Ένα πρωτοποριακό ερευνητικό πείραμα πρόκειται να πραγματοποιηθεί σύντομα στη Νάξο, με πρωτοβουλία του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, υπό την επιστημονική καθοδήγηση της καθηγήτριας Νίκης Ευελπίδου και με την υποστήριξη του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.
Στόχος της δράσης είναι η τεχνητή πρόκληση δημιουργίας αμμοθινών στη Λαγκούνα του Αεροδρομίου, ώστε να μελετηθούν λεπτομερώς οι μηχανισμοί σχηματισμού και εξέλιξής τους, καθώς και η αποτελεσματικότητά τους ως φυσικό «τείχος» προστασίας απέναντι στη διάβρωση και την παράκτια κατάκλυση.
Αμμοθίνες: ένα φυσικό ανάχωμα που απειλείται
Οι παράκτιες αμμοθίνες σχηματίζονται μέσω της μεταφοράς άμμου από τον άνεμο και της παγίδευσής της σε φυσικά εμπόδια, όπως ξύλα, βράχοι ή βλάστηση. Αποτελούν κρίσιμα οικοσυστήματα, λειτουργώντας τόσο ως φυσικά αναχώματα που προστατεύουν τις ακτές, όσο και ως ασπίδα για παράκτιες λιμνοθάλασσες απέναντι στη θαλάσσια επίδραση και ακραία φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και κυμάτων βαρύτητας (tsunami). Στη Δυτική Νάξο συναντώνται σημαντικά συστήματα θινών τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις έχουν υποστεί φθορά από ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως διάνοιξη δρόμων, ανεξέλεγκτη στάθμευση, εκτεταμένες τουριστικές χρήσεις και παράνομες αμμοληψίες.
Το πείραμα στη Λαγκούνα Αεροδρομίου (Αλυκή Νάξου)
Η ερευνητική δράση του Πανεπιστημίου Αθηνών ξεκινά την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2025 και περιλαμβάνει την τοποθέτηση 16 πασσάλων ύψους μισού περίπου μέτρου σε γραμμική διάταξη στην παραλία. Οι πάσσαλοι μιμούνται τα φυσικά εμπόδια που προκαλούν παγίδευση και συσσώρευση άμμου, επιτρέποντας στους ερευνητές να καταγράψουν:
• τον ρυθμό δημιουργίας τεχνητά προκαλούμενων θινών
• τον όγκο και τα χαρακτηριστικά της παγιδευμένης άμμου
• την ανθεκτικότητα των θινών σε καιρικά φαινόμενα
Η περιοχή επιλέχθηκε με επιστημονικά κριτήρια ώστε να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του πειράματος. Οι παρεμβάσεις δεν επηρεάζουν τις φυσικές αμμοθίνες ή τη βλάστηση, ενώ η συλλογή δειγμάτων θα αφορά αποκλειστικά την άμμο που θα συσσωρευτεί στα τεχνητά εμπόδια. Η συνολική διάταξη δεν αναμένεται να επηρεάσει τη χρήση ή την εικόνα της παραλίας. Η ομάδα της μελέτης διαθέτει παρουσία στη Νάξο σχεδόν τριών δεκαετιών, με συστηματικές καταγραφές που δείχνουν ότι αρκετές παραλίες του νησιού — ακόμη και η γειτονική της υπό μελέτη ζώνης — έχουν παρουσιάσει σημαντική διάβρωση τις τελευταίες δεκαετίες.
Πρωτοποριακή εφαρμογή για την Ελλάδα
Θα είναι η πρώτη φορά που η μέθοδος εφαρμόζεται ως οργανωμένο πείραμα στην Ελλάδα. Η τεχνητή δημιουργία θινών αποτελεί διεθνώς διαδεδομένη λύση, φιλική προς το περιβάλλον, με χαμηλό κόστος, μηδενική περιβαλλοντική επιβάρυνση και αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα. Τα αποτελέσματα του πειράματος θα προσφέρουν πολύτιμη βάση για μελλοντικές εφαρμογές σε παραλίες και λιμνοθάλασσες που πλήττονται από διάβρωση σε όλη τη χώρα, παρέχοντας μια βιώσιμη, οικολογική και αισθητικά συμβατή λύση για την προστασία των ακτών.
Αντιμετωπίζοντας τις αυξανόμενες πιέσεις της κλιματικής αλλαγής
Καθώς η κλιματική κρίση εντείνει τη διάβρωση και επιταχύνει την απώλεια ακτών, η ανάγκη για καινοτόμες, φυσικές λύσεις είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Με την πρωτοβουλία αυτή, το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ κάνει ένα ουσιαστικό βήμα προς τη βιώσιμη διαχείριση των ελληνικών ακτών, ανοίγοντας τον δρόμο για την ευρεία εφαρμογή της μεθόδου στη χώρα.
Ένα ανοιχτό κάλεσμα προς την τοπική κοινωνία
Για την επιτυχία του πειράματος είναι απαραίτητη η προστασία της πειραματικής διάταξης. Καλούμε τους κατοίκους να συμβάλουν στη διατήρησή της. Εάν κάποιος παρατηρήσει οτιδήποτε ασυνήθιστο, μετακινημένο ή φθαρμένο στο πείραμα, παρακαλούμε να ενημερώσει άμεσα την ερευνητική ομάδα στο τηλ. 210 7274297 ή στο email: evelpidou@geol.uoa.gr.
Με τη συνεργασία όλων, η Νάξος μπορεί να αποτελέσει πρότυπο εφαρμογής φυσικών λύσεων προστασίας των ακτών σε ολόκληρη τη χώρα.
Διαβάστε ακόμα: