Η ΕΛΛΕΤ Θήρας με μακροσκελή ανακοίνωσή της καταγγέλλει δημόσια τις σοβαρές απειλές που δέχεται η κοινή περιουσία της Σαντορίνης τον τελευταίο χρόνο. Παραλίες, αμπελώνες, παραδοσιακά τοπία, νέες τουριστικές ζώνες, πλωτές προβλήτες και επενδυτικά σχέδια που βαφτίζονται «στρατηγικός ιαματικός τουρισμός» συνθέτουν ένα σκηνικό ασφυκτικής πολιορκίας.
Οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί, που προχωρούν για το νησί χωρίς το νησί, αγνοούν επιδεικτικά τη βούληση του Δήμου, των επαγγελματικών φορέων και της τοπικής κοινωνίας.
Η ΕΛΛΕΤ Θήρας καταγγέλλει ότι οι αποφάσεις αυτές παρακάμπτουν την προστασία του δημόσιου χώρου και οδηγούν σε αλλοίωση της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ταυτότητας του νησιού.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
Τον τελευταίο χρόνο (τουλάχιστον) η Σαντορίνη αντιμετωπίζει προκλήσεις υπαρξιακής επιβίωσης. Βλυχάδα, παραλία Κάθαρος, Αμπελώνες, Νέες τουριστικές ζώνες, Πλωτές Προβλήτες, «Στρατηγικός Ιαματικός Τουρισμός» και ΠΟΠ Αγροτικά προϊόντα που δεν είναι ΠΟΠ , φαίνεται ότι η Κοινή Περιουσία του νησιού βρίσκεται υπό ασφυκτική πολιορκία.
Έχουμε πλήρη συνείδηση του τι συμβαίνει. Όλα τα κομμάτια του παζλ αποκαλύπτουν σχεδιασμούς που γίνονται ΓΙΑ το νησί ΧΩΡΙΣ το νησί.
Από την επιμονή των μελετητών (βλέπε υπουργείο ΥΠΕΝ) που έχουν αναλάβει το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (δηλαδή τον καθορισμό χρήσεων γης) σε προβλέψεις για νέες τεράστιες Τουριστικές Ζώνες Προτεραιότητας Τουρισμού (sic), τις προβλέψεις για Εστίαση και Πλωτές υποδομές (βλέπε Προβλήτες) στην τοπιακές ενότητες Φάρου- Εμπορείου και Κολούμπου (όπου περιλαμβάνεται και η Βλυχάδα), την κατηγορηματική άρνηση κατάργησης των κατ’ ευφημισμό Στρατηγικών Επενδύσεων στον Τουρισμό (παρά την καθολική αντίδραση του Δήμου, των επαγγελματικών φορέων και Περιβαλλοντικών οργανώσεων του νησιού), την απόπειρα να βαφτιστεί η λεγόμενη στρατηγική επένδυση στην Βλυχάδα σε «εναλλακτικό ιαματικό τουρισμό», την απόπειρα του ΥΠΕΝ να χαρακτηριστεί με Προεδρικό Διάταγμα κατ’ εξαίρεση δημόσιος δρόμος η αγροτική οδός που οδηγεί στην σταματημένη και ακυρωμένη παράνομη ξενοδοχειακή μονάδα στην ίδια περιοχή της Βλυχάδας (η οποία δεν έγινε δεκτή από το ΣΤΕ-Οκτ 2025), όλα συνηγορούν ότι οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί αγνοούν επιδεικτικά την εκφρασμένη βούληση του Δήμου, των επαγγελματικών φορέων του νησιού και της τοπικής κοινωνίας.
Και όλα αυτά γίνονται έστω και αν η δόμηση συνολικά και οι τουριστικές κλίνες ειδικά έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα όρια της φέρουσας ικανότητας του νησιού όπως το ίδιο το Υπουργείο έχει θέσει στις προδιαγραφές της Εκτίμησης Φέρουσας Ικανότητας που υλοποιούν οι μελετητές.
Παρά την συμφωνία σε λεκτικό επίπεδο για «ούτε μία νέα κλίνη» μεταξύ του Δημάρχου Θήρας και του Προέδρου των Ξενοδόχων της Σαντορίνης κατά την διάρκεια δημόσιας εκδήλωσης (Μάιος 2024-προβολή της προφητικής ταινίας ΦΩΝΗ ΑΙΓΑΙΟΥ), παρά τις αλλεπάλληλες εκκλήσεις για παύση και ανασυγκρότηση υποδομών, τα μεγάλα λόγια για λιμάνια, την κατεπείγουσα αποστολή από τον Δήμο στο ΥΠΕΝ των περιοχών της νήσου Θήρας «που χρήζουν προστασίας» (Φεβρ.2025) και το αίτημα για «χορήγηση αναστολής έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών και προ-εγκρίσεων από οποιονδήποτε φορέα για το σύνολο της εκτός σχεδίου περιοχής», ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση του σεναρίου -Πρόταση Χωρικής Οργάνωσης Δήμου Θήρας (Νοέμβριος 2024) τι από όλα αυτά έχει γίνει σε πρακτικό επίπεδο;
Η απάντηση είναι απλή: τ ί π ο τ α.
Γιατί; Γιατί ο κρατικός σχεδιασμός μάλλον θεωρεί περιουσία του τους τόπους που μεγαλώσαμε και όχι χώρο ζωής των κατοίκων που τους κατοικούν.
Οι λέξεις πια χρησιμοποιούνται μονάχα για να δημιουργηθούν εντυπώσεις και να αποκρύπτονται οι πραγματικές επιδιώξεις.
Υπάρχουν δυο αντιδιαμετρικά συγκρουόμενες αντιλήψεις.
Η μία, θεωρεί ότι όλα πουλιούνται και αγοράζονται στην κατάλληλη (;) τιμή. Αυτό δεν αφορά μόνο τη γη αυτή καθεαυτή, αλλά και την νομιμότητα των πράξεων που ακολουθούν για την «αξιοποίηση» της μέσα από μια προσέγγιση ότι «δική μου περιουσία είναι θα την κάνω ότι θέλω» χωρίς να υπακούω στους υπάρχοντες κανόνες. Και όταν οι κανόνες δεν μου κάνουν τους αλλάζω. Είναι η άποψη ότι το ιδιωτικό συμφέρον είναι πάνω από όλα.
Η άλλη θεωρεί ότι οι Παραλίες, η Καλντέρα, τα Φυσικά Τοπία, τα Αμπέλια, τα Μονοπάτια, οι Πεζούλες, οι Αγροί, τα Ξωκλήσια, η οργανική Αρχιτεκτονική των Παραδοσιακών Οικισμών και ο Δημόσιος Χώρος αποτελούν την ΚΟΙΝΗ ΜΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ. Η οποία δεν πωλείται, δεν είναι καταναλωτικό αγαθό, δεν είναι ατραξιόν, είναι ο πολιτισμός και η πραγματική μας ζωή.
Δεν πωλείται γιατί αν και ιδιοκτησιακά ανήκει μεμονωμένα στον εκάστοτε ιδιοκτήτη, εντούτοις αποτελεί την Κοινή Περιουσία του νησιού και των Σαντορινιών η οποία αν περάσει σε ξένα χέρια, οι Σαντορινιοί θα πάψουν όχι απλά να έχουν τον έλεγχο του νησιού τους, αλλά και να μπορούν να ζουν σ ’αυτό. Αποτελούν ουσιαστικούς πόρους ευημερίας και προϋπόθεση ευτυχίας, αφορούν στο δημόσιο συμφέρον. Ποιο είναι το όφελος για τον κάτοικο αν στην ερώτηση «είστε ευχαριστημένοι από την ζωή σας;» η απάντηση είναι αποξένωση από τον τόπο τους, άγχος και επιθετικότητα;
Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και κάτι ακόμη αμιγώς οικονομικής φύσης.
Τον επιχειρούμενο έλεγχο των πόρων του νησιού, της Κοινής Περιουσίας όπως την αναφέραμε, από μεγάλα ιδιωτικά , εθνικά και πολυεθνικά επιχειρηματικά συμφέροντα που δεν έχουν άλλη σχέση με το νησί παρά μόνο την επιδίωξη πραγματοποίησης κέρδους. Εκμεταλλευόμενοι το όνομα, την φήμη και τους πόρους του νησιού θέλουν να αποκομίσουν όφελος αδιαφορώντας και εξαντλώντας αυτούς τους πόρους, με τους όποιους το νησί με τόσες δυσκολίες έχτισε σιγά-σιγά την φήμη, τον πλούτο και διαμόρφωσε την πολιτιστική του ταυτότητα.
Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το νησί είναι απλά χώρος επενδύσεων ή τόπος ζωής, της ζωής μας και των παιδιών μας.
Για να γίνει κατανοητό αυτό θα φέρουμε ως παράδειγμα την επένδυση που θέλει να κάνει μεγάλη διεθνής εταιρία κρουαζιέρας στο νησί. Ο Δήμος Θήρας αλλά και ο Σύλλογος Εμπόρων και Επαγγελματιών Θήρας αντιτάχθηκαν στην επένδυση καταγγέλλοντάς το μοντέλο των “κλειστών τουριστικών ζωνών” , το οποίο:
” δημιουργεί κοινωνικές ανισότητες και αλλοιώνει τον πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό ιστό του νησιού (ανακοίνωση Δήμος Θήρας 30-10-2025) και
“απειλεί την περιβαλλοντική ισορροπία του νησιού , την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε φυσικούς πόρους, την επιβίωση των τοπικών επιχειρήσεων.” (ανακοίνωση Σύλλογος Εμπόρων 30-10-2025)
Αν αυτή η επένδυση προχωρήσει -η οποία κατά την ανακοίνωση της εταιρίας θα εγκαινιάσει «μια νέα στρατηγική στην «Γηραιά Ήπειρο»- θα είναι ένα ακόμη βήμα στην υπεξαίρεση του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου του νησιού. Θα επιτείνει την μετατροπή του σε ένα είδος απρόσωπης τουριστικής ατραξιόν της μιας φωτογραφίας, αφαιρώντας ότι έχει απομείνει από την αίγλη που τα προηγούμενα χρόνια το ανέδειξε σε παγκόσμιο προορισμό (για τους επισκέπτες) και πηγή προκοπής κοινωνικής και οικονομικής για τους μόνιμους κατοίκους. Θα είναι ένα αποφασιστικό βήμα που πολύ γρήγορα θα οδηγήσει σε κλειστό κύκλο συμφερόντων περιορίζοντας την τοπική οικονομία σε ρόλο κομπάρσου σε ένα σκηνικό που θα θυμίζει Σαντορίνη χωρίς να είναι.
Αυτό είναι ο ορισμός της Σαντορίνης ως χώρος επιθετικών και κερδοσκοπικών επενδύσεων που δημιουργεί τη δική του «νομιμότητα», συχνά με αρωγό τη κεντρική διοίκηση που αρκείται να αθροίζει «επενδύσεις» ενδιαφερόμενη περισσότερο για την ασφάλεια των εφήμερων επενδυτών, από τη μακροχρόνια ευημερία των κατοίκων και την βιωσιμότητα των νησιών μας.
Κάτι ακόμη για όσους πιστεύουν ότι αυτό θα σταματήσει εδώ και ότι έχει κάποια οικονομικά οφέλη για την τοπική κοινωνία. Η άποψη αυτή εθελοτυφλεί γιατί δεν λαμβάνει υπόψη την λογική αυτών των επιθετικών επενδυτικών κινήσεων. Πολύ σύντομα τα funds θα θελήσουν να υποκαταστήσουν όλες τις παραγωγικές δραστηριότητες, περιλαμβανομένου του μεταφορικού έργου (λεωφορεία, λάτζες), αλλά και άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων (χώρους οινοποιείων, χώρους εστίασης κλπ ) με δικές τους επιχειρήσεις. Υποθηκεύουν το άμεσο μέλλον του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού του νησιού.
Ζητούμε από τον Δήμο Θήρας:
- να ελέγξει την νομιμότητα του παραλιακού καταστήματος στην Βλυχάδα και να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας του.
- να ελέγξει τις εργασίες που παράνομα συνεχίζουν να εκτελούνται στο δημοτικό κατάστημα στην παραλία Κάθαρου και να ακυρώσει οριστικά και αμετάκλητα την παραχώρηση της πρόσβασης στην παραλία, καθώς και να αποκαταστήσει άμεσα με δικά του μέσα το μονοπάτι που οδηγεί σε αυτήν.
- μαζί με το Λιμενικό Ταμείο να τηρήσει και να επαναξιολογήσει το berth allocation με απόρριψη προτάσεων ενίσχυσης της κρουαζιέρας με πλοία μεγαθήρια που δεν έχουν καμία σχέση με την κλίμακα και τις υποδομές του νησιού.
- να απορρίψει τις νέες θηριώδεις τουριστικές ζώνες.
- να επιμείνει στην προστασία της γεωγραφικής ενότητας της Βλυχάδας και στην δέσμευση του ΥΠΕΝ ότι δεν θα αδειοδοτηθεί καμία «στρατηγική επένδυση» παρακάμπτοντας τον Ειδικό Πολεοδομικό Σχεδιασμό.
- να προάγει την κατοικία σε πολεοδομημένες ζώνες
· να διεκδικήσει με κάθε τρόπο το νόμιμο δικαίωμα του να έχει αποφασιστικό λόγο και να εισακούγεται σε όσα σχεδιάζονται για το νησί μας.
- Καλούμε τους πολίτες, τους συλλόγους και τους επαγγελματικούς φορείς να υπερασπιστούν την Σαντορίνη, το κοινό μας σπίτι, και να απαιτήσουμε τη διαφύλαξη της κοινής μας υλικής και άυλης περιουσίας για να τη κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας σε μια λογική βιώσιμης ανάπτυξης.
Για το λόγο αυτό οφείλουμε να συν-διαμορφώσουμε ξεκάθαρη άποψη για το «τι ανάπτυξη θέλουμε» και να την επιβάλουμε στον τόπο μας.
Νοέμβριος 2025 – ΕΛΛΕΤ ΘΗΡΑΣ