Αυτό το γνωρίζατε; Ανεμοπορική ομάδα Σκύρου… Απίστευτο κι όμως αληθινό!

Τα Φιλαράκια της Σκύρου | Δημήτρης Σωτηρίου

απο Cyclades Open

Κατά το 1938 εμφανίζεται μία ανεμοπορική ομάδα στην Σκύρο. Πρόκειται για προσωπικό έργο του Γεωργίου Πέσκε. Ο ζωγράφος Φον Πέσκε ήταν ιπτάμενος αξιωματικός του αυστροουγγρικού στρατού και μετά τον Α’ Πόλεμο εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, έλαβε ελληνική ιθαγένεια κι έκανε οικογένεια.

Ο Πέσκε κατασκεύασε στην Αθήνα ένα γνήσιο Zoegling-Stamer και με αυτό άρχισε την δημιουργία της ομάδας του στην Σκύρο όπου κατοικούσε τα καλοκαίρια.

Η χρήση των ανεμοπτέρων της εποχής είναι τελείως διαφορετική από την χρήση που γίνεται σήμερα.

Διαβάζουμε π.χ. ότι μια συγκεκριμένη μέρα έγιναν 30 πτήσεις. Από αυτές ήταν 12 σουρσίματα (δηλαδή εκπαιδευτική επιτάχυνση χωρίς απογείωση), 8 πηδήματα (δηλαδή ελάχιστη απογείωση αρχαρίου) και 10 ολισθήσεις. Οι ολισθήσεις είχαν διάρκεια της τάξεως των 15 δευτερολέπτων. Οι μεγαλύτερες πτήσεις της ημέρας είχαν διάρκεια 25 δευτερολέπτων.

Τον Αύγουστο του ’39 γίνεται στην Σκύρο ανεμοπορική κατασκήνωση όπου πετάνε κυρίως το Zoegling του Πέσκε και ο «Διάβολος» του Παγκάκη.

Για την κατασκήνωση στην Σκύρο υπάρχει άρθρο των Β. Κατηνιώτη και Κ. Πικρού το οποίο αναδημοσιεύουμε:

Η κατασκήνωση της Σκύρου συνδέεται αρρήκτως με τον Γεώργιο Πέσκε. Ο ίδιος είχε παρουσιαστεί στον πρωτοπόρο Δημήτριο Καμπέρο (στην Ανεμολέσχη Παλαιού Φαλήρου) με τα λόγια: «Ονομάζομαι Γεώργιος φον Πέσκε, πιλότος της τέως αυστρο-ουγγρικής αυτοκρατορικής αεροπορίας». Μετά τον πρώτο πόλεμο, η αυτοκρατορία είχε διαλυθεί και ο Πέσκε σπούδασε ζωγραφική στο Παρίσι. Ήρθε να ζωγραφίσει τοπία στην Σκύρο και παντρεύτηκε την γερμανομαθή Ελληνίδα που τον συνόδευε. Κατοικώντας στο Παλαιό Φάληρο, συνεδέθη με την ελληνική ανεμοπορία και έγινε κύριο στέλεχος της.

Το 1938 ο ΓΙέσκε οργάνωσε στην Σκύρο ανεμοπορική ομάδα. Συγκέντρωσε τα πρώτα στελέχη και μεθόδευσε την κατασκευή του πρώτου ανεμοπτέρου της ομάδας. Επρόκειτο για το κλασσικό μονοθέσιο εκπαιδευτικό ολισθητή Zoegling. Για την άτρακτο ο ΓΙέσκε συνεργάστηκε με τον σκυριανό ξυλουργό Γεώργιο Ευσταθίου που ήρθε στο Π. Φάληρο και κατασκεύασε την άτρακτο στο συνεργείο της ανεμολέσχης Π. Φαλήρου. Τις πτέρυγες κατασκεύασαν στο συνεργείο του Πολυτεχνείου οι ανεμοπόροι του Πολυτεχνείου, με αρχηγό τον Γεώργιο Παγκάκη.

Το ανεμόπτερο της Σκύρου ήταν έτοιμο και πέταξε λίγες πτήσεις το 1938. Ο Πέσκε που ήξερε καλά το νησί, πρότεινε να γίνει στην Σκύρο η ετήσια ανεμοπορική κατασκήνωση του 1939. Η αποστολή, με τα πέντε ανεμόπτερά της, έφτασε στο νησί ατμοπλοϊκώς.

Αυτό δεν ήταν τόσο απλό.

Κατά τις διηγήσεις του Αυδή, το πρωί της πρώτης μέρας, οι ανεμοπόροι φόρτωσαν τα ανεμόπτερα από την αποθήκη της ΕΟΝ (Εθνική Οργάνωσις Νεολαίας). Η αποθήκη ήταν κάπου στο Πεδίο του Άρεως και από εκεί τα μετέφεραν με φορτηγό στον Πειραιά. Εκεί φορτώθηκαν από τους ανεμοπόρους στο ατμόπλοιο «Μήλος». Η πρώτη νύχτα τους βρήκε κάπου στον Κάβο Ντόρο. Την άλλη μέρα έφθασαν στην Λιναριά της Σκύρου, όπου το καράβι έμενε αρόδο. Οι ανεμοπόροι μεταφόρτωσαν το υλικό σε καΐκι που πλεύρισε στο ατμόπλοιο. Το καΐκι έκανε τον γύρο του νησιού προς την Χώρα. Κάπου εκεί τους έπιασε το δεύτερο βράδυ.

Το καΐκι πόδισε σε κάποιο όρμο όπου κοιμήθηκαν στο ύπαιθρο. Την άλλη μέρα στις πέντε το πρωί, μεταφέροντας τα ανεμόπτερα στα χέρια μέσα από κάποιο δασάκι, έφθασαν στον τόπο κατασκηνώσεως.

Η κατασκήνωση ήταν στο Τραχύ, λίγο βορειότερα από την Χώρα της Σκύρου. Ήταν μία αμμώδης παραλία που είχε κάποιο πηγάδι με γλυκό νερό. Οι κατασκηνωτές ήταν περί τους 20 και έμειναν εκεί περί τον ένα μήνα, πετώντας κάθε μέρα. Την μαγειρική της ομάδας είχε αναλάβει η κα Πέσκε.

Οι πτήσεις γίνονταν στους γύρω λόφους που σχημάτιζαν μια αγκαλιά με ΒΑ προσανατολισμό. Δεδομένου ότι οι επικρατούντες άνεμοι είναι βόρειοι και βορειοανατολικοί, η περιοχή ήταν ιδανική για ανεμοπορία. Για μεγαλύτερες πτήσεις, ο Αυδής θυμάται ότι χρησιμοποιούσαν ένα ψηλότερο λόφο την Σκλούκα.

Όλες οι πληροφορίες που είχαμε, ήταν ότι στην περιοχή κατασκευάστηκε αργότερα το αεροδρόμιο της Σκύρου. Που όμως ακριβώς γίνονταν οι πτήσεις;

Το τοπωνύμιο Τραχύ υπάρχει πάντα στην Σκύρο, λίγο πριν φθάσει κανείς στο αεροδρόμιο. Η αμμώδης παραλία είναι ακόμη αδιατάρακτη και προφανώς εκεί ήταν η κατασκήνωση. Στο άλμπουμ του Αυδή υπάρχει μια φωτογραφία στον τόπο πτήσεων, με πολύ άνεμο χωρίς πτήσεις. Αυτή μας έδειξε το που ακριβώς ήταν η συνήθης απογείωση. Ο Αυδής εικονίζεται εμπρός από το οριζόντιο ανεμούριο και πίσω του ακριβώς φαίνονται τα νησάκια που βρίσκονται στην προέκταση του σημερινού διαδρόμου. Προφανώς, οι πτήσεις γίνονταν στους λόφους που βρίσκονται ανάμεσα στο Τραχύ και το σημερινό αεροδρόμιο.

Την Σκλούκα επισημάναμε κατ’ αρχάς στον χάρτη της ΓΤΣ (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού). Αναφέρεται σαν Σκλόπα και βρίσκεται δυτικά του σημερινού διαδρόμου. Η Σκλούκα προφέρεται σήμερα από τους ντόπιους σαν Σκλούγκα. Στην φωτογραφία του αεροδρομίου που παραθέτουμε, έχουμε εξαφανίσει όλες τις κτιριακές εγκαταστάσεις του σύγχρονου αεροδρομίου. Η Σκλούκα είναι ο λόφος που βρίσκεται στα δεξιά μας, ενώ το Τραχύ βρίσκεται αριστερά μας, εκτός φωτογραφίας.

Η αναζήτηση στην Σκύρο απέδωσε έναν απρόσμενο θησαυρό. Ανάμεσα στα ζευκτά της στέγης του παλιού ξυλουργείου, τα παιδιά του Ευσταθίου διέσωσαν την άτρακτο του παλιού ανεμοπτέρου της σκυριανής ομάδας. Από τα πέντε ανεμόπτερα της κατασκηνώσεως γύρισαν στην Αθήνα μόνο τα τέσσερα. Το πέμπτο (της Σκύρου) παρέμεινε εκεί για να συνεχίσει την τοπική δραστηριότητα. Είναι το μόνο κομμάτι προπολεμικού Zoegling που διασώζεται σήμερα. Το περισσότερο προπολεμικό υλικό καταστράφηκε κατά την Κατοχή. Ελάχιστο υλικό επέζησε μέχρι την δεκαετία του ’50. Όμως, μετά το κλείσιμο του Ανεμοπορικού Κέντρου Τριπόλεως (1960), η Πολεμική Αεροπορία θεώρησε άχρηστο όλο το παραδοσιακό ανεμοπορικό υλικό και το κατέκαυσε. Γι’ αυτό και είναι πολύτιμα τα διασωθέντα υπολείμματα του σκυριανού Zoegling.

Υ.Γ ευχαριστώ θερμά τον κ. Ευσταθίου που μου έδωσε την δυνατότητα να δω από κοντά και να αποθανατίσω αυτό το μοναδικό κειμήλιο…

(Κείμενα- Φωτ.: Κ. Πικρός – Ευγενία Αρβανίτη-Πρεβεζάνου)

Τα Φιλαράκια της Σκύρου

Δείτε επίσης