Του Αντώνη Σέργη*
Χειροπέδες σε τρεις ανήλικους. Αμείλικτο ερώτημα για όλους μας. Τι δείχνει πραγματικά για το πώς μεγαλώνουν τα παιδιά στα νησιά μας και πόσο χώρο τους αφήνουμε να ανασάνουν;
Το πρόσφατο περιστατικό στη Σύρο, όπου τρεις ανήλικοι ζωγράφισαν γκράφιτι σε δημόσιους χώρους, πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση που υπερβαίνει το ίδιο το γεγονός.
Αφορά τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιλαμβάνεται τη νέα γενιά της, τον χώρο που της δίνουν να εκφραστεί και τις δυνατότητες που της προσφέρουν.
Οι περιορισμοί που υπάρχουν σε μια νησιωτική κοινότητα κάνουν την καθημερινότητα πιο πυκνή. Οι επιλογές λιγοστεύουν όσο αυξάνονται τα βλέμματα. Κάθε πράξη ενός παιδιού γίνεται δημόσια και φυσικά όχι από επιλογή του. Κάθε κίνησή του επηρεάζεται από ένα περιβάλλον που γνωρίζει ονόματα, οικογένειες και ιστορίες.
Αυτό δημιουργεί μια ένταση που δεν φαίνεται εύκολα σε κάποιον που δεν το βιώνει από κοντά, οι νέοι έχουν ανάγκη να εκφραστούν, αλλά συχνά δεν βρίσκουν τον χώρο να το κάνουν χωρίς κρίση ή φόβο.
Κάθε νεανική πράξη δημιουργίας, ακόμη κι όταν παίρνει λανθασμένη και καταδικαστέα μορφή εξακολουθεί να είναι ένα σημάδι ότι τα παιδιά αναζητούν διέξοδο και έκφραση.
Σε τέτοιες κοινωνίες υπάρχει συχνά η εντύπωση ότι η αυστηρότητα φέρνει συμμόρφωση.
Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη: η συμπεριφορά των νέων διαμορφώνεται μέσα από την παιδεία, τη στήριξη και τους ανοιχτούς δρόμους έκφρασης.
Η σύλληψη ενός ανηλίκου μπορεί να καταγράψει ένα περιστατικό ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει τον χαρακτήρα.
Έναν χαρακτήρα τον χτίζει το σχολείο, η οικογένεια, η κοινότητα και οι δομές που δίνουν νόημα στην καθημερινότητα.
Η νησιωτική Ελλάδα χρειάζεται νέο κοινωνικό συμβόλαιο με τη νεολαία της και σε αυτό πρέπει να περιέχονται:
1. Χώροι δημιουργίας και πολιτισμού
Street-art zones, εργαστήρια, πολιτιστικά κέντρα, νεανικές δομές.
Σημεία όπου η δημιουργία έχει σπίτι και δεν χρειάζεται να κρυφτεί.
2. Σχολεία ανοιχτά στη συμμετοχή
Προγράμματα πολιτισμού, κοινωνικών δεξιοτήτων, δράσης.
Σχολικές κοινότητες που στηρίζουν την προσωπικότητα του κάθε παιδιού και επιτρέπουν την έκφρασή του χωρίς καλούπια και στεγανά.
3. Υποδομές που στηρίζουν τη ζωή στα νησιά
Νερό, ενέργεια, χώρους άθλησης, βιβλιοθήκες, πολιτιστικές δομές.
Η ποιότητα ζωής και η δημιουργικότητα πάνε μαζί, ο πολιτισμός είναι ανάγκη και όχι πολυτέλεια.
4. Πολιτικές που αναγνωρίζουν τη νεανική ταυτότητα
Οι Κυκλάδες έχουν εποχικότητα, περιορισμένο δημόσιο χώρο και υψηλές απαιτήσεις από τους νέους τους.
Η πολιτική για τη νεολαία οφείλει να λαμβάνει υπόψη αυτή την ιδιαιτερότητα και να τη μετατρέπει σε ευκαιρία.
Τα νησιά μας είναι διαχρονικά τόποι δημιουργίας και καλλιτεχνικής έκφρασης.
Η νέα γενιά τους χρειάζεται στήριξη, επιλογές και σεβασμό για να μείνει και να δημιουργήσει στον τόπο της.
Αυτό είναι το στοίχημα.
Και αυτό είναι το μέλλον που μπορούμε και πρέπει να χτίσουμε.
Γιατί «αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα».
*Ο Αντώνης Σέργης είναι Μέλος Εθνικού Συμβουλίου Κινήματος Δημοκρατίας από το Νότιο Αιγαίο
📸Marcel Strauß/Unsplash