Πέρασαν δεκαεπτά μέρες από τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού, ένα ακόμα τραγικό κεφάλαιο στην τυφλή οπαδική βία που ταλανίζει όχι μόνο το ελληνικό ποδόσφαιρο, αλλά συνολικά τον ελληνικό αθλητισμό. Στη διάρκεια αυτών των ημερών διάβασα αμέτρητα κείμενα, μέσα από τα οποία οι συντάκτες τους εξέφρασαν την άποψή τους για τα όσα συνέβησαν τη νύχτα του φονικού. Έτσι συμβαίνει πάντα. Όταν έρχεται η “στραβή”, όλοι καταθέτουν την προσωπική τους γνώμη. Και είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό.
Εκείνο που οπωσδήποτε δεν είναι φυσιολογικό, είναι ότι λίγο μετά, όταν η “στραβή” ξεχαστεί, ξεχνιούνται και όλα τα “μεγαλόστομα” που έχουν γραφτεί ή ειπωθεί. Και η συνέχεια είναι γνωστή. Όλοι περιμένουν την επόμενη “στραβή”, που – δυστυχώς – είναι δεδομένο ότι θα έρθει. Και όταν συμβεί, να ξανά τα κείμενα, να οι δηλώσεις, να τα δάκρυα, να οι δεσμεύσεις, να οι σχεδιασμοί ώστε – τάχα μου – αυτή να είναι η τελευταία φορά. Μόνο που η κάθε φορά είναι η τελευταία μέχρι την επόμενη.
ΟΠΑΔΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ; ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΟΒΑΡΟΙ;
Αν κάτι με εντυπωσιάζει, είναι η επιμονή πολλών συναδέλφων να αναφέρονται στο “οπαδικό κίνημα”, λες και κάτι τέτοιο υφίσταται στον ελληνικό αθλητισμό. Γενικά υπάρχει μια αρκετά μπερδεμένη προσέγγιση σε αυτό που ονομάζουμε “οπαδό” στην Ελλάδα. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν τους βάζω όλους στο “τσουβάλι”, παρά το γεγονός ότι δυσκολεύομαι – σχεδόν αδυνατώ – να τους κατανοήσω. Μπορώ σίγουρα να δεχτώ ότι ένας άνθρωπος νιώθει παθολογική αγάπη για την ομάδα του, μπορώ επίσης να σεβαστώ το ότι κάποιος θεωρεί την ομάδα του το κέντρο της ζωής του, ότι ζει και αναπνέει για αυτήν.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορώ να δεχτώ ότι η παθολογική αγάπη για μια ομάδα, “πρέπει” να συμβαδίζει απαραίτητα με το επίσης παθολογικό μίσος για τις υπόλοιπες. Εκεί σταματάει η οποιαδήποτε ανοχή μου απέναντι σε οποιονδήποτε οπαδό σκέφτεται με αυτόν τον τρόπο. Θα το επαναλάβω για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις, αν υπάρχει κάποιος που νιώθει την ανάγκη να πάει την Κυριακή στο γήπεδο και να ξελαρυγγιαστεί επί δυο ώρες φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της ομάδας του, μια χαρά και μπράβο του.
Αν αυτός ο ίδιος, μετράει όλη την εβδομάδα τις ώρες και τις μέρες μέχρι την επόμενη Κυριακή για να ξαναπάει στο γήπεδο και να κάνει το ίδιο, με γειά του με χαρά του. Όμως υπάρχει μια λεπτή κόκκινη γραμμή, που αν ξεπεραστεί, είναι εκεί ακριβώς που αρχίζουν τα προβλήματα. Και δυστυχώς, στην Ελλάδα, αυτό το όριο έχει καταπατηθεί άπειρες φορές, διαμορφώνοντας τελικά μια τελείως στρεβλή έννοια του οπαδού και των χαρακτηριστικών του, πολύ δε περισσότερο, όταν αυτή “ομαδοποιείται” και παρουσιάζεται ως “κίνημα”.
Ποια είναι όμως αυτή η λεπτή κόκκινη γραμμή που ορίζει ότι τα πράγματα αρχίζουν να ξεφεύγουν τόσο, ώστε να γίνουν επικίνδυνα; Ξεκινάει σίγουρα από το λεκτικό περιεχόμενο, περνάει από την πλύση εγκεφάλου που προέρχεται συνήθως από τις ίδιες τις διοικήσεις των ομάδων και καταλήγει σε εγκληματικές πρακτικές που οδηγούν στις “στραβές”, στις οποίες αναφερθήκαμε στο ξεκίνημα του κειμένου. Ας τα εξετάσουμε ένα-ένα, ξεκινώντας από τον οχετό των κερκίδων, τον οποίο έχουμε συνηθίσει – και θεωρούμε πλέον αυτονόητο – εδώ και πολλά χρόνια.
Η ΧΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΜΑΤΩΝ
Είναι τελείως διαφορετικό να φωνάζεις από την εξέδρα συνθήματα αποκλειστικά για να στηρίξεις την ομάδα σου, συνθήματα με φαντασία και χιούμορ, που να κινούνται μέσα σε πολιτισμένα πλαίσια και τελείως διαφορετικό να γεμίζεις την ατμόσφαιρα με βρωμερά, σιχαμένα και τρισάθλια λεκτικά εκτρώματα, νομίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο προσφέρεις κάτι – το οτιδήποτε – στους παίκτες σου. Οι Έλληνες δημοσιογράφοι έχουν αποδεχτεί αυτή την πρακτική στη λογική ότι “άστους να βρίζουν, αρκεί να μην κάνουν τα χειρότερα”, αδυνατώντας όμως να καταλάβουν ότι αυτό είναι το πρώτο στάδιο της “χουλιγκανοποίησης” των γηπέδων.
Αν πάτε σε οποιοδήποτε γήπεδο της χώρας, ειδικότερα δε σε εκείνα των “μεγάλων ομάδων”, αυτό που θα ακούσετε από τις κερκίδες στη συντριπτική τους πλειοψηφία (πάντα θα υπάρχουν οι ελάχιστες εξαιρέσεις που απλά επιβεβαιώνουν τον θλιβερό κανόνα), είναι ένας βόθρος “δημιουργικής έμπνευσης” που σχετίζεται κυρίως με αισχρολογίες σεξουαλικού περιεχομένου στην πιο ακραία τους μορφή, οι οποίες σημειωτέον δεν προέρχονται μόνο από τα πέταλα των “φανατικών”, αλλά από σχεδόν όλους τους θεατές.
Πλέον είναι φανερό, εδώ και αρκετά χρόνια, ότι τα συνθήματα της εξέδρας δεν αποσκοπούν στο να στηρίξουν κατά κύριο λόγο την προσπάθεια της ομάδας, ούτε να επιβραβεύσουν μια όμορφη προσπάθεια ή ένα εντυπωσιακό γκολ. Βασικός στόχος είναι να εκφραστούν τα αρρωστημένα απωθημένα απέναντι στον αντίπαλο, σε οποιονδήποτε αντίπαλο, κάτι που φυσικά πολλαπλασιάζεται όταν έχουμε ντέρμπι. Και αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει συσσωρευμένη οργή και ανεξάντλητο μίσος για τον “εχθρό”.
Εκεί καταντήσαμε δυστυχώς, να φέρουμε τη χυδαιότητα στον αθλητισμό και να την μετατρέψουμε σε απόλυτο πρωταγωνιστή. Μια χυδαιότητα, η οποία ξέφυγε από τα “σύνορα” του ποδοσφαίρου και εισχώρησε στο μπάσκετ, στο βόλεϊ, στο πόλο, παντού. Η έννοια του φίλαθλου, αυτή που θα έπρεπε να είναι “σημαία” στους αθλητικούς χώρους, έχει εξαφανιστεί, ακριβώς επειδή τη θέση της πήρε μια άλλη, εκείνη του “μίσαθλου”. Και ο λόγος είναι ότι το μίσος που νιώθει ο κάθε κάφρος για τον αντίπαλο είναι μεγαλύτερο από την αγάπη για την ομάδα του.
Πώς όμως φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Πώς καταφέραμε να απομονώσουμε πρώτα τους φίλαθλους στα γήπεδα και στη συνέχεια να τους υποχρεώσουμε να εξαφανιστούν από αυτά, αντί να προσπαθήσουμε να πράξουμε το ακριβώς αντίθετο; Θα ήταν χρήσιμο καταρχάς, να σταματήσει να μας πείθει η “καραμέλα” των “λίγων”, των “γνωστών άγνωστων”. Και αυτό επειδή, είτε σας αρέσει, είτε όχι, η πλειοψηφία αυτών που πάνε στο γήπεδο, είναι ή άρρωστοι ή υπό διαμόρφωση άρρωστοι.
Πώς αλλιώς μπορείτε να εξηγήσετε το “πάθος” με το οποίο σύσσωμη η κερκίδα – αποτελούμενη από “σοβαρούς” ανθρώπους, οικογενειάρχες, παιδιά, γονείς, γυναίκες κλπ – σηκώνεται ουρλιάζοντας και ξερνώντας βρωμιά κάθε τρεις και λίγο στη διάρκεια ενός αγώνα; Ναι, συνεχίζουν να υπάρχουν και οι φυσιολογικοί θεατές, εκείνοι που θα αρνηθούν να προστεθούν στη χάβρα, που θα φωνάξουν υπέρ της ομάδας τους και που – αν υπήρχαν νορμάλ συνθήκες στο γήπεδο – θα χειροκροτούσαν και μια όμορφη ενέργεια του αντίπαλου. Λιγοστεύουν όμως ολοένα και περισσότερο.
Η ΠΛΥΣΗ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ
Αντίθετα, εκείνη που ζει και βασιλεύει στον ελληνικό αθλητισμό, είναι η προπαγάνδα, η οποία “εξελίχθηκε” τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, ώστε να είναι πλέον ξεκάθαρη πλύση εγκεφάλου, απευθυνόμενη – όπως αποδείχτηκε – σε μυαλά έτοιμα να υιοθετήσουν κάθε πτυχή της. Κάθε πλευρά έχτισε τα δικά της “άλλοθι”, παρασύροντας σε αυτά όχι μόνο τους “φανατικούς”, αλλά τη μεγάλη πλειοψηφία των “οπαδών” της. Ο σπόρος έβγαλε καρπούς και ο αθλητισμός στη χώρα μας θερίζει εδώ και πολύ καιρό εκείνα ακριβώς που έσπειραν όλοι οι καλοθελητές.
Κάποιοι έστησαν τις παράγκες τους, κάποιοι άλλοι τα φόρτωσαν όλα στις παράγκες χωρίς να ασχολούνται με τα δικά τους χάλια, όλοι ανεξαιρέτως ασχολήθηκαν με τις ξεφτίλες των άλλων, χωρίς ποτέ να καταδικάσουν τις δικές τους. Οι μεν με το “μόνοι μας και όλοι τους”, οι δε με το “είμαστε ξεχωριστοί”, οι άλλοι με το “για όλα φταίει η Αθήνα”, ό,τι δηλαδή βόλευε τον καθένα, αρκεί να πειστεί το “φιλοθέαμον” κοινό, ότι μόνο η δική του ομάδα είναι η “εκλεκτή”. Και όχι μόνο αυτό, αλλά συμπληρωματικά ότι όλες οι υπόλοιπες ομάδες είναι “μπόχα, βρώμα και δυσωδία”.
ΚΑΘΕ ΦΕΤΟΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ
Κάπως έτσι λοιπόν, έκαναν την εμφάνισή τους οι εγκληματικές πρακτικές σε κάθε επίπεδο και με κάθε τρόπο: ντου σε αγώνες παιδικών τμημάτων, ντου για να πλακώσουν κάποιοι τους δικούς τους ποδοσφαιριστές, ντου για να δείξουν κάποιοι μαγκιά στους αντίπαλους παίκτες, ντου σε σπίτια ποδοσφαιριστών, ρατσιστικά ξεσπάσματα, ξύλο σε προπονητές και διαιτητές, αντικείμενα προς όλους, βρισιές κατά πάντων, εμετικά πανό, μάτια που γυαλίζουν, αίματα που βράζουν, επεισόδια σε όλα τα αθλήματα, μίσος καθολικό, ενέργειες που τρομάζουν, προοπτικές που φοβίζουν.
Προσέξτε τώρα. Την προηγούμενη παράγραφο την πήρα – επίτηδες – αυτούσια από παλιότερη αρθρογραφία που είχα γράψει το 2011 στο Sport24. Πείτε μου λοιπόν εσείς αν μέσα σε αυτά τα έντεκα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, έχει αλλάξει το παραμικρό. Το τραγικό είναι, πως αν κάτι έχει αλλάξει, αυτό σίγουρα είναι προς το ακόμα χειρότερο. Σκεφτείτε ότι με αφορμή τον φόνο του Άλκη, σε αυτές τις δυο εβδομάδες που ακολούθησαν, διαβάσαμε για ένα σωρό ακόμα εξωγηπεδικά περιστατικά βίας που έγιναν γνωστά, διερευνήθηκαν και εξιχνιάστηκαν.
Λες και δεν θα μπορούσαν να είχαν ερευνηθεί το καθένα στην ώρα του, λες και κάπου είναι γραμμένο ότι πρέπει πρώτα να θρηνήσουμε νεκρούς για να λειτουργήσει το “σύστημα”. Λες και για να αποδοθεί η δικαιοσύνη, είναι προαπαιτούμενο το αίμα. Εκεί όμως μπαίνουν άλλοι, πολύ δυνατοί “παίκτες” στο παιχνίδι. Παίκτες οι οποίοι κινούν όλα τα νήματα, “καθοδηγούν”, επηρεάζουν, αποφασίζουν. Όποτε χρειαστεί από το παρασκήνιο, αλλά συχνά και από το προσκήνιο, αφού – αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους – δεν έχουν να δώσουν λογαριασμό σε κανέναν.
Πρόκειται για μια ατελείωτη αλυσίδα, με γνωστούς όλους τους κρίκους: η ανοχή και ενίοτε η ενθάρρυνση και στήριξη από τις διοικήσεις, η πλήρης ανικανότητα ή και αδιαφορία του κράτους να δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο προστασίας του αθλητισμού, η “αφασία” της αστυνομίας τόσο στην πρόληψη όσο και την καταστολή, η αχαρακτήριστη στάση πολλών ΜΜΕ, το ξεπούλημα “δημοσιογράφων” που επιλέγουν να “υπηρετήσουν” τα συμφέροντα του “δικού τους” προέδρου αδιαφορώντας για δεοντολογίες και λοιπές “λεπτομέρειες”, συχνά υπό την ομπρέλα προστασίας αδίστακτων εκδοτών και διευθυντών.
Ο “ΜΠΕΡΛΟΥΣΚΟΝΙΣΜΟΣ” ΚΑΙ Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥΣ
Ένα φαινόμενο που έχει γιγαντωθεί στις μέρες μας, είναι ο “μπερλουσκονισμός”, η απόλυτη δηλαδή “παράδοση” και “υποταγή” στον εκάστοτε πρόεδρο, όποιος και αν είναι αυτός, ό,τι και αν εκπροσωπεί, αρκεί να χώνει φράγκα και – κυρίως – να κινείται με άνεση “πίσω από τις κουίντες”, επιβάλλοντας τα δικά του θέλω στις ομοσπονδίες, στη διαιτησία, στην κυβέρνηση, στα περίφημα “κέντρα αποφάσεων”. Αν ο πρόεδρος τα κάνει όλα αυτά με επιτυχία, τότε όλοι είναι μαζί του, ξεχνώντας οποιαδήποτε σκοτεινή πλευρά του.
Είναι αυτοί οι πρόεδροι, είναι αυτές οι διοικήσεις, που συχνά-πυκνά, όταν κάτσει η στραβή με τους οπαδούς, μπαίνουν μπροστά ως ασπίδα προστασίας, παρέχοντας κάθε είδους κάλυψη, κάτι που συνήθως οδηγεί σε “κουκουλώματα” αξιόποινων πράξεων. Το ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός οπαδών που λειτουργούν ως “πραιτωριανοί” διαφόρων προέδρων, αυτό δεν είναι καν μυστικό, ούτε νομίζω πως μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Πολλές διοικήσεις και πολλοί “περίεργοι” σύνδεσμοι λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία, έχουν πάρε-δώσε, η μια πλευρά “εξυπηρετεί” την άλλη.
ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΚΑΙ Η ΟΛΙΚΗ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ
Γι’ αυτό, μη σας κάνει καμία εντύπωση η ύπαρξη αναρίθμητων τέτοιων “κρησφύγετων”, που θέλουν να ονομάζονται σύνδεσμοι και που κάθε τρεις και λίγο “ανακαλύπτουμε” ότι πρόκειται για εγκληματικές γιάφκες, γεμάτες με παράνομο οπλισμό και μοναδικό σκοπό τους τα επεισόδια μέσα και έξω από τα γήπεδα. Εδώ όμως προκύπτουν διάφορα ερωτήματα, που διαχρονικά πάντως μένουν αναπάντητα. Το βασικότερο όλων, πώς γίνεται οι σύλλογοι να δίνουν άδειες λειτουργίας σε τέτοιους συνδέσμους χωρίς τον παραμικρό έλεγχο;
Θα μου πείτε, μα εδώ διαβάζουμε ότι η αστυνομία κλείνει συνδέσμους, ακριβώς επειδή μετά από ελέγχους αποδεικνύεται ότι δεν λειτουργούν νόμιμα, ότι δεν έχουν άδεια. Και τότε, θα ρωτήσω εγώ με τη σειρά μου, πώς γίνεται τα “μέλη” αυτών των συνδέσμων να απολαμβάνουν προνόμια από τις ομάδες τους, όπως ας πούμε τα φθηνά εισιτήρια ή ακόμα και η προτεραιότητα απόκτησης εισιτηρίων έναντι άλλων, φυσιολογικών φιλάθλων; Ας μην κοροϊδευόμαστε, σε ό,τι αφορά τους συνδέσμους, υπάρχει ένα τεράστιο κενό στη χώρα μας. Και στη λειτουργία τους και στον έλεγχό τους. Στην ουσία, μιλάμε για μηδενικό πλαίσιο, τελείως ανύπαρκτο.
Και αν πραγματικά ενδιαφέρονταν, τόσο οι σύλλογοι όσο και το κράτος, να εξαφανίσουν αυτά τα φαινόμενα, η λύση θα ήταν απλή και θα καθάριζε σε τεράστιο βαθμό το τοπίο. Θα έπρεπε το ίδιο το κράτος – και όχι οι σύλλογοι, που δυστυχώς έχουν αποδειχθεί τελείως αφερέγγυοι – να δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο για τους συνδέσμους, όχι απλά για να υπάρχει και να αποτελεί άλλοθι, αλλά για να εφαρμόζεται αυστηρά από όλους. Δεν είναι δύσκολο, αρκεί να διαβάσει κάποια αρμόδια επιτροπή τα αντίστοιχα πλαίσια λειτουργίας των συνδέσμων στο εξωτερικό, στις λεγόμενες προηγμένες αθλητικά χώρες και να τα χρησιμοποιήσει ως μπούσουλα.
Για να γίνει κάτι τέτοιο σωστά, θα χρειαστεί να καταργηθούν πρώτα όλοι οι υφιστάμενοι σύνδεσμοι. Και ναι, αυτό σημαίνει ότι μαζί με τα ξερά θα καούν και τα χλωρά. Γιατί κανείς δεν αμφισβητεί ότι υπάρχουν σύνδεσμοι που λειτουργούν σωστά, που προσφέρουν στον αθλητισμό, που πραγματικά η παρουσία τους θα έπρεπε να λειτουργεί ως παράδειγμα προς μίμηση. Και γιατί πρέπει να την “πληρώσουν” και αυτοί, οι υγιείς σύνδεσμοι, θα μου πείτε. Για να γίνει η επανεκκίνηση σωστά, θα σας πω.
ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΒΑΣΚΩΝ
Έτσι κι αλλιώς, η κατάργηση θα είναι για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ τέτοιου προφίλ σύνδεσμοι δεν θα πρέπει να ανησυχούν για κάτι, είναι σίγουρο πως θα βρεθούν εντός πλαισίου και θα ξαναρχίσουν σύντομα τη λειτουργία τους. Το σημαντικό είναι οι κανόνες που θα θεσπιστούν και η σαφήνειά τους, ώστε όλοι να γνωρίζουν ακριβώς ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους. Τα αντίστοιχα καταστατικά στις ισπανικές ομάδες – για να φέρω ένα παράδειγμα – είναι απολύτως ξεκάθαρα και δεν αφήνουν το παραμικρό “παραθυράκι” για παρερμηνείες. Εκεί την ευθύνη των συνδέσμων την έχουν οι ίδιοι οι σύλλογοι, αλλά είπαμε, αυτά είναι κόλπα ζόρικα, δεν είναι για μας.
Θα μου επιτρέψεετε να κάνω δυο αναφορές στους Βάσκους, πρώτα στην Αθλέτικ και κατόπιν στην Έιμπαρ, για να πάρετε μια ιδέα του πώς λειτουργούν εκεί οι σύνδεσμοι φιλάθλων (και όχι οπαδών). Πριν λίγα χρόνια είχα μιλήσει με τον πρόεδρο της “Peña Valverde”, με αφορμή τη συμπλήρωση εικοσαετίας από την ίδρυση του συνδέσμου. Ο Χοσέ Αντόνιο Περέιρα, μου είχε εξηγήσει τη διαδικασία και ομολογώ ότι είχα εντυπωσιαστεί. Αφού λοιπόν μαζεύτηκαν τα πρώτα μέλη και πήραν αρχικά την άδεια από τον Ερνέστο για την ονομασία, δημιούργησαν το καταστατικό τους, βασιζόμενο στο κατευθυντήριο καταστατικό της Αθλέτικ σχετικά με τους συνδέσμους.
Στη συνέχεια, το καταστατικό κατατέθηκε τόσο στην Αθλέτικ όσο και στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Χώρας των Βάσκων, οι οποίες έκαναν τον απαραίτητο τριπλό έλεγχο, στα μέλη, στην έδρα του συνδέσμου και – πολύ σημαντικό – στις επιδιώξεις του νέου συνδέσμου. Από εκεί και μετά, πριν πάρει την επίσημη άδεια λειτουργίας, για έναν ολόκληρο χρόνο, η Peña βρισκόταν υπό παρακολούθηση από την Αθλέτικ, διότι εκεί δεν τους αρκεί η υποστήριξη της ομάδας, αλλά και όλα όσα θα κάνεις ως σύνδεσμος για την προώθηση του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού γενικότερα.
Έτσι λοιπόν, ο σύνδεσμος αυτός αριθμούσε 200 περίπου ενήλικα μέλη, ενώ υπήρχαν και 150 ανήλικοι που αγωνίζονταν στα ερασιτεχνικά τμήματα ποδοσφαίρου για μικρές ηλικίες της Peña, παίρνοντας μέρος σε τοπικά πρωταθλήματα και τουρνουά. Στέγαζε επίσης τμήματα απασχόλησης για όλα τα μέλη και διοργάνωνε εκδρομές στα γήπεδα της Χώρας των Βάσκων και της Ισπανίας, ακολουθώντας την Αθλέτικ, ενώ όλα τα χρόνια που ο Βαλβέρδε εργαζόταν σε ισπανικές ομάδες (Εσπανιόλ, Βιγιαρεάλ), η Peña ταξίδευε εντός και εκτός Ισπανίας για να τον υποστηρίξει, άσχετα με το ποια ομάδα προπονούσε.
Διαβάστε τώρα πώς ακριβώς είχε γιορτάσει τότε η Peña Valverde τη συμπλήρωση είκοσι χρόνων λειτουργίας της: Διοργανώθηκαν ποδοσφαιρικοί αγώνες και επιδείξεις με μοτοσικλέτες, διαγωνισμοί χειροτεχνίας για τους μικρούς φίλους και παέγιας για τους μεγάλους. Επίσης πρωτάθλημα tute και mus (παιχνίδια με χαρτιά, βασκικής προέλευσης), θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές προβολές, χάπενινγκς κάθε είδους όπως η “σοκολατάδα”, η γιορτή της σαρδέλας και το λαϊκό υπαίθριο τραπέζι, με παρουσία παραδοσιακής ορχήστρας.
Και τα τρία βράδια των τριήμερων εκδηλώσεων κατέληξαν σε ισάριθμα γλέντια με φαγητό, ποτό, μουσική και πολύ χορό. Την πρώτη μέρα υπήρξε επίσημη υποδοχή σε όλους τους επίσημους προσκεκλημένους, έγινε ανταλλαγή με αναμνηστικές πλακέτες και τιμήθηκαν άνθρωποι του αθλητισμού με προσφορά στον τόπο. Το τελευταίο βράδυ έγιναν οι απονομές των βραβείων στους νικητές των τουρνουά και των διαγωνισμών και η Peña ευχαρίστησε όλους όσους πήραν μέρος στο εορταστικό τριήμερο. Είπατε κάτι; Έχουμε δει ανάλογες κινήσεις και εκδηλώσεις από την πλειοψηφία των ελληνικών συνδέσμων;
Αλλά ας περάσουμε και στη “μικρή” και “ταπεινή” Έιμπαρ. Εδώ θα περιοριστώ μόνο σε μια συγκεκριμένη αναφορά. Μέσα στο δικό της καταστατικό, στον κανονισμό για τη λειτουργία των συνδέσμων της, στο άρθρο 6 με τίτλο “απώλεια της ιδιότητας επίσημου συνδέσμου”, αναφέρονται ανάμεσα σε άλλα, τα εξής τέσσερα σημεία (που οδηγούν αυτόματα στην αφαίρεση της άδειας από τον σύνδεσμο): 1. Αν η Peña δε σέβεται ή περιφρονεί τις αξίες και τη συνολική εικόνα του συλλόγου, 2. Αν πλήξει με οποιοδήποτε τρόπο την περιουσία, τα δικαιώματα ή τα συμφέροντα του συλλόγου, 3. Αν κάνει κακή χρήση των προνομίων που χορηγεί ο σύλλογος και 4. Αν υποκινήσει οποιαδήποτε μορφή βίας.
Τα πράγματα νομίζω ότι είναι τελείως ξεκάθαρα, ειδικότερα δε στο τέταρτο σημείο, όπου αναγράφεται πως οποιοδήποτε μέλος του συνδέσμου προβεί σε οποιαδήποτε μορφή βίας, τότε η Peña “χαιρετάει”, παύει να υφίσταται. Πόσο δύσκολο άραγε είναι να υιοθετηθεί κάτι ανάλογο και από τους δικούς μας συνδέσμους; Να υιοθετηθεί όμως και να τηρηθεί μέχρι κεραίας. Επίσης, πόσο δύσκολο θα ήταν για τους εδώ συνδέσμους να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και δραστηριότητες που θα έχουν στόχο την υγιή προβολή του αθλητισμού;
ΘΕΛΟΥΜΕ ΦΙΛΑΘΛΟΥΣ, ΟΧΙ ΟΠΑΔΟΥΣ
Και επιτέλους, πόσο δύσκολο θα ήταν για τα μέλη των συνδέσμων να αυτοχαρακτηρίζονται φίλαθλοι αντί για οπαδοί; Πόσο μπορεί να τους “χαλάει” η λέξη φίλαθλος και όσα αυτή αντιπροσωπεύει; Πόσο λιγότερη θα αποδεικνυόταν τελικά η αγάπη τους για την ομάδα τους, αν θα “επέτρεπαν” στη λογική τους να δεχτεί ότι υπάρχει και αντίπαλος, ότι ο αντίπαλος αξίζει σεβασμό, ότι η νίκη δεν είναι αυτοσκοπός, ότι εκτός από τη νίκη υπάρχει και η ήττα, ότι δεν είναι “ανωμαλία” να χειροκροτηθεί μια όμορφη ενέργεια των “απέναντι”, ότι σε τελική ανάλυση το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το βόλεϊ, το πόλο, όλα τους είναι παιχνίδια προορισμένα να μας ψυχαγωγήσουν και όχι να μας φανατίσουν;
Εδώ όμως, στην Ελλάδα, οι “οπαδοί”, αυτοί οι εκφραστές της “πολεμικής” αντίληψης και δράσης μέσα στον αθλητισμό, έχουν γερές πλάτες, κάτι που σημαίνει πως η σχέση είναι αμφίδρομη. Η ευθύνη βρίσκεται και στις δυο πλευρές, ακριβώς επειδή η μια θρέφει την άλλη και αντίστροφα. Πείτε μου εσείς, σε ποιο ευρωπαϊκό σύλλογο που σέβεται καταρχάς τον εαυτό του, η διοίκησή του δίνει βήμα στους “οπαδούς”, προσφέρει προνομιακή μεταχείριση στους “οργανωμένους”, τους κάνει ισότιμους συνομιλητές;
ΤΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΩΝ
Σε μας, όχι μόνο γίνεται αυτό, αλλά οι πρόεδροι το προχωράνε και ένα βήμα παραπέρα. Αφήνουν τους κάθε λογής κάφρους να μπαίνουν στα αποδυτήρια, να ζητάνε τον λόγο από τους παίκτες, να τους απειλούν ανοιχτά, ενίοτε να τους τραμπουκίζουν, να τους προπηλακίζουν, ακόμα και να χειροδικούν αν το θεωρήσουν “απαραίτητο”. Σα να λέμε ότι ο πρόεδρος της Ρεάλ όχι μόνο θα μιλούσε απευθείας με τους Ultras Sur, αλλά θα τους επέτρεπε να τα πουν και ένα χεράκι στον Μπενζεμά, τον Κρόος, τον Μόντριτς. Ή ότι ο πρόεδρος της Μπάρσα θα έκανε το ίδιο, ας πούμε, με τους Boixos Nois.
Εκεί, ακριβώς επειδή υπάρχει μια τελείως διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων, συμβαίνουν τα ακριβώς αντίθετα. Η Ρεάλ εξαφάνισε μέσα από το “Μπερναμπέου” τους Ultras Sur, η Μπαρτσελόνα έκανε το ίδιο με τους Boixos Nois στο “Καμπ Νόου” και γενικότερα, όποιος διανοηθεί να “κουνηθεί” μέσα στο γήπεδο, το ξαναβλέπει μόνο ζωγραφιστό. Προσοχή. Αυτό δε σημαίνει ότι στο εξωτερικό είναι όλα ρόδινα. Όχι. Αυτό όμως που σε μας είναι ο κανόνας, εκεί είναι η εξαίρεση. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα γήπεδα και την ασφάλειά τους.
Εδώ, οι “οργανωμένοι” (άλλη sic λέξη δικής μας έμπνευσης), όχι μόνο, όπως είπαμε, είναι ισότιμοι συνομιλητές με τις διοικήσεις, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις διαθέτουν και δημόσιο βήμα, σε τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες και σάιτ, ώστε να είμαστε σίγουροι πως η δηλητηριώδης προπαγάνδα τους θα συνεχίζει να επηρεάζει όσους τους ακούνε ή τους διαβάζουν. Όμως δεν είναι μόνο τα “πρωτοπαλίκαρα” που έχουν βήμα, είναι και όλοι οι υπόλοιποι, λόγω μιας εμπνευσμένης ανακάλυψης της δικής μας δημοσιογραφίας, τις εκπομπές “επικοινωνίας” στα ραδιόφωνα και δη τα αθλητικά.
Προφανώς και δεν τους παίρνει όλους η μπάλα εδώ, δε σημαίνει ότι όλοι όσοι βγαίνουν στις γραμμές είναι απαραίτητα κάφροι. Όχι, υπάρχουν και φυσιολογικοί άνθρωποι με άποψη και λόγο. Όμως, σε μια χώρα όπου το φίλαθλο στοιχείο καταπιέζεται και τείνει να εξαφανιστεί, το να μπορεί να βγαίνει ο κάθε σαλεμένος στον αέρα και να καταθέτει τη λοβοτομημένη αποψάρα του, είναι όχι απλά περιττό, αλλά και επικίνδυνο. Πρόκειται για κάτι αποκλειστικά “ελληνικό”, οι δικοί μας φωστήρες είναι αυτοί που το ξεκίνησαν σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία και το ανέδειξαν σε ένα ακόμα ορμητήριο οπαδικής σύγκρουσης.
ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Τώρα, τι νόημα μπορεί να έχει να αναφερθώ σε ζητήματα ασφάλειας στα ελληνικά γήπεδα, στην έλλειψη των καμερών ή στην επιλεκτική “δυσλειτουργία” τους κάθε φορά που είναι απαραίτητες για την εξιχνίαση εγκληματικών ενεργειών, το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός των “σεκιουριτάδων” είναι είτε οργανωμένοι οπαδοί είτε πρώην τέτοιοι, που σιγά μην τα βάλουν με τα “αδέρφια” τους, το ότι οι υπόλοιποι, κανονικοί σεκιουριτάδες δεν κουνιούνται όταν γίνει κάτι επειδή – και πώς να τους αδικήσεις – φοβούνται για τη σωματική τους ακεραιότητα ή το ότι κάθε κάφρος μπορεί να περάσει μέσα στο γήπεδο ό,τι γουστάρει, από καπνογόνα μέχρι κάθε λογής όπλα χωρίς να τρέξει κάστανο;
Τις απαντήσεις θα έπρεπε να τις έχει το κράτος. Όμως στην Ελλάδα, το “κράτος” είναι οι πρόεδροι. Και αυτό, επειδή το επίσημο, το κανονικό κράτος, λάμπει δια της απουσίας του. Το σενάριο είναι γνωστό. Κάθε φορά, όταν συμβεί κάτι χοντρό, βγαίνει ο εκάστοτε κυβερνητικός υπεύθυνος για τον αθλητισμό και εξαγγέλλει μια σειρά “νέων” μέτρων, που – υποτίθεται – θα εξαφανίσουν δια παντός το πρόβλημα. Νόμοι που όλοι γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια. Και μόνο το παράδειγμα της λειτουργίας των συνδέσμων αποδεικνύει περίτρανα την πλήρη ανικανότητα του ελέγχου των ανεξέλεγκτων χουλιγκάνων που συνεχίζουν να γεμίζουν τα “γραφεία” τους με πολεμοφόδια και φονικά αντικείμενα.
Και περιμένουμε την κάθε φορά που τα πράγματα θα ξεφύγουν τελείως, όπως με τη δολοφονία του Άλκη, να θυμηθούμε και να μοιράσουμε τις ευθύνες: στην αστυνομία, με τους χωρίς εκπαίδευση “σιδερόφρακτους”, που δεν έχουν ιδέα ούτε από πρόληψη, ούτε από καταστολή, στη δημοσιογραφία, με τους στρατευμένους “υπαλλήλους” των διάφορων διοικήσεων και τα περίφημα payrolls, στους “ινστρούχτορες” του επαγγέλματός μας, με τις αμφιβόλου ποιότητας “σχολές” τους, εκεί όπου στον βωμό της εύκολης κονόμας καταστρατηγείται κάθε έννοια ακαδημαϊκής προσέγγισης, στερώντας από τα νέα παιδιά τις στέρεες βάσεις, το κριτήριο και τελικά τα όνειρα, μέσα από κίβδηλες υποσχέσεις που οδηγούν σε θλιβερά αδιέξοδα.
Και αφού αποδοθούν οι ευθύνες, λίγο μετά επιστρέφουμε στην κανονική ροή των πραγμάτων. Σε έναν αθλητισμό που στραγγαλίζεται συστηματικά μέσα στον βόθρο των πρωτοσέλιδων των “οπαδικών” φυλλάδων, οι οποίες απευθύνονται σε αυτό που έχουν επιλέξει συνειδητά ως αναγνωστικό τους κοινό. Σε έναν αθλητισμό που υποφέρει κάτω από τη “μέγγενη” του διαδικτύου, πότε εγκλωβισμένος ανάμεσα στα τόσα οπαδικά σάιτ που ξερνάνε μίσος για τον αντίπαλο, όποιος και αν είναι αυτός και πότε παγιδευμένος στα εμετικά σχόλια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, εκεί όπου ο φανατικός οπαδισμός “σερφάρει” ανεξέλεγκτος.
ΚΑΝΕΝΑ ΔΙΔΑΓΜΑ, ΚΑΜΙΑ ΕΛΠΙΔΑ
Τι δίδαγμα βγαίνει λοιπόν από όλα αυτά; Απολύτως κανένα. Ο φαύλος κύκλος είναι τεράστιος και ριζωμένος τόσο βαθιά, που η παραμικρή ελπίδα για αλλαγή ή βελτίωση, φαντάζει φρούδα. Πρόκειται μήπως να σοβαρευτεί το κράτος, παίρνοντας σωστά μέτρα και εφαρμόζοντας τους νόμους του; Πρόκειται μήπως η αθλητική δικαιοσύνη να γίνει άτεγκτη σε ό,τι αφορά τη βία και η αστυνομία να ασχοληθεί με την πρόληψη και τον σωστό σχεδιασμό για την περιφρούρηση των αθλητικών χώρων από εισβολείς και ταραξίες;
Πρόκειται μήπως οι διοικήσεις, οι παράγοντες, οι πρόεδροι να κάνουν πραγματικές κινήσεις για την καταπολέμηση του χουλιγκανισμού; Πρόκειται μήπως να δούμε όλους τους συνδέσμους να λειτουργούν αποκλειστικά ως στέκια συνάντησης ανθρώπων που αγαπούν τον αθλητισμό, που κάνουν εκδηλώσεις, που διασκεδάζουν παρακολουθώντας παιχνίδια, που διοργανώνουν ταξίδια με στόχο να υποστηρίξουν την ομάδα τους γνωρίζοντας παράλληλα καινούργιες χώρες, κουλτούρες, γήπεδα, αθλητές; Πρόκειται μήπως να δούμε μια καθολική στροφή όλων των ΜΜΕ προς μια πραγματική δημοσιογραφία με αρχές και δεοντολογία;
Αν με ρωτάτε, τίποτα από όλα αυτά δεν περιμένω να γίνει. Ο Άλκης θα ξεχαστεί γρήγορα, οι “οπαδοί” θα λουφάξουν για λίγο, για να επιστρέψουν και πάλι “κυρίαρχοι” στα γήπεδα και τους δρόμους, ψάχνοντας νέα θύματα για να τα εκφοβίσουν, να τα πλακώσουν στις μάπες και να τους ρίξουν και δυο-τρεις “τσιμπιές” με κάνα μαχαίρι ή δρεπάνι, προσέχοντας ίσως λίγο περισσότερο να μην το “παρακάνουν”, οι υγιείς φίλαθλοι – όσοι απομένουν – θα προτιμήσουν την ασφάλεια της τηλεόρασης και του σπιτιού τους, η κυβέρνηση θα θριαμβολογήσει για την αυστηροποίηση των ποινών κατά της οπαδικής βίας και όλοι μαζί θα περιμένουμε την επόμενη στραβή…