Με αφορμή τον θάνατο του πρώην προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστου Σαρτζετάκη, ο Κώστας Γαβράς, δημιουργός της ταινίας «Ζ», μίλησε από το Παρίσι όπου ζει στο ieidiseis.gr
Στην ταινία σας το «Ζ» δίνετε μεγαλύτερη έμφαση στον ρόλο του δικαστικού λειτουργού στην υπόθεση Λαμπράκη. Ακολουθείτε το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού ή θέλετε να περάσετε ένα πιο έντονο μήνυμα αντίστασης μέσα από τους θεσμούς;
Κατά κάποιο τρόπο, ως αρχή, το σενάριο ακολουθεί το βιβλίο του Βασίλη, που είναι καταπληκτικό. Ωστόσο, για να διασταυρώσω τα γεγονότα, έψαξα και βρήκα εδώ σε μια βιβλιοθήκη που ανήκει σε πανεπιστήμιο ελληνικές εφημερίδες εκείνης της εποχής. Μπόρεσα έτσι να διαβάσω τις καθημερινές αναφορές του Τύπου στην υπόθεση. Κυρίως, με ενδιέφερε η θέση που έπαιρνε ο συγκεκριμένος δικαστής εκείνη την εποχή. Και βεβαιώθηκαν όλα που είπε ο Βασιλικός και βρήκα και μερικές βεβαιώσεις για εκείνον που με ενδιέφερε εμένα στην υπόθεση, γιατί το θέμα δεν ήταν η καταδίκη των στρατιωτικών, αλλά πώς σε μια τόσο ιδιαίτερη εποχή και πολύ αρνητική, ένας δικαστής κάνει αντίσταση εναντίον όλων. Γιατί είναι ένας δημοκράτης και μία δημοκρατία που βασίζεται μόνο, ουσιαστικά, πάνω στη δικαιοσύνη. Αν δεν υπάρχει δικαιοσύνη δεν υπάρχει δημοκρατία. Αυτή ήταν η θέση του δικαστή.
Εκ των υστέρων θεωρείτε ότι ήταν η ιδιαίτερη προσωπικότητα του Σαρτζετάκη ή απλώς ήταν ο αδεκαστος δικαστικός λειτουργός που βρέθηκε εκεί και έκανε το υπηρεσιακό του καθήκον;
(Χαμογελάει) Είναι πολλοί οι δικαστές και δε νομίζω ότι κάνουν όλοι το καθήκον τους. Εκείνος είχε μια φιλοσοφία. Από τη στιγμή που σπούδασε το νόμο και επέλεξε να τον υπηρετεί μέσα από το δικαστικό σώμα κατάλαβε ότι ο ρόλος του μέσα στην κοινωνία ήταν να επιβάλει το νόμο. Και μπορεί να το καταλάβει εντελώς ένας πολίτης αυτό, αν διαβάσει τα δυο βιβλία που έχει γράψει, που είναι καταπληκτικά, παρόλο που είναι γραμμένα στην καθαρεύουσα.
Γιατί επιλέξατε τον Ζαν-Λουί Τρεντινιάν και όχι τον Μοντάν που υποδύεται τον Λαμπράκη και πώς βίωσε τον ρόλο. Του έδωσε παραπάνω συμβολικό κύρος στα μάτια της κοινής γνώμης;
Όχι. Ήταν η ηλικία του κυρίως και η ηλικία του Μοντάν. Η ηλικία του Μοντάν ήταν πολύ πιο κοντά στον Λαμπράκη παρά στον δικαστή. Ο Μοντάν ήταν πολύ θεαματικός (υπερβολικά εντυπωσιακός) σαν δικαστής. Εγώ ήθελα έναν ηθοποιό λιγότερο προβεβλημένο. που δεν είχε αυτή τη δύναμη που είχε ο Μοντάν εκείνη την εποχή. Ο Τρεντινιάν, που ήταν και φίλος μου, μου φάνηκε πιο καλός απ’ όλους για να αναλάβει τον ρόλο. Και να σας πω κι ένα ανέκδοτο. Όταν εξελέγη πρόεδρος ο Χρήστος Σαρτζετάκης στην Αθήνα, έλαβα ένα μήνυμα από την Αμερική «πώς ο Τρεντινιάν έγινε πρόεδρος στην Ελλάδα»!