Μετά από μια ιστορική ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοίνωσε χθες ότι υποστηρίζει την ένταξη της “οικοκτονίας” στην αναθεωρημένη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα εγκλήματα.
Την περασμένη Τρίτη, 21 Μαρτίου, η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε ομόφωνα υπέρ της καταδίκης των σοβαρότερων περιβαλλοντικών εγκλημάτων – ευρύτερα γνωστών ως “οικοκτονία” – στο πλαίσιο του δικαίου της ΕΕ.
Χθες με ανακοίνωση στη μηνιαία Σύνοδο ολομέλειας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε επίσημα ότι υποστηρίζει την ένταξη των εγκλημάτων επίπεδο οικοκτονίας στην αναθεωρημένη οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου.
“Είναι επίκαιρο και απολύτως κατάλληλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίξει την ένταξη των εγκλημάτων σε επίπεδο οικοκτονίας στην αναθεωρημένη οδηγία για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου- συγχαίρουμε το Κοινοβούλιο για την έγκρισή του και πιστεύουμε ότι αυτό το βήμα θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια ιστορική καμπή στη σχέση μας με τον πλανήτη”, δήλωσε η Jojo Mehta, Εκτελεστική Διευθύντρια της Stop Ecocide International.
“Το Κοινοβούλιο της ΕΕ επέδειξε σήμερα πρωτοπορία, διορατικότητα και, εν προκειμένω, αλληλεγγύη με πολλά ευάλωτα έθνη και κοινότητες που υποφέρουν από τις συνέπειες της οικοκτονίας. Πιστεύουμε ότι όλοι οι οργανισμοί της ΕΕ θα αναγνωρίσουν το κείμενο αυτό ως το δώρο που είναι και θα το καλωσορίσουν στο δίκαιο της ΕΕ”.
Το προταθέν κείμενο χρησιμοποιεί γλώσσα εξαιρετικά κοντά στον συναινετικό διεθνή ορισμό της οικοκτονίας (Ιούνιος 2021) που πρότεινε η Ανεξάρτητη Ομάδα Εμπειρογνωμόνων (IEP) που συγκάλεσε το Ίδρυμα Stop Ecocide. Περιλαμβάνει ένα ειδικό ορισμό για τα “σοβαρότερα εγκλήματα“, λαμβάνοντας υπόψη τις περιπτώσεις ζημιάς που αναφέρονται στο σχέδιο της IEP: “σοβαρή και είτε εκτεταμένη είτε μακροχρόνια είτε μη αναστρέψιμη” (με τους αντίστοιχους ορισμούς αυτών των όρων* να είναι επίσης στενά εναρμονισμένοι με εκείνους που χρησιμοποιούνται στο σχέδιο της IEP). Η πρόταση αναθέτει στα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τα εν λόγω σοβαρότερα εγκλήματα θα τιμωρούνται δεόντως στα οικεία νομικά συστήματα.
Η λέξη “οικοκτονία” χρησιμοποιείται συγκεκριμένα στην αιτιολογική έκθεση** (προοίμιο) της προτεινόμενης οδηγίας, όπου συνδέεται με τις ίδιες προϋποθέσεις της σοβαρής και είτε εκτεταμένης είτε μακροχρόνιας είτε μη αναστρέψιμης ζημίας.
Είναι η πρώτη φορά που ένας τέτοιος ορισμός περιλαμβάνεται σε νομοθετικό κείμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το τελικό στάδιο για την οριστική αναγνώριση της “οικοκτονίας” στο ευρωπαϊκό δίκαιο θα είναι η συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προταθείσα θέση του Κοινοβουλίου. Κατά τους επόμενους μήνες, εκπρόσωποι από τα τρία θεσμικά όργανα θα συμμετάσχουν σε μια διαδικασία διαβούλευσης γνωστή ως “τριμερή” διαπραγμάτευση.
“Είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει σοβαρά υπόψη του την έννοια της οικοκτονίας”, δήλωσε ο Philippe Sands KC, συμπρόεδρος της Ανεξάρτητης Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τον νομικό ορισμό της οικοκτονίας.
“Όπως συμβαίνει με τη γενοκτονία και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας το 1945, η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με ένα νέο είδος απειλής: τη σοβαρή και εκτεταμένη ή μακροχρόνια βλάβη του περιβάλλοντος, η οποία παραβιάζει τις υφιστάμενες νομικές υποχρεώσεις και αντιστοιχεί στην υπό δημιουργία έννοια της οικοκτονίας. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα, καθώς η ΕΕ επιδιώκει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο ώστε να οδηγήσει την περιοχή και τον κόσμο σε ένα πιο φιλικό περιβαλλοντικό μέλλον.”
Η αναγνώριση της “οικοκτονίας” σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είχε παγκόσμια σημασία: όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να μεταφέρουν τη δημιουργία αυτού του νέου εγκλήματος στην εθνική τους νομοθεσία και, δεδομένου ότι τα κράτη της ΕΕ αποτελούν πάνω από το 20% των κρατών μελών του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, θα αποτελούσε ένα αποφασιστικό βήμα προς τη διεθνή αναγνώριση του εγκλήματος της “οικοκτονίας”.
Αναλυτικά από την απόφαση του ΕΚ
*Άρθρο 2 (ορισμοί)
Ως “σοβαρή”, για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 1α, νοείται η ζημία που συνεπάγεται πολύ σοβαρές δυσμενείς μεταβολές, διαταραχές ή βλάβες σε οποιοδήποτε στοιχείο του περιβάλλοντος, μεταξύ των οποίων σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή ή στους φυσικούς πόρους,
“Ευρεία”, για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 1α, νοείται η ζηµιά που εκτείνεται πέραν µιας περιορισµένης γεωγραφικής περιοχής, υπερβαίνει τα σύνορα των κρατών ή πλήττει ένα ολόκληρο οικοσύστηµα ή είδος ή µεγάλο αριθµό ανθρώπων,
“Μακροχρόνια”, για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 1α, νοείται η ζημιά που δεν μπορεί να αποκατασταθεί με φυσική αποκατάσταση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος,
Άρθρο 3 (αδικήματα)
Τα κράτη µέλη εξασφαλίζουν ότι κάθε συµπεριφορά που προκαλεί σοβαρή και είτε εκτεταµένη είτε µακροχρόνια ή µη αναστρέψιµη ζηµιά αντιµετωπίζεται ως αδίκηµα ιδιαίτερης σοβαρότητας και τιµωρείται ως τέτοιο σύµφωνα µε τα νοµικά καθεστώτα των κρατών µελών.
**(Αιτιολογική) Έκθεση (αναφορά στην οικοκτονία)
Όταν ένα περιβαλλοντικό ποινικό αδίκημα προκαλεί σοβαρή και είτε εκτεταμένη είτε μακροχρόνια ή μη αναστρέψιμη βλάβη στην ποιότητα του αέρα, την ποιότητα του εδάφους ή την ποιότητα των υδάτων, ή στη βιοποικιλότητα, τις υπηρεσίες και τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων, τα ζώα ή τα φυτά, αυτό θα πρέπει να θεωρείται έγκλημα ιδιαίτερης σοβαρότητας και να τιμωρείται ως τέτοιο σύμφωνα με τα νομικά συστήματα των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της οικοκτονίας, για την οποία τα Ηνωμένα Έθνη επεξεργάζονται αυτή την περίοδο επίσημο διεθνή ορισμό.
Σχετικά με τη Stop Ecocide International
Η SEI καθοδηγεί την παγκόσμια δια-τομεακή συζήτηση γύρω από τη νομική αναγνώριση της οικοκτονίας ως διεθνούς εγκλήματος και την προοπτική που προσφέρει για την αποτροπή καταστροφικών πρακτικών και την προστασία των ζωτικών οικοσυστημάτων της Γης. Για το σκοπό αυτό συνεργαζόμαστε με διπλωμάτες, πολιτικούς, δικηγόρους, επιχειρηματικούς ηγέτες, ΜΚΟ, αυτόχθονες και θρησκευτικές ομάδες, άτομα που ασκούν επιρροή, ακαδημαϊκούς εμπειρογνώμονες, καμπάνιες πολιτών και μεμονωμένα άτομα.