«Ο Μπελογιάννης ζει μες στις καρδιές μας,
ο Μπελογιάννης ζει μες τις κορφές
ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας
στων τραγουδιών τις λεύτερες στροφές…»
«…Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν κινδύνευε η Ελευθερία, η Ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της. Και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο.
Για το σκοπό αυτόν αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας…».
Απόσπασμα από την Απολογία του Νίκου Μπελογιάννη
O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.
M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
M’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει.
Γιάννης Pίτσος, «O Άνθρωπος με το γαρίφαλο», Aϊ Στράτης 31/3/1952
Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε και ένας απ’ τους πολλούς φυγάδες αγωνιστές της Αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο, πρώην λοχαγός του ΕΛΑΣ, επιστρέφει στην Ελλάδα…
Με το συνθηματικό όνομα Κώστας κρύβεται στο σπίτι ενός συντρόφου κι έρχεται σ’ επαφή με τον Νίκο Πλουμπίδη, καθώς και με άλλα μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κυβέρνηση Πλαστήρα, θέλοντας να εδραιώσει τη γαλήνη και να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του τόπου, αντιμετωπίζει τους κομμουνιστές με σχετική επιείκεια. Οι στρατιωτικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όμως, με επικεφαλής τον Διευθυντή Ασφαλείας και τον αρχηγό της ΚΥΠ –υπό την άμεση καθοδήγηση του αμερικανού σταθμάρχη της ΣΙΑ και του πρέσβυ των ΗΠΑ– δεν βλέπουν με καλό μάτι τις εξελίξεις, ιδιαίτερα όταν το κόμμα του Πλαστήρα ξανακερδίζει τις εκλογές.
Στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, στήνουν μια «κομμουνιστική συνωμοσία» και δίνουν ευρεία δημοσιότητα στη σύλληψη του Μπελογιάννη και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών άλλων μελών του ΚΚΕ. Το έκτακτο στρατοδικείο, με συνοπτικές διαδικασίες, τους καταδικάζει σε θάνατο αλλά ο πρωθυπουργός Πλαστήρας αναστέλλει την εκτέλεση της ποινής.
Τους οδηγούν σε νέο, τακτικό στρατοδικείο αυτή τη φορά. Στη δίκη, οι κατηγορούμενοι καταθέτουν ευθαρσώς ότι δεν δικάζονται για τις πράξεις τους αλλά για τις ιδέες τους, κι αρνούνται διαρρήδην το χαλκευμένο κατηγορητήριο. Παρ’όλα αυτά, το δικαστήριο καταδικάζει σε θάνατο οκτώ από τους κατηγορούμενους και οι Αμερικανοί πιέζουν την κυβέρνηση και τον Βασιλιά να μην τους δώσει χάρη.
Ο Πλουμπίδης στέλνει επιστολή, με την οποία διαβεβαιώνει ότι αυτός είναι ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του κόμματος και όχι ο Μπελογιάννης, αλλά τόσο οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, όσο και η εκτός Ελλάδας ηγεσία του ΚΚΕ θεωρούν την επιστολή του πλαστή. Για να μην κινδυνεύσει η ενότητα του κόμματος, οι Μπελογιάννης και Πλουμπίδης δεν δίνουν περαιτέρω έκταση στο γεγονός.
Ο πρώτος και τρεις σύντροφοί του οδηγούνται νύχτα στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Σκηνοθεσία:
Νίκος Τζίμας
Παίζουν:
- Φοίβος Γκικόπουλος … Νίκος Μπελογιάννης
- Μίρκα Παπακωνσταντίνου … Έλλη Παππά
- Αντώνης Αντωνίου … Νίκος Πλουμπίδης
- Μάνος Κατράκης … Νικόλαος Πλαστήρας
- Αλέκος Αλεξανδράκης … Γεώργιος Καρτάλης
- Κώστας Καζάκος … Κούλης
- Βαγγέλης Καζάν … Γεώργιος Παπαδόπουλος
- Κώστας Αρζόγλου … Γιώργος
- Βασίλης Κολοβός … Αργυριάδης
- Αιμιλία Υψηλάντη … Βάσω
- Σπύρος Καλογήρου … Υπουργός
- Ανέστης Βλάχος … Απόστολος
- Ντόρα Βολανάκη … κα Μπελογιάννη
- Στέφανος Στρατηγός … Ταξίαρχος
- Φραγκούλης Φραγκούλης … Δικαστής
- Αθηνόδωρος Προύσαλης … Συνταγματάρχης
- Άγγελος Αντωνόπουλος … Tom
- Πέτρος Φυσσούν … Αστυνομικός Διευθυντής
- Μίρκα Καλατζοπούλου … Τσιλιαδόρος
- Στράτος Παχής … Μέλος του ΚΚΕ
- Κώστας Μεσσάρης … Μέλος του ΚΚΕ
- Βάσος Ανδρονίδης … Υπουργός
- Σπύρος Κωνσταντόπουλος … Υπουργός
- Νίκος Παπαχρήστος … Βασιλιάς
- Γιάννης Φύριος … Παπάς
- Δημήτρης Ζακυνθινός … Ηλίας Τσιριμώκος
- Βασίλης Ανδρεόπουλος … Πρέσβης Purefoy
- Σενάριο: Τάσος Λύτρας, Πότης Παρασκευόπουλος, Νίκος Τζίμας
- Παραγωγή: Ηλίας Παρασκευάς
- Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
- Φωτογραφία: Νίκος Καβουκίδης
- Μοντάζ: Πέτρος Λύκας
- Σκηνικά: Έρση Δρίνη, Τάσος Ζωγράφος
- Κοστούμια: Έρση Δρίνη
