καρέκλες, έπιπλα, κλαδιά από θάμνους, χαρτόκουτα, πόρτες και παράθυρα, ακόμα και ποδήλατα, ενίοτε και ψόφια ζώα, όπως μας ενημέρωσε εργαζόμενος στην καθαριότητα.
Αυτή ήταν η εικόνα στις 8 Ιουνίου 2022 στην ίδια περιοχή, όπως ήταν και το 2023:
Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά. Κάθε χρόνο, μόλις φτάσει η εποχή της ανακαίνισης των επαγγελματικών χώρων η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται. Σε κάποιες περιπτώσεις και λόγω των δυνατών ανέμων μέρη από αυτά τα σκουπίδια μεταφέρονται πάνω στο οδόστρωμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επίσης παρατηρείται ένα ακόμα αξιοσημείωτο φαινόμενο: Αγροτικά αυτοκίνητα μεταφέρουν τα λογής λογής μπάζα στους κάδους άλλης γειτονιάς απ’ την δική τους. Ίσως να θέλουν να “μπερδέψουν τα ίχνη” ή να έχουν γεμίσει με τόσα πολλά σκουπίδια την δική τους περιοχή, που “μπαζώνουν” και άλλες γειτονιές. Όταν γίνουν αντιληπτοί από τους περίοικους και γίνουν οι σχετικές παρατηρήσεις, τότε εφαρμόζουν την στρατηγική “η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση” και αφού στολίσουν με διάφορα κοσμητικά επίθετα τις γιαγιάδες της περιοχής, αποχωρούν.
Ξερά χόρτα και άλλα αντικείμενα δίπλα σε κάδο στον Ορκό, μια από τις ομορφότερες περιοχές του νησιού που αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια.
Η σημερινή (2/05) διαδρομή από Καστράκι προς Χώρα, μέσω Ορκού, μια απίστευτης ομορφιάς διαδρομή μέσα σε περιοχή Natura 2000 δείχνει ένα πολύ μικρό μέρος του φαινομένου. Ο νέος αντιδήμαρχος Πρασίνου, Καθαριότητας και Εθελοντισμού του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Γιάννης Βιτζηλαίος μας ενημερώνει πως το φαινόμενο δυστυχώς “είναι γενικό” ωστόσο παρουσιάζεται πιο έντονα στις τουριστικές περιοχές του νησιού: “Ένα 70 με 80% αφορά την περιοχή που είναι οι παραλίες, το υπόλοιπο στα ορεινά. Ο κανονισμός καθαριότητας του δήμου υπάρχει, έχει συσταθεί από το 2011, είναι πολύ αυστηρός και προβλέπει βαριά πρόστιμα” μας λέει. “Έχουν ενημερωθεί οι πάντες με δελτίο τύπου και μέσα από τα ΜΜΕ, ο ίδιος έχω καλέσει τους επικεφαλής των ενώσεων και σωματείων των επαγγελματιών για να πούμε κάποια πράγματα και να βρεθεί λύση, γιατί αυτή η κατάσταση είναι πραγματικά απαράδεκτη. Δεν μπορεί το νησί να παρουσιάζει αυτή την εικόνα”.
Ένα, όχι και τόσο ωραίο πλυντήριο, στον δρόμο προς Μικρή Βίγλα, μια από τις πολυσύχναστες παραλίες του νησιού
Μέχρι στιγμής η λύση είναι το πρόστιμο. Είναι πάντα εύκολο όμως να επιβληθεί;
Η δυσκολία στα πρόστιμα έγκειται στο γεγονός πως κάποιος θα πρέπει να συλληφθεί επ’ αυτοφώρω να αφήνει υλικά που δεν μαζεύονται από τον δήμο ή να γίνει καταγγελία που να αποδεικνύει τον δράστη. Το γεγονός πως στα σκουπίδια βρίσκεται μεγάλος αριθμός από είδη υγιεινής και έπιπλα, σπασμένα πλακίδια και μπάζα από ανακαίνιση, φωτιστικά κλπ. οδηγεί στο συμπέρασμα πως όσοι ανακαινίζουν τα δωμάτια που διαθέτουν, αποθέτουν τα μπάζα και τα άχρηστα ογκώδη αντικείμενα στα σκουπίδια σε ποσότητες.
Εργαζόμενος στον δήμο που μιλήσαμε μαζί του δήλωσε απογοητευμένος από την κατάσταση. “Είναι λυπηρό να μην σέβονται οι ίδιοι οι επαγγελματίες τον τόπο. Ενημερώσεις έχουν γίνει από τον δήμο ακόμα και σε μεταφορικές, προκειμένου να μην αποθέτουν τα ογκώδη αντικείμενα δίπλα στους κάδους. Ωστόσο η κατάσταση αυτή συνεχίζεται” μας είπε.
Τα ίδια και στον Ορκό
Όσο κράτησε η συνομιλία μας με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο δημότες από την περιοχή του Καστρακίου διαμαρτυρήθηκαν τηλεφωνικά για την εικόνα που παρουσιάζουν οι γεμάτοι ογκώδη αντικείμενα και μπάζα κάδοι στις γειτονιές τους. “Πριν λίγες μέρες μαζέψαμε δυο καρότσες φορτηγού” μας λέει ο αντιδήμαρχος “αλλά βγήκαν κι άλλα”. Αύριο Μ. Παρασκευή στο Καστράκι αναμένεται πολύ κόσμος, αλλά και επίσημοι. Η περιφορά του Επιταφίου το απόγευμα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον καθώς δεν γίνεται μόνο στην στεριά, αλλά και μέσα στη θάλασσα, οπότε η περιοχή δεν μπορεί να μοιάζει με χωματερή.
Ο κανονισμός Καθαριότητας του 2011
Ανακαλύψαμε τον Κανονισμό Καθαριότητας στην 137 σελίδα του τμήματος “Ενημέρωση Πολιτών”–> “Ανακοινώσεις” της ιστοσελίδας του δήμου.
Διαβάζοντας τον κανονισμό, που έχει καταρτιστεί το 2011, δεκατρία χρόνια από τότε που καταρτίστηκε έχουν αλλάξει πολλά, ακόμα και το κλίμα. ωστόσο το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις υποχρεώσεις του δήμου και σ’ αυτές των πολιτών όσο αφορά το θέμα “ογκώδη απορρίμματα”.
Ο δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων δεν έχει καταφέρει ακόμα να έχει τις υποδομές εκείνες που θα του επιτρέψουν την αποκομιδή ογκωδών απορριμμάτων με δικά του φορτηγά, αν και όπως διαφαίνεται στον κανονισμό ήταν στις προθέσεις του να το κάνει κάποια στιγμή, πριν από χρόνια.
Η μείζον αντιπολίτευση έθεσε το θέμα της ανακύκλωσης και των απορριμμάτων στην προηγούμενη λογοδοσία του δήμου. Ο ίδιος ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας δήλωσε πως είναι κάθε μέρα στον δρόμο και επιβλέπει την κατάσταση προσπαθώντας να διορθώσει όσα μπορεί.
Στην σελίδα 13 του κανονισμού, ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β – ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Άρθρο 4 παρ. 2 αναφέρεται το εξής:
2.Η αποκομιδή, μεταφορά και διάθεση των ‘ογκωδών’ δημοτικών
(αστικών) απορριμμάτων, έτσι όπως αυτά περιγράφονται στο
άρθρο 3 παρ. 1 του παρόντος κανονισμού (παλαιά έπιπλα,
άχρηστες οικιακές συσκευές, στρώματα κλπ) πραγματοποιείται
εντός δυο (2) ημερών από την ειδοποίηση προς το γραφείο
δημότη ή βάσει άλλου ειδικού προγράμματος αποκομιδής που
καταρτίζεται από τη Διεύθυνση και την υπηρεσία καθαριότητας.
Οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν, πριν από την αποκομιδή ογκωδών
δημοτικών απορριμμάτων, να προκαταβάλλουν το προβλεπόμενο
τέλος αποκομιδής ανά ογκώδες αντικείμενο (ανάλογα με το
βάρος, τον όγκο του κλπ) όπως αυτό θα καθοριστεί με απόφαση
του Δημοτικού Συμβουλίου.
Ολόκληρος ο κανονισμός ΕΔΩ
Μια ανακοίνωση του δήμου την ίδια χρονιά με τον κανονισμό-και μερικές σελίδες πιο πίσω στην ιστοσελίδα του δήμου- ενημερωνεί για τα εξής:
Ανακοίνωση
Δεδομένης της μεγάλης έλλειψης προσωπικού στον τομέα καθαριότητας και της έναρξης της θερινής περιόδου, κατά την οποία ο όγκος των απορριμμάτων αυξάνεται, κάνουμε γνωστό στους δημότες ότι μεγάλου μεγέθους αντικείμενα, όπως ηλεκτρικές συσκευές, κλαδιά δέντρων και, κυρίως, μπάζα οικοδομών, πρέπει να μεταφέρονται στον υπάρχοντα Χ.Α.Δ.Α. με δική τους ευθύνη και έξοδα.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων υποχρεούται να περισυλλέγει τα αστικά απορρίμματα και μόνο αυτά.
Ωστόσο, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δημοτών, γνωστοποιούμε ότι οι οικιακές ηλεκτρικές συσκευές θα περισυλλέγονται από τους εργάτες καθαριότητας σε συγκεκριμένες ημέρες και ώρες και μόνο κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης στο τηλ. 22853 60175.
Οφείλουμε όλοι να συμβάλουμε στον ευπρεπισμό και στην καθαριότητα των νησιών μας και ο καθένας μας να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν. Περιμένουμε τη συνεργασία σας, ώστε να διατηρήσουμε τις γειτονιές μας καθαρές, για εμάς και τους επισκέπτες μας.
Σύμφωνα με την ενημέρωση που είχαμε από τον αρμόδιο αντιδήμαρχο τέτοια υποδομή δεν υφίσταται. Κάθε δημότης υποχρεούται να μεταφέρει με δικά τους έξοδα μ’ ένα ΔΧ ή κάποιο άλλο μεταφορικό μέσο τα ογκώδη απορρίμματα είτε στον ΧΥΤΑ, είτε σε σημεία όπου ιδιώτες ανακυκλώνουν κάποια απ’ αυτά όπως στρώματα για παράδειγμα ενώ οι ίδιοι εισπράττουν κι ένα μικρό αντίτιμο για κάθε αντικείμενο που δίνουν. “Όσον αφορά τις ηλεκτρικές συσκευές θα μπορούσαν όταν αλλάζουν συσκευή να δίνουν πίσω για ανακύκλωση την παλιά” μας λέει ο αντιδήμαρχος Γιάννης Βιτζηλαίος. Κατά πόσο όμως αυτό είναι εφικτό, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι υποχρεωτικό, είναι μια άλλη ιστορία.
Ο αντιδήμαρχος καθαριότητας περιμένει την πρόσληψη προσωπικού για να μπορέσει να εφαρμόσει το σύστημα με τα ραντεβού για την αποκομιδή των ογκωδών απορριμμάτων. “Έχουν γίνει όλες οι ενέργειες για την πρόσληψη 35 ατόμων στην καθαριότητα” μας λέει. “Περιμένουμε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, εμείς έχουμε υποβάλλει και ολοκληρώσει το αίτημά μας”. Το προσωπικό θα είναι εποχικό, δηλαδή θα αφορά τις αυξημένες ανάγκες του καλοκαιριού. “Αποφάσισα να βάλω μια τάξη” μας είπε χαρακτηριστικά.
Διασταύρωση Μικρής Βίγλας-Ορκού: Σκουπίδια κάθε είδους…η περιοχή εκτός των άλλων είναι Natura 2000
Τα δημοτικά τέλη συμπεριλαμβάνουν και τα ογκώδη απορρίμματα;
Η συνήθης δικαιολογία εκείνων που αφήνουν τα ογκώδη απορρίμματα στου κάδους είναι πως πληρώνουν δημοτικά τέλη, άρα ο δήμος είναι υποχρεωμένος να πάρει ακόμα και την λεκάνη της τουαλέτας του μπάνιου που ανακαίνισαν. Αν διαβάσει κάποιος τον κανονισμό καθαριότητας όμως, θα διαπιστώσει πως τα δημοτικά τέλη και το μέρος που αφορά την αποκομιδή των σκουπιδιών, αφορά τα οικιακά απόβλητα, όχι τα ογκώδη ή άλλου τύπου. Γι’ αυτά ο δημότης πληρώνει ξεχωριστά τον δήμο προκειμένου να μεταφερθούν στην ανακύκλωση ή στον ΧΥΤΑ.
Σε κάθε περίπτωση αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς ζώντας στο νησί της Νάξου, όσον αφορά τα σκουπίδια και την αποκομιδή τους, αλλά και την συμπεριφορά των δημοτών είναι πως πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο που ανατροφοδοτείται διαρκώς. Όλα αυτά τα υλικά βγαίνουν μένουν μέχρι να γίνει το αδιαχώρητο, κάποια στιγμή τα παίρνει ο δήμος και την επόμενη στιγμή είναι πάλι γεμάτα.
Πάσης φύσεως υλικά….ακόμα και κλαδιά από κλάδευση κήπων
Υπάρχει υποστελέχωση στο τμήμα καθαριότητας και ειδικά το καλοκαίρι η κατάσταση γίνεται χειρότερη γιατί λόγω τουρισμού τα απορρίμματα πολλαπλασιάζονται σε όγκο, χρειάζεται εκσυγχρονισμός, μελέτες που να τελειώσουν σύντομα και να εφαρμοστούν, κατάλληλος προγραμματισμός και επικοινωνία, ώστε οι δημότες να γνωρίζουν τις υποχρεώσεις τους αλλά και τις παροχές που έχουν στο θέμα της καθαριότητας, να μπορούν να ενημερώνονται άμεσα, όπως χρειάζονται και οι κατάλληλες υποδομές και προσωπικό μόνιμο.
Στρώματα στο οδόστρωμα…
Απ΄ την πλευρά μας, ως δημότες, χρειάζεται να αντιληφθούμε-έστω και τώρα- πως η φροντίδα της εικόνας του νησιού, είναι κάτι ουσιαστικό πρωτίστως για μας τους ίδιους. Επειδή τα μπάζα δεν είναι στον κάδο μας, αλλά 5 κάδους παραπέρα, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μας αφορά, ούτε πως δεν υποβαθμίζεται συνολικά το νησί και η εικόνα του. Οι κοινόχρηστοι χώροι δεν είναι “του δήμου”, όπως λέμε εν τη ρύμη του λόγου είναι δικοί μας χώροι, γιατί ο δήμος είμαστε εμείς. Όλοι εμείς.
Πυργάκι..υλικά συσκευασίας καταλήγουν μέσα στην αμμουδιά και τη θαλασσα από τον αέρα
Μερικές ώρες αργότερα κι ενώ ο δήμος μάζεψε τα στρώματα και άλλα ογκώδη αντικείμενα απ’ αυτά που εικονίζονται στις φωτογραφίες στις 10 το βράδυ της ίδια μέρας (Μ. Πέμπτη) τσουβάλια με μπάζα χτίστηκαν δίπλα στον κάδο, εκεί που προηγουμένως υπήρχαν στρώματα.
Φωτογραφίες: Cyclades Open
Κεντρική φωτογραφία: Διασταύρωση Μικρής Βίγλας-Ορκού