Το 1960 ο David Latimer, ύστερα από ώριμη σκέψη, αποφάσισε να φυτέψει ένα σπόρο σε ένα γυάλινο μπουκάλι. Δεν θα το φανταζόταν ποτέ ότι θα εξελισσόταν σε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα μελετώντας ένα αυτοσυντηρούμενο σφραγισμένο οικοσύστημα. Έχει ονομαστεί το «το παλαιότερο terrarium του κόσμου» (σσ. terrarium στην λογική του aquarium, ενυδρείο στα λατινικά).
Στην πραγματικότητα, μετά από όλα αυτά τα χρόνια, ο σφραγισμένος κήπος του David είναι ακόμα ακμάζων και εύρωστος, παρόλο που έχει να ποτιστεί από το 1972.
Ο David δημιούργησε το terrarium το 1960 τοποθετώντας 100 ml νερού και κομπόστ σε ένα μπουκάλι χωρητικότητας δέκα γαλονιών. Στη συνέχεια φύτεψε ένα βλαστάρι της οικογένειας των κομμελινοειδών (στα αγγλικά spiderworts). Τέλος, το σφράγισε και το τοποθέτησε σε μια γωνία γεμάτη ήλιο, αφήνοντας τη μητέρα φύση να κάνει τη δουλειά της μέσω της φωτοσύνθεσης.
Η φωτοσύνθεση δημιουργεί υγρασία και γεμίζει με οξυγόνο τον αέρα μέσω των φυτών. Η αυξημένη υγρασία ξαναδίνει το πολύτιμο νερό στα φυτά. Τα φύλλα με τη σειρά τους θα πέσουν και θα σαπίσουν, παράγοντας διοξείδιο του άνθρακα που χρειάζονται τα φυτά για θρέψη.
Αποδείχθηκε ένα όμορφο παράδειγμα για το πώς η φύση μπορεί να συντηρήσει τον εαυτό της.
Ο Latimer άνοιξε το μπουκάλι για πρώτη και τελευταία φορά το 1972 για να ποτίσει το φυτό. Από τότε, παρέμεινε σφραγισμένο χωρίς φρέσκο νερό ή αέρα.
«Αυτό είναι εφικτό γιατί ο κήπος φτιάχνει το δικό του οικοσύστημα μέσα από τη μαγεία του ήλιου (και της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης)».
«Απέχει 3 μέτρα από ένα παράθυρο, οπότε παίρνει λίγο ηλιακό φως. Μεγαλώνει προς την κατεύθυνση του φωτός, αλλά το γυρίζω κάθε τόσο, ώστε να μεγαλώνει ομοιόμορφα. Είναι ο ορισμός της αυτοσυντήρησης. Δεν το έχω κλαδέψει ποτέ. φαίνεται απλώς να έχει αυξηθεί στα όρια που του επιτρέπει το μπουκάλι».
Αυτά ανέφερε ο David στην Daily Mail. Ο σφραγισμένος κήπος έχει τοποθετηθεί στο ίδιο σημείο για 27 χρόνια στο σπίτι του Latimer και βρίσκεται στο Cranleigh του Surrey και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο BBC από τον Chris Beardshaw. Ο Chris εκτός από τηλεοπτικός οικοδεσπότης είναι και σχεδιαστής κήπων. Θεώρησε ότι ο σφραγισμένος κήπος του David ήταν πράγματι ο τέλειος κύκλος ζωής και ένα εξαιρετικό παράδειγμα της ικανότητας ανακύκλωσης των φυτών. Eίναι η ίδια μέθοδος που ενδιαφέρεται η NASA να φέρει φυτά στο διάστημα:
«Τα φυτά λειτουργούν ως πολύ καλοί καθαριστές, απομακρύνοντας τους ρύπους στον αέρα, έτσι ώστε ένας διαστημικός σταθμός να μπορεί να γίνει αποτελεσματικά αυτοσυντηρούμενος», είπε. «Αυτό είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πόσο πρωτοποριακά είναι τα φυτά».
Μεγαλώνοντας γυάλινους κήπους
Όπως είπαμε, ένας γυάλινος κήπος λειτουργεί ως αυτοσυντηρούμενο οικοσύστημα μέσω της φωτοσύνθεσης των φυτών και της ανακύκλωσης των θρεπτικών συστατικών.
Το φως είναι η μόνη προσθήκη που χρειάζεται εξωτερικά. Λειτουργεί ως παροχός ενέργειας για τροφή και ανάπτυξη. Το φως προσλαμβάνεται από χλωροφύλλες που περιέχουν πρωτεΐνη (πράσινη χρωστική ουσία). Το φυτό αποθηκεύει ένα μέρος του φωτός ως ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη) για ενέργεια. Η υπόλοιπη ποσότητα χρησιμοποιείται στις ρίζες των φυτών για την απομάκρυνση των ηλεκτρονίων από το νερό.
Τα ηλεκτρόνια τότε είναι ελεύθερα να απελευθερώσουν οξυγόνο μετατρέποντας το διοξείδιο του άνθρακα σε υδατάνθρακες μέσω χημικών αντιδράσεων.
Για την αποσύνθεση οργανικού υλικού, όπως τα φύλλα, το οικοσύστημα χρησιμοποιεί κυτταρική αναπνοή. Αυτό γίνεται από βακτήρια που λαμβάνουν οξυγόνο και απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα που βοηθά το φυτό να αναπτυχθεί.
Το φυτό θα χρησιμοποιήσει επίσης μια παρόμοια διαδικασία κυτταρικής αναπνοής για να διασπάσει τα θρεπτικά συστατικά που έχει αποθηκεύσει όταν δεν υπάρχει ηλιακό φως (τις νυχτερινές ώρες δηλαδή).
Το νερό ανακυκλώνεται με το να απορροφάται από τις ρίζες των φυτών, μεταδίδεται στον αέρα ως υδρατμοί οι οποίοι συμπυκνώνονται και ξανά μανά τα ίδια. Ο κύκλος του νερού επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.
Εν κατακλείδι, υπάρχει μια δυσπιστία γενικώς στο όλο εγχείρημα ενώ άλλοι ναι μεν το βρίσκουν εντυπωσιακό αλλά δυσκολεύονται να βρουν ένα νόημα μιας και δεν μπορείς να έρθεις σε επαφή μαζί με το φυτό. Δεν μπορείς να το μυρίσεις ή να το εκμεταλλευτείς. Που πήγε η χαρά του πειράματος; Ακολουθεί βίντεο με οδηγίες πως θα φτιάξεις το δικό σου terrarium.
Ακόμα και ο David Latimer αισθάνεται το ίδιο πάντως, αναφέροντας ότι ο γυάλινος κήπος είναι αρκετά βαρετός. Παρολαυτά ενδιαφέρεται να δει για πόσο καιρό μπορεί να διατηρηθεί. Σχεδιάζει να αφήσει το πείραμα στα παιδιά του όταν έρθει η στιγμή, αλλιώς θα το μεταβιβάσει στο Royal Horticultural Society του Λονδίνου.
Αν αντέξει μερικά (δισ)εκατομμύρια χρόνια, λέτε να εμφανιστούν και μικροσκοπικά ανθρωπάκια;
Ντισκλέιμερ: Δεν είμαι βιολόγος οπότε συγχωρείστε μου τα όποια λάθη, το άρθρο γράφτηκε με πληροφορίες από το Biologic Performance.