Ενα νέο προϊόν έκανε την εμφάνισή του στο ψυγείο του συνοικιακού σουπερμάρκετ. Τρίμμα λευκών τυριών, 5 ευρώ το κιλό. Μια ακαθόριστη μάζα, από αγελαδινό γάλα προέλευσης Ε.Ε., τυρί ακριβώς δεν το λες, αλλά κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία μπορεί να αποτελέσει ένα φτηνό υποκατάστατο. Η νέα λέξη της μόδας στη διάλεκτο του μάρκετινγκ είναι η «υποκατάσταση». Κόβεις τη φέτα, αγοράζεις λευκό τυρί. Κόβεις τα επώνυμα προϊόντα, αγοράζεις προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Κόβεις το ψητό στον φούρνο, γιατί καταναλώνει ενέργεια, ζεσταίνεις στο μάτι προψημένες μπουκιές, «προϊόν θερμικής επεξεργασίας από μορφοποιημένο κρέας κοτόπουλου». Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καφέ μάθαμε ότι τα σουπερμάρκετ διατήρησαν σταθερό όγκο πωλήσεων, γιατί όλο και περισσότερος κόσμος έκοψε τον καφέ απ’ έξω και ερχόταν στη δουλειά με το θερμός ή τον έφτιαχνε στο γραφείο για οικονομία. «Στις μέρες μας θα δοκιμαστεί πολύ το brand loyalty», έλεγε πρόσφατα στέλεχος εταιρείας έρευνας αγοράς.
Ο όρος μεταφράζεται ως «αφοσίωση στην επωνυμία» και περιγράφει «τα θετικά συναισθήματα του καταναλωτή απέναντι σε ένα εμπορικό σήμα και την αφοσίωσή του στην αγορά προϊόντων ή και υπηρεσιών της μάρκας επανειλημμένα, ανεξάρτητα από ελλείψεις, ενέργειες ενός ανταγωνιστή ή αλλαγές στο περιβάλλον». Οταν η ακρίβεια καλπάζει, ο καταναλωτής παύει να πιστεύει στην ανωτερότητα της επωνυμίας και κυνηγάει ό,τι του φαίνεται πιο φτηνό.
Ακόμα και αν αυτό που μοιάζει πιο φτηνό, απλά έχει μειωμένη ποσότητα σε παρόμοια συσκευασία, το περίφημο φαινόμενο του shrinkflation. Μπορεί οι σύμβουλοι επιχειρήσεων να πονοκεφαλιάζουν για το πώς να ενισχύσουν το άτιμο το brand loyalty που δοκιμάζεται, όμως αυτό που σίγουρα δοκιμάζεται είναι οι αντοχές και τα νεύρα μας, όταν ο πληθωρισμός ροκανίζει το εισόδημα, και κάθε βόλτα στο σουπερμάρκετ μοιάζει με εφιάλτη στον διάδρομο με τις ανατιμήσεις.