Παρά τη νομοθεσία που θέλει πλέον τον ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου ως διαχειριστή των εγκαταστάσεων ΧΥΤ στα νησιά της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, ο Δήμος Νάξου & Μικρών Κυκλάδων, προχωρά στην ανάθεση εργολαβίας για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Νάξου για τρία έτη.
Έχοντας διατυπώσει ρητά την αντίθεσή της στη συμμετοχή και τη συμμόρφωση με την ισχύουσα νομοθεσία, που θέλει υποχρεωτικά την ανάληψη της ευθύνης των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων των νησιών του Νότιου Αιγαίου, στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Ν. Αιγαίου, η δημοτική αρχή της Νάξου, εφόσον δεν έχει προβεί σε καμία κίνηση παράδοσης της ακίνητης περιουσίας που σχετίζεται με τις ανωτέρω εγκαταστάσεις, αλλά αντίθετα έχει ξεκινήσει διαδικασία «απόσχισης» από τα όσα προβλέπει το θεσμικό πλαίσιο, προχωρά σε ανάθεση των υπηρεσιών λειτουργία του ΧΥΤΑ Νάξου σε ανάδοχο, έως και το 2025.
Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο
Με τον Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ A 92 – 07.05.2020) «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις», και συγκεκριμένα με το άρθρο 93, που αφορά στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων στα νησιά, προβλέφθηκε η σύσταση Ειδικού Περιφερειακού Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ για τις περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων.
Όπως προβλέπεται στην τρίτη παράγραφο του αρ. 93 του ν.4685/2020, «Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στις νησιωτικές περιφέρειες του Νοτίου Αιγαίου και των Ιονίων Νήσων, συστήνεται για κάθε μία από αυτές Ειδικός Περιφερειακός Διαβαθμιδικός Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ως Ανώνυμη Εταιρία ΟΤΑ, με έδρα εντός των ορίων της κάθε Περιφέρειας που αποφασίζεται από τη Γενική Συνέλευση. Στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ μετέχουν υποχρεωτικά η οικεία Περιφέρεια και όλοι οι Δήμοι της Περιφέρειας αυτής».
Στην παράγραφο 7 του ίδιου άρθρου, σημειώνεται, πως «Οι δύο νέοι Ειδικοί Περιφερειακοί Διαβαθμιδικοί ΦΟΔΣΑ καθίστανται καθολικοί διάδοχοι σε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία των λειτουργούντων ΦΟΔΣΑ σε κάθε μία από τις δύο ως άνω Περιφέρειες, καθώς και των εγκαταστάσεων υγειονομικής ταφής αποβλήτων, μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων συμπεριλαμβανομένων των βιοαποβλήτων και λοιπών εγκαταστάσεων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων των Δήμων μελών τους, ενώ υπεισέρχονται αυτοδικαίως σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των λειτουργούντων ΦΟΔΣΑ, συμπεριλαμβανομένων και τυχόν συμβάσεων έργου. Εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που εξυπηρετούν τις ανάγκες συλλογής και μεταφοράς των στερεών αποβλήτων. Οι εκκρεμείς δίκες σχετικά με πάσης φύσεως διαφορές που πηγάζουν από εργασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εξαιρουμένων των υπηρεσιών συλλογής και μεταφοράς τους, συνεχίζονται από τον διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ χωρίς να διακόπτονται και χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικαστική πράξη συνέχισης για καθεμία από αυτές».
Τριετής ανάθεση παρά τους προβληματισμούς
Παρ’ όλα αυτά, και καθώς έχει εκφραστεί δημοσίως – τόσο εντός των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, απ’ όπου έχουν προκύψει και σχετικές αποφάσεις, όσο και στο πλαίσιο δημόσιων τοποθετήσεων αιρετών – ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων δεν έχει προχωρήσει στις απαραίτητες διαδικασίες για την παράδοση των ανωτέρω περιουσιακών στοιχείων, που, όπως προβλέπει η νομοθεσία, ανήκουν πλέον στην ευθύνη του ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου.
Παράλληλα, τον Δεκέμβριο του 2021, με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων, είχαν εγκριθεί οι όροι της διακήρυξης κι η σχετική μελέτη, η οποία προκηρύχθηκε στις 14 Δεκεμβρίου, αναφορικά με την ανάθεση της λειτουργίας του ΧΥΤΑ Νάξου, που αφορά την ορθολογική διαχείριση και λειτουργία του, ο οποίος δέχεται τα στερεά απόβλητα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με την διαδικασία της υγειονομικής ταφής. Η συνολική δαπάνη, έχει ενδεικτικά προϋπολογιστεί στο ποσό των 1.022.256 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. 24% και αφορά στα έτη 2022-2025.
Μάλιστα, κατά τη συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων την 1η Φεβρουαρίου, εγκρίθηκαν τα πρακτικά του διαγωνισμού, ενώ αναδείχθηκε και ο προσωρινός ανάδοχος της υπηρεσίας, με συνολικό ποσό προσφοράς 1.004.400 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί, πως τόσο στην απόφαση περί έγκρισης των όρων του διαγωνισμού, όσο και στην απόφαση για την έγκριση των πρακτικών του διαγωνισμού, η παράταξη της μείζονος μειοψηφίας καταψήφισε τις σχετικές εισηγήσεις. Μάλιστα, ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας, κ. Λεονάρδος Χατζηανδρέου, μεταξύ άλλων αντιρρήσεών του σχετικά με την ανάθεση, είχε σημειώσει επιπλέον, πως «Υπάρχει και το τρίτο ζήτημα της ειδικής ιδιαιτερότητας που εμείς εδώ έχουμε σαν Δήμος Νάξου με τη σχέση μας με τον Φο.Δ.Σ.Α. Είναι μία ιστορία την οποία πρέπει να ξεκαθαρίσουμε. Γι’ αυτό και εγώ σ’ αυτό το θέμα θα κρατήσω επιφύλαξη».
Ο Δήμαρχος και πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, κ. Δημήτρης Λιανός, είχε απαντήσει, υποστηρίζοντας, πως «Εμείς τοποθετηθήκαμε στο θέμα του Φο.Δ.Σ.Α. και θα πω αναλυτικά γιατί υπήρξε και πολιτικό ατόπημα. Η παράταξή μας ήταν εναντίον του Φο.Δ.Σ.Α. και οι αντιπολιτευτικές παρατάξεις της Νάξου ήταν υπέρ του Φο.Δ.Σ.Α., δηλαδή δεν δώσατε κι εσείς την απαραίτητη βοήθεια στη Δημοτική Αρχή. Γιατί να αφήσεις τον Φο.Δ.Σ.Α. να έρθει με 37€ να δημοπρατήσει τους 16.000 τόνους και να πάει το κόστος 600.000,00€ το χρόνο; Ας το δημοπρατήσουμε εμείς με 17€. Αποδεδειγμένα ο Φο.Δ.Σ.Α., με απόφαση του συλλογικού του οργάνου, δηλώνει την αδυναμία του να διαχειριστεί τον ΧΥΤΑ Νάξου για τους πρώτους εννέα μήνες του έτους 2022».
Τι προβλέπει η εργολαβία
Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη, που συνόδευσε τα τεύχη του διαγωνισμού, καθορίζεται το ωράριο λειτουργίας του ΧΥΤΑ, το είδος των απορριμμάτων που δέχεται, ενώ καταγράφεται πλήρως και ο εξοπλισμός που ήδη διατίθεται εντός των ορίων του.
Συγκεκριμένα, ο ΧΥΤΑ περιλαμβάνει εκτός από τη λεκάνη του ενεργού ΧΥΤΑ και εγκαταστάσεις επεξεργασίας στραγγισμάτων (Α’ και Β’ βαθμίδα επεξεργασίας), καθώς και λοιπές υποστηρικτικές εγκαταστάσεις (συνεργείο, πλάστιγγα, στέγαστρο στάθμευσης, κτίριο ελέγχου, αποθήκες, αντλιοστάσια κλπ σταθερό εξοπλισμό). Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει στη διάθεση του για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ έναν προωθητή – συμπιεστή – τεμαχιστή απορριμμάτων Caterpillar 816F2. Όλος ο παραπάνω, εν λειτουργία, σταθερός και κινητός εξοπλισμός, θα παραδοθεί από τον Δήμο και θα παραληφθεί από τον ανάδοχο μόνον για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ, μετά την υπογραφή της σύμβασης και μέχρι τη λήξη αυτής. O ανάδοχος υποχρεούται να φροντίζει για την ορθή χρήση του και οφείλει να τον παραδώσει στο σύνολο του σε καλή κατάσταση μετά τη λήξη της σύμβασης.
Επιπλέον, περιγράφεται ο επιπλέον εξοπλισμός, τον οποίο απαιτείται να διαθέσει ο ανάδοχος για την καλή λειτουργία του ΧΥΤΑ, καθώς επίσης το απαιτούμενο προσωπικό και οι απαραίτητες εξειδικεύσεις που οφείλει να έχει, αλλά και όλο το πλαίσιο των υποχρεώσεων του αναδόχου, για την ορθή εκτέλεση της σχετικής υπηρεσίας.
Αξίζει να σημειωθεί, πως ο ΧΥΤΑ Νάξου αποτελεί ένα σχετικά «νέο» έργο, καθώς εγκαινιάστηκε το 2017. Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013, με προϋπολογισμό 4,9 εκ. ευρώ και του Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020 με προϋπολογισμό 3,5 εκ. ευρώ και συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής και πόρους του ελληνικού δημοσίου.