Ο διεθνής διαγωνισμός Astronomy Photographer of the Year ανέδειξε τις καλύτερες αστρονομικές φωτογραφίες της χρονιάς, με λήψεις που μας ταξιδεύουν σε γοητευτικές άκρες του γαλαξία.
Τα φαινόμενα που παρατηρούμε στον νυχτερινό ουρανό –ακόμα και με γυμνό μάτι– συχνά μας μαγεύουν. Όλοι λίγο-πολύ έχουμε προσπαθήσει να απαθανατίσουμε κάποιο από αυτά με την κάμερα του κινητού μας, για να διαπιστώσουμε ότι δεν είναι πάντα εύκολο. Πέρα από τον ειδικό εξοπλισμό, ο σωστός προγραμματισμός και η υπομονή είναι συνήθως απαραίτητα εφόδια για να αιχμαλωτίσεις την ομορφιά του νυχτερινού ουρανού. Κάποτε, βέβαια, αρκεί λίγη τύχη, που θα σε φέρει στο κατάλληλο μέρος τη σωστή στιγμή. Βλέποντας τις καλύτερες αστρονομικές φωτογραφίες της χρονιάς, που αναδείχτηκαν από τον διαγωνισμό Astronomy Photographer of the Year 13, καταλαβαίνεις πως όλα παίζουν τον ρόλο τους.
Ο διαγωνισμός αυτός διοργανώνεται από το Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς, που είναι το αρχαιότερο στην Αγγλία και ένα από τα πιο ιστορικά σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο «Πρώτος Μεσημβρινός», που αποτέλεσε στις παγκόσμιες γεωγραφικές συντεταγμένες τη βάση του γεωγραφικού μήκους, περνάει από εκεί και είναι γνωστός ως «Μεσημβρινός του Γκρήνουιτς».
Σήμερα, τα κτήρια του αστεροσκοπείου στεγάζουν μουσείο αστρονομικών και ναυσιπλοϊκών οργάνων, που υπάγεται στο Εθνικό Ναυτικό Μουσείο της Αγγλίας. Εκεί φιλοξενείται η έκθεση με τις καλύτερες αστρονομικές φωτογραφίες της χρονιάς, που θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Αυγούστου 2022.
Στον 13ο διαγωνισμό Astronomy Photographer of the Year υποβλήθηκαν συνολικά 4.500 συμμετοχές από 75 χώρες του κόσμου. Κατανεμήθηκαν σε κατηγορίες ανάλογα με το θέμα τους και εκτός από τις φωτογραφίες των νικητών εκτίθενται κι εκείνες των επιλαχόντων και όσες απέσπασαν εύφημο μνεία. Συνδιοργανωτής του διαγωνισμού είναι το BBC Sky at Night Magazine.
10 αστρονομικές φωτογραφίες που ξεχώρισαν, οι καλύτερες αστρονομικές φωτογραφίες της χρονιάς
1. The Golden Ring, του Shuchang Dong (Κίνα)
Η φωτογραφία που απέσπασε το βραβείο στον κατηγορία Our Sun και θεωρήθηκε συνολικά ως η κορυφαία του διαγωνισμού απεικονίζει μια δακτυλιοειδή έκλειψη ηλίου. Ο παρατηρητής από τη Γη βλέπει ένα φωτεινό δακτυλίδι, που δημιουργείται καθώς η Σελήνη περνάει ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, οπότε κρύβει τον ηλιακό δίσκο. Στην προκειμένη περίπτωση, η φαινόμενη διάμετρος της Σελήνης είναι μικρότερη από την ηλιακή.
Η φωτογραφία τραβήχτηκε από το Θιβέτ και ο Shuchang Dong επέλεξε να πάει εκεί γιατί συνήθως οι καιρικές συνθήκες επιτρέπουν καλή ορατότητα. Η μέρα εκείνη αποτέλεσε εξαίρεση, καθώς σύννεφα σκίαζαν τον ουρανό. Ένα δευτερόλεπτο διαύγειας, όμως, αποδείχτηκε αρκετό.
2. Curtain of Hydrogen, του Alan Friedman (ΗΠΑ)
Μια «κουρτίνα υδρογόνου» στον Ήλιο είναι κάτι δυσνόητο για τον μέσο νου. Η λήψη συνοδεύεται από τα περίπλοκα τεχνικά χαρακτηριστικά του τηλεσκοπίου μέσω του οποίου τραβήχτηκε, τα οποία επίσης δεν καταλαβαίνει όποιος δεν έχει σχετικές γνώσεις.
Ας πούμε μόνο ότι ο Ήλιος αποτελείται κατά 74% από υδρογόνο. Αυτό είναι το κύριο καύσιμο για τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις οι οποίες παράγουν την ενέργεια που ακτινοβολεί. Και ας αφεθούμε στη γοητεία ενός «σιντριβανιού» που δεν θα μπορούσαμε να πλησιάσουμε ποτέ.
3. Polar Lights Dance, του Dmitrii Rybalka (Ρωσία)
Η νυχτερινή βάρδια στη γέφυρα ενός δεξαμενόπλοιου επιφύλασσε μια ευχάριστη έκπληξη στον Dmitrii Rybalka. Πλέοντας στη Θάλασσα του Κάρα, στα βόρεια της Σιβηρίας, ο ναυτικός διέκρινε να ξεπροβάλει στο βάθος κάτι σαν φίδι. Έχοντας την αίσθηση ότι κάτι ξεχωριστό θα συμβεί, πήρε τη φωτογραφική του μηχανή και περίμενε. Λίγα λεπτά μετά, είδε να χορεύει μπροστά του το Βόρειο Σέλας και τράβηξε τη λήψη που κέρδισε στην κατηγορία Aurorae.
4. The Milky Ring, του Zhong Wu (Κίνα)
Η εικόνα που κέρδισε στην κατηγορία Galaxies δεν είναι μια απλή υπόθεση. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο «μωσαϊκό» 360 μοιρών και απαιτήθηκαν δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί! Οι επιμέρους λήψεις έγιναν τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ημισφαίριο, στην Κίνα και τη Νέα Ζηλανδία, τα διαστήματα Ιανουάριος–Φεβρουάριος 2020 και Αύγουστος 2020–Ιανουάριος 2021.
Κοσμική σκόνη, αστέρια και νεφελώματα συνθέτουν το «δαχτυλίδι» του Milky Way, με τον φωτεινό Δία να διακρίνεται στην κορυφή.
«Αυτή η εικόνα δεν είναι απλώς όμορφη, αλλά και μια μοναδική απεικόνιση του πώς είμαστε μέρος ενός γαλαξία που απαρτίζεται από εκατοντάδες δισεκατομμύρια αστέρια», σχολίασε η Emily Drabek-Maunder, αστροφυσικός και αστρονόμος, μέλος της κριτικής επιτροπής.
5. Smiley in Space, των Nicolas Rolland (Γαλλία) και Martin Pugh (Αυστραλία)
Εύφημος μνεία στη κατηγορία Galaxies για ένα αστρονομικό… emoticon! Για να αποτυπωθεί αυτό το αστρικό χαμόγελο, απαιτήθηκαν λήψεις συνολικής διάρκειας 27,5 ωρών μέσα από τηλεσκόπιο, ειδικά φίλτρα και προγράμματα επεξεργασίας εικόνας.
«Ανεβαστικός, αισιόδοξος και παιχνιδιάρης: είναι αδύνατον να μην χαμογελάσεις ατενίζοντας αυτόν τον γαλαξία. Μια ευπρόσδεκτη χιουμοριστική πινελιά!» σχολίασε η Sue Prichard, από την κριτική επιτροπή.
6. Lockdown, του Deepal Ratnayaka (Ηνωμένο Βασίλειο)
Ο νικητής στην κατηγορία People and Space κατάφερε να «προσγειώσει» μια αστρονομική φωτογραφία σε συνθήκες lockdown. Κλεισμένος στο σπίτι, προσπαθούσε να αποτυπώσει ό,τι έβλεπε στον ουρανό και η 6χρονη κόρη του δεν μπορούσε να κρατηθεί μακριά από το πλάνο. Καθισμένη μπροστά από την μπαλκονόπορτα, έδειχνε στο λούτρινο κουκλάκι της τα αστέρια, όπως εμφανίζονταν στον ουρανό.
«Με τα κουφώματα να παραπέμπουν σε σίδερα φυλακής, αυτή η εικόνα αποτελεί μια υπενθύμιση των συνθηκών της ζωής σε lockdown για τόσους από εμάς», σχολίασε η Sue Prichard. «Παρ’ όλα αυτά, ο φωτογράφος έχει συλλάβει με όμορφο τρόπο μια αίσθηση θαυμασμού και ελπίδας για το μέλλον – ένα μήνυμα πραγματικά αναγκαίο, ακόμα και για την εποχή μετά την Covid».
7. Break of a New Day, του Nicholas Roemmelt (Γερμανία)
Το πρώτο φως της μέρας σηματοδοτεί το τέλος της «βάρδιας» ενός αστροφωτογράφου, καθώς σβήνει τις μαγευτικές νυχτερινές εικόνες του γαλαξία. Μένει μόνο ένα μικρό χρονικό περιθώριο, στο οποίο τραβήχτηκε αυτή η λήψη, στην Αυστρία, στις 21 Φεβρουαρίου 2021.
«Τεχνικά πρόκειται για μια από τις πιο απαιτητικές εικόνες που έχω δει ποτέ», ανέφερε ο κριτής Yuri Beletsky, αστρονόμος και βραβευμένος φωτογράφος. «Εξαιρετική σύνθεση, η οποία αφηγείται τη δυνατή ιστορία ενός ατόμου σε ακραίες συνθήκες που κοιμάται κάτω από τ’ αστέρια».
8. Moon Over Mount Etna South-East Crater, του Dario Giannobile (Ιταλία)
Στις 25 Φεβρουαρίου 2021, το ηφαίστειο Αίτνα εκτόξευε πίδακες καυτής λάβας και ο φωτογράφος υπολόγισε σε ποιο ασφαλές σημείο έπρεπε να σταθεί για να πετύχει το φεγγάρι από πάνω.
«Η τρομακτική, καταιγιστική ηφαιστειακή δραστηριότητα της Γης φαίνεται να είναι υπό το βλέμμα μιας προβληματισμένης σελήνης», έγραψε ο κριτής Jon Culshaw, κωμικός και τακτικός καλεσμένος στην εκπομπή The Sky at Night του BBC. «Σαν να λέει η Σελήνη: “Έλα, κάνε πιο ήρεμα, καλή μου φίλη… ας είμαστε ψύχραιμοι”. Εκπληκτικό δράμα με λαμπρές φλογερές σκιές. Τα γράφω αυτά μέσα στο κρύο μιας ελαττωματικής κεντρικής θέρμανσης. Μια ματιά σ’ αυτή την εικόνα λύνει το πρόβλημα αυτοστιγμεί».
9. Van Gogh’s Sketchpad, του Jin Yang (Κίνα)
Στις αρχές του 2021, ένα σύμπλεγμα πολύχρωμων σύννεφων εμφανιζόταν για ένα δεκαήμερο περίπου στη λίμνη Lugu, στην Κίνα. Για όσους ψάχνουν οιωνούς στον ουρανό, ήταν μια υπόσχεση καλοτυχίας για τη χρονιά που ερχόταν (που, αν κρίνουμε από ό,τι επακολούθησε διεθνώς, δεν επαληθεύτηκε). Για τον φωτογράφο, ένα θέαμα που θα συγκινούσε τη ματιά του Βαν Γκογκ.
10. Celestial Fracture, του Leonardo Di Maggio (Ηνωμένο Βασίλειο)
Το Βραβείο Φωτογραφικής Καινοτομίας Annie Maunder απονεμήθηκε σε μια σύνθεση που πήρε φωτογραφίες από την αποστολή Cassini, τον μακρινό Κρόνο και τους φυσικούς δορυφόρους του. Το ρομποτικό διαστημικό όχημα είχε ξεκινήσει το διαπλανητικό του ταξίδι το 1997 και πέρασαν επτά χρόνια μέχρι να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο.
Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν στο ιδιαίτερο αυτό κολάζ τραβήχτηκαν από τον Σεπτέμβριο του 2004 μέχρι τον Οκτώβριο του 2007, τόσο μακριά από τη Γη ώστε ο όρος «φωτογραφίες της χρονιάς» να αποκτά άλλη διάσταση.