Ξεκάθαρα ασύμβατο με την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) για την περιοχή NATURA των Κυθήρων είναι το σχεδιαζόμενο έργο τριών Αιολικών Σταθμών (ΑΣΠΗΕ) της ΤΕΡΝΑ, αποτελούμενο από 30 ανεμογεννήτριες των 150 μέτρων (4,5 MW έκαστη) στην προστατευόμενη περιοχή NATURA των Κυθήρων.
Η υποβολή των μελετών έγινε μεν στο «παρά πέντε» πριν εγκριθεί η ΕΠΜ για την περιοχή NATURA, μία κίνηση που ερμηνεύεται σαν μία ύστατη προσπάθεια πολιτικής πίεσης από την πλευρά της εταιρείας, ωστόσο οι απαγορευτικές για τους Αιολικούς Σταθμούς προβλέψεις της ΕΠΜ είναι απολύτως ξεκάθαρες και με ιδιαίτερα στιβαρή περιβαλλοντική τεκμηρίωση.
Η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία συμμετείχε στην εκπόνηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές NATURA της Περιφέρειας Αττικής, με εστίαση στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την ορνιθοπανίδα. Από την πρώτη υποβολή της ΕΠΜ, και με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, το ΒΔ τμήμα των Κυθήρων (όπου σχεδιάζεται η εγκατάσταση του έργου) έχει προσδιοριστεί ως Ζώνη Προστασίας της Φύσης (ΖΠΦ), ζώνη στην οποία αποκλείονται από τη νομοθεσία, για λόγους προστασίας της βιοποικιλότητας, πολλές οχλούσες χρήσεις γης και δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων και η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη πρόταση ζωνοποίησης δεν τέθηκε ποτέ σε αμφισβήτηση και σε κανένα στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Ο τεράστιος Αιολικός Σταθμός της ΤΕΡΝΑ χωροθετείται στο μεγαλύτερο μέρος του (21 από τις 30 ανεμογεννήτριες) εντός της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (NATURA) –και στο σύνολο του εντός της αντίστοιχης Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά– επομένως σε περιβαλλοντικούς όρους δεν υπάρχει το οποιοδήποτε περιθώριο για να προχωρήσει η αδειοδότησή του. Για να πάρει άδεια ο Αιολικός Σταθμός θα πρέπει είτε να καθυστερήσει η έγκριση της ΕΠΜ για πολλούς μήνες ακόμα, χωρίς καμία αιτιολόγηση ή να αλλάξουν μονομερώς από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας οι προβλέψεις της ΕΠΜ για να επιτρέπεται η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών: η υλοποίηση οποιουδήποτε από τα δύο αυτά –αδιανόητα, υπό φυσιολογικές συνθήκες– σενάρια θα αποτελεί, φυσικά, κολοσσιαίο σκάνδαλο φωτογραφικής εξυπηρέτησης μίας εταιρείας!
Η ισχυρή περιβαλλοντική τεκμηρίωση στην οποία βασίζεται η πρόταση της ΕΠΜ συνίσταται από ακλόνητα επιστημονικά στοιχεία, που υποστηρίζονται επιπλέον και νομοθετικά. Αρχικά, η ΖΕΠ των Κυθήρων είναι μία από τις τέσσερις –μέχρι σήμερα– περιοχές NATURA που στην Ελληνική Νομοθεσία αναγνωρίζονται ως μεταναστευτικά περάσματα – στενωποί (bottlenecks)[1], δηλαδή περιοχές όπου οι διαδρομές πολλών μεταναστευτικών σμηνών πουλιών συγκλίνουν, κάτι που έχει ως συνέπεια να διέρχονται από τις περιοχές αυτές πολλές χιλιάδες μεταναστευτικά πουλιά. Ειδικά για την περιοχή Κυθήρων – Αντικυθήρων, αυτό επιβεβαιώνεται από τα αποτελέσματα του μεγάλου ερευνητικού προγράμματος παρακολούθησης της μετανάστευσης που διεξάγει η ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ στα Αντικύθηρα: μόνο τα αρπακτικά που διέρχονται από εκεί κάθε φθινόπωρο κυμαίνονται από 3.000 έως και πάνω από 5.000 ορισμένες χρονιές, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων έχει διέλθει πρώτα από τα Κύθηρα. Αρκεί κάποιος να διαβάσει τη θέση της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης IUCN, του πλέον έγκυρου διεθνούς φορέα για την προστασία της βιοποικιλότητας, σχετικά με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε μεταναστευτικούς διαδρόμους για να καταλάβει ότι οι επιπτώσεις του εν λόγω Αιολικού Σταθμού θα είναι δραματικές και πολύ πέρα από αυτές που καταγράφονται άμεσα: «Τα μεταναστευτικά πουλιά επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις ανεμογεννήτριες, καθώς συχνά ταξιδεύουν σε μεγάλα σμήνη κατά μήκος προκαθορισμένων διαδρομών. Οποιαδήποτε εμπόδια «μπλοκάρουν» τις διόδους πτήσης τους, όχι μόνο θα προκαλέσουν θανατώσεις από πρόσκρουση, αλλά δύναται να τα υποχρεώσουν να δαπανήσουν κρίσιμα ενεργειακά αποθέματα με το να εκτρέπονται της πορείας τους ή να παρακάμψουν συνολικά απαραίτητους σταθμούς ξεκούρασης».
Παράλληλα, η ΖΕΠ – περιοχή NATURA των Κυθήρων αποτελεί σημαντικό βιότοπο φωλιάσματος ή/και τροφοληψίας και για πολύ σημαντικά είδη αρπακτικών των Κυθήρων, όπως ο Μαυροπετρίτης (που έχει στην περιοχή μία από τις μεγαλύτερες αναπαραγωγικές αποικίες του στον κόσμο), ο Πετρίτης και ο Σπιζαετός. Συμπερασματικά, η θνησιγενής υπόθεση των αιολικών στα Κύθηρα μπορεί και πρέπει να κλείσει οριστικά από το Υπουργείο Περιβάλλοντος με την άμεση έγκριση της ΕΠΜ των περιοχών NATURA της Αττικής, με τις προβλέψεις οι οποίες είναι γνωστές μέχρι σήμερα. Οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη θα αποτελεί άλλη μία μαύρη περιβαλλοντική σελίδα για τη χώρα μας και θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την αποτροπή της.
[1] https://ypen.gov.gr/wp-content/uploads/legacy/Files/Perivallon/Diaxeirisi%20Fysikoy%20Perivallontos/Nomothesia/Tropopoiisi.pdf
Mitigating biodiversity impacts associated with solar and wind energy development, IUCN 2021 https://portals.iucn.org/library/node/49283?cookies-complaint=1