Ο σκύλος και η ελιά του ηφαιστείου της Σαντορίνης αφηγούνται τη δική τους ιστορία

Μαλβινα Αλεξοπούλου|Kosmodromio.gr

απο Cyclades Open

Σαντορίνη, το ειδυλλιακό νησί των Κυκλάδων, γνωστό για το ηλιοβασίλεμά του, που προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Γνωστό επίσης, για το προϊστορικό του ηφαίστειο καθώς και για την τοποθεσία Ακρωτήρι, τη θαμμένη πόλη κάτω από την τέφρα του ηφαιστείου, που έφερε στο φως ο αρχαιολόγος Σπυρίδων Μαρινάτος στα τέλη της δεκαετίας του ’60, με πλατείες, διώροφα σπίτια, σπουδαίες καλλιτεχνικές απεικονίσεις, αποχετευτικό σύστημα, και συνέχισε ο αρχαιολόγος Χρήστος Ντούμας. Πότε όμως έγινε ακριβώς η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης; Θα βρούμε κάποια στιγμή ανθρώπινου σκελετούς, όπως έχουν βρεθεί στην Πομπηία

Το αίνιγμα της χρονολόγησης της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης είναι ένα μυστήριο, που έχει προβληματίσει και προβληματίζει έως και σήμερα τόσο τους αρχαιολόγους, όσο τους ανθρωπολόγους, τους φυσικούς και γενικότερα όλη την επιστημονική κοινότητα πολλά χρόνια τώρα. Ωστόσο, δεν έχει επιτευχθεί ομοφωνία ανάμεσα στους επιστήμονες για αυτήν την ημερομηνία, αφενός βάσει των αρχαιολογικών μεθόδων, αφετέρου βάσει των διαφόρων επιστημονικών προσεγγίσεων, για παράδειγμα η ραδιοχρονολόγηση, μελέτες δακτυλίων δέντρων και ανάλυση πυρήνων πάγου και σταλαγμιτών. Για αρκετό καιρό, μια διαφορά περίπου 100 ετών παρέμεινε μεταξύ των δύο μεθόδων, που μερικές φορές την αποκαλούμε «υψηλή χρονολογία» για μια παλαιότερη ημερομηνία (17ο αιώνα π.Χ.) και μια «χαμηλή χρονολογία» (16ο αιώνα π.Χ.). Αυτή λοιπόν, η ασυμφωνία έχει συζητηθεί σε πολλές περιπτώσεις στην επιστημονική κοινότητα.

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Peter M. Warren από το Τμήμα Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ «Ας φανταστούμε ότι οι ιστορικοί του μέλλοντος, ερευνούσαν την πολιτική σχέση μεταξύ της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, όταν η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν η πρωθυπουργός της Αγγλίας. Είχε προκύψει λοιπόν κάποια αβεβαιότητα. Οι περισσότεροι από τους ερευνητές θα καταλάβαιναν, ότι η σχέση της Θάτσερ με τον καγκελάριο Χέλμουτ Κολ ήταν ισχυρή, ωστόσο μια μικρότερη μερίδα ερευνητών θα πίστευε, ότι η Αγγλίδα πρωθυπουργός είχε ισχυρή σχέση με τον καγκελάριο Ότο φον Μπίσμαρκ. Φυσικά, σήμερα γνωρίζουμε ότι τελικά ήταν η σχέση Θάτσερ-Κολ, αλλά ας επιτρέψουμε μια μελλοντική αβεβαιότητα. Όλοι θα συμφωνούσαν ότι καμία κατάλληλη ιστορική και πολιτική ανασυγκρότηση δεν θα μπορούσε να γίνει, αν δεν καθοριστεί σωστά η χρονολογική σχέση. Με ποιον λοιπόν – ρωτούν οι υποθετικοί ιστορικοί – ήταν η Μάργκαρετ Θάτσερ σε (μερικές φορές ηφαιστειακή) συζήτηση;». Αυτό, σημαίνει ότι κάποιος θέλει να έχει την ακριβή ημερομηνία της έκρηξης του ηφαιστείου, κάτι που διέφευγε από τους μελετητές της ιστορίας της Ανατολικής Μεσογείου, παρά τις σημαντικές προσπάθειες σε πολλά διαφορετικά μέτωπα.

Το θαμμένο κλαδί ελιάς δίνει τη λύση;

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά στοιχεία, που συγχρονίζουν το Αιγαίο με την Αίγυπτο, η έκρηξη θα έπρεπε να είχε συμβεί μετά την έναρξη του Νέου Βασιλείου στην Αίγυπτο. Με βάση την εκτενή χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα της δυναστικής Αιγύπτου, αυτή η ημερομηνία θα πρέπει να είναι μεταξύ 1570–1544 π.Χ. Ωστόσο, η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα τοποθετεί την έκρηξη στα τέλη του 17ου αιώνα π.Χ., προκαλώντας μια μακροχρόνια συζήτηση, η οποία δεν έχει διευθετηθεί μέχρι σήμερα. Η ημερομηνία ραδιοάνθρακα βασίζεται σε πολλαπλά δείγματα οργανικής ύλης από το στρώμα καταστροφής στο Ακρωτήρι, καθώς και σε ένα κλαδί ελιάς, που θάφτηκε ζωντανό από την τέφρα μετά την έκρηξη. Ο μέσος όρος του ραδιοάνθρακα προέρχεται από 25 δείγματα από το Ακρωτήρι και μας παρέχει ένα εύρος ημερομηνιών: 1630–1548 π.Χ. (με 68,2% πιθανότητα) ή 1681–1542 π.Χ. (με 95,4% πιθανότητα).

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου της Μαλβίνας Αλεξοπούλου στο kosmodromio.gr πατώντας εδώ

📸 Dimitris Kiriakakis/Unsplash

Δείτε επίσης