Χριστίνα Σαμπανίκου: «Η Γυναίκα εξακολουθεί να θεωρείται “κτήμα”, ιδιοκτησία του Αρσενικού και ως τέτοια οφείλει να υπακούει και να υπηρετεί»

Συνέντευξη στο Fractal και την Ελένη Αναγνωστοπούλου

απο Cyclades Open

-Το Ανδρόγυνο αναφέρεται σε περιστατικά έμφυλης βίας και συγκεκριμένα, δίνει έμφαση στη γυναικεία κακοποίηση. Ποιος είναι ο λόγος που ακούμε εν έτει 2022, μαζικά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας;

Ο κόσμος αλλάζει γύρω μας, η κοινωνία, οι συσχετισμοί δυνάμεων. Η Γυναίκα κάθε μέρα δίνει μια μάχη ανεξαρτητοποίησης και χειραφέτησης που το πατριαρχικό σύστημα δυσκολεύεται να αποδεχτεί, οπότε αντιστέκεται. Η Γυναίκα εξακολουθεί να θεωρείται «κτήμα», ιδιοκτησία του Αρσενικού και ως τέτοια οφείλει να υπακούει και να υπηρετεί. Όταν δεν το κάνει τιμωρείται ακόμα και με την αφαίρεση της ζωής της. Ευτυχώς κάθε μέρα γίνονται τεράστια βήματα ουσιαστικής χειραφέτησης του Γυναικείου Φύλου, ακόμα όμως είμαστε πάρα πολύ πίσω ως προς την ανάδειξη και εδραίωση της γυναικείας οντότητας ως ίσης προς ίσο.

-Υπογράφετε το κείμενο της παράστασης. Με ποιο σκεπτικό αποδώσατε στην Επιστημονική Κοινότητα έναν ρόλο παντογνώστη που εντούτοις αποτυγχάνει να αποφασίσει για την τύχη της ίδιας της τής ζωής;

Η σκηνοθεσία της Βίκυς Αδάμου και η δημιουργική αναζήτηση της ομάδας, της απέδωσε αυτόν τον ρόλο θέλοντας να καυτηριάσει πως ακόμα και μια τόσο δυναμική προσωπικότητα πέφτει και η ίδια θύμα της τοξικής αρρενωπότητας, πόσο μάλλον γυναίκες που είναι απόλυτα εξαρτημένες από τον σύζυγο. Η έμφυλη βία δεν κάνει διακρίσεις, κάθε μία μπορεί να γίνει θύμα. Επίσης στον αντίποδα ο ρόλος εξυπηρετεί την διάδραση με το κοινό και συμβάλει στην κωμική διάσταση που κυριαρχεί στο ξεκίνημα της παράστασης που είναι μια μαύρη κωμωδία με αναπάντεχη ανατροπή.

-Φαίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η κειμενική σύλληψη του αρσενικού και του θηλυκού ως αντικείμενα προς μελέτη κι ανάλυση καθώς αποτελεί έναν πρωτότυπο τρόπο προσέγγισης των ανθρώπων επειδή λαμβάνουν αντιμετώπισης ως πειράματα. Τα πειράματα αυτά, παρουσιάζουν ωστόσο αδυναμίες κι ελαττώματα. Μία από αυτές, είναι και η τακτική χειραγώγησης που φανερώνεται έκδηλα καθώς η σχέση των πειραμάτων προχωράει και δείχνει τα πραγματικά της προβλήματα. Η χειραγώγηση είναι μια μορφή βίας;

Ναι, η χειραγώγηση της μάζας και συνεπών των ατόμων και των ρόλων των φύλων αποτελεί μια από τις πιο ύπουλες μορφές βίας, αναίμακτης μεν αλλά με καταστροφικές συνέπειες. Είναι αδιόρατη και περνάει μέσα από τα ΜΜΕ, την μόδα, τoν κινηματογράφο, τα social media. Μέσα από τα αστεία της παρέας, από κλασικές εκφράσεις που κυριαρχούν όπως το «αδύναμο φύλο», «το καλάθι της νοικοκυράς» κλπ. Μια ρητορική που αναπαράγεται και συνεχίζει να τοποθετεί την Γυναίκα στο ασφυκτικά συγκεκριμένο πλαίσιο που μας απασχολεί. Φυσικά δεν παραβλέπουμε την χειραγώγηση που απευθύνεται σε όλους αδιακρίτως και είναι μια πάγια τακτική του συστήματος, των κυβερνήσεων και των φιλικά προσκείμενων ΜΜΕ.

-Μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά τα δύο φύλα χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουν σε εξουσιαστικές πρακτικές;

Μόνο χωρίς την ανάγκη για εξουσία πάνω στη ζωή του άλλου ανθρώπου και πάνω στη σχέση μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά και δημιουργικά. Είναι και ένα από τα βασικά ερωτήματα που μας απασχολούν στην παράσταση αυτό, το κατά πόσο μπορεί μια ερωτική σχέση να εξελιχθεί αν το ζευγάρι ή ο ένας από τους δύο λειτουργεί ανταγωνιστικά και κυριαρχικά και η απάντηση είναι φυσικά πως όχι, δεν χωράει η ανάγκη επιβολής και ελέγχου, είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με την αρμονική συνύπαρξη. Όταν υπάρχει είναι βέβαιο πως η σχέση θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο αργά ή γρήγορα.

-Σε αυτό το σημείο, ας γίνει μια αναφορά στους συντελεστές της παράστασης, σ’ εκείνους τους ήρωες, αφανείς και φανερούς, που συνέβαλαν στη μεταφορά του Ανδρόγυνου επί σκηνής.

Η Βίκυ Αδάμου στη σκηνοθεσία και στον ρόλο του Θηλυκού με την οποία έχουμε την Life After Death Theatre Company, o Jhonny O. (Γιάννης Οικονομίδης) που ειδικεύεται στην παντομίμα, η Ιωάννα Καμπυλαυκά που έχει χορογραφήσει την κίνηση του ζευγαριού, ο Lazy Boy* στα σκηνικά και τα κοστούμια, ο Αλκιβιάδης Μπούφης στο ηχητικό τοπίο, ο Φώτης Πλέγας Γ. στις φωτογραφίες και η Σοφία Αποστολοπούλου στην δημιουργία της αφίσσας, η G-All, Συμμαχία των Φύλων που μας βοήθησαν με την επιστημονική τους επίβλεψη να εμπλουτίσουμε την παράσταση, η Χριστίνα Φυλακτοπούλου στον σχεδιασμό του φωτισμού και την τεχνική υποστήριξη και φυσικά το Vault Theatre Plus.

-Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία του Ανδρόγυνου καθώς συνεχίζει τον τρίτο κύκλο παραστάσεων;

Πέρα από την επίκαιρη θεματολογία του, είναι ο συνδυασμός πολλών και διαφορετικών τεχνικών και η αλληλουχία των συνεχόμενων εκπλήξεων και ανατροπών. Το κοινό ξαφνιάζεται, συμμετέχει, αλληλεπιδράει, γελάει, συγκινείται, σοκάρεται.

-Αποτελεί αντικείμενο του ενδιαφέροντός σας, η ενασχόληση με τα κοινωνικά θέματα, ιδίως μ’ εκείνα που έχουν ως κέντρο τους τον άνθρωπο;

Σε όλες μας τις παραστάσεις επιλέγουμε να θίξουμε θέματα και καταστάσεις που επηρεάζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, πάντα ιδωμένα μέσα από ένα μαύρο χιούμορ που μας χαρακτηρίζει και αποτελεί ένα από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά μας. Αποτελεί για εμάς ανάγκη έκφρασης και δημιουργίας η κριτική θεώρηση και ανάλυση των ημερών μας.

-Η τέχνη του θεάτρου επλήγη βαθύτατα τα τελευταία δύο χρόνια της πανδημίας με αφορμή τις τεράστιες διαστάσεις που έλαβε στη χώρα μας το κίνημα metoo. Τάσσεστε υπέρ των γυναικών που υπέστησαν κακοποίηση;

Όχι, δεν είναι δυνατόν να πληγεί η τέχνη του Θεάτρου, το Θέατρο επιβιώνει και ανθίζει εδώ και χιλιάδες χρόνια ανεξάρτητα και αυτόνομα. Οι μόνοι που επλήγησαν ήταν εκείνοι των οποίων τα ονόματα πρωτοστάτησαν στις καταγγελίες, είτε έφτασαν στα δικαστήρια, είτε όχι. Ήταν μια κάθαρση που έγινε από τους ίδιους τους ανθρώπους του Θεάτρου και έτσι τώρα όποιος σκέφτεται να δράσει κακοποιητικά θα το σκεφτεί διπλά και τριπλά.

-Ποιο είναι το θεμελιώδες μήνυμα που περνάτε μέσα από το Ανδρόγυνο;

Την ανάγκη να σπάσουν τα στερεότυπα, να εκλείψει η τοξική αρρενωπότητα, να προστατευθεί η Γυναίκα και η ζωή της η ίδια από την βία και την κακοποίηση. Συμπληρωματικά σχολιάζεται ο θεσμός του Γάμου στην εποχή μας και το κατά πόσο μπορεί να σταθεί στο μέλλον ως συνθήκη.

-Πώς επηρεάζει το εξουσιαστικό προφίλ τις προσωπικές και τις εργασιακές σχέσεις;

Η εξουσία γενικά φθείρει και διαφθείρει όσους την αποκτούν και ειδικά η Γυναίκα αποτελεί θύμα της τόσο στις προσωπικές όσο και στις εργασιακές σχέσεις. Δεν έχει τις ίδιες ευκαιρίες ούτε την ίδια ελευθερία επιλογών. Ακόμα παλεύει να καταφέρει να ορίζει η ίδια τη ζωή της και να μπορεί να απενοχοποιημένα να δοθεί στους πολλαπλούς της ρόλους χωρίς να περιορίζεται από στερεοτυπικές αντιλήψεις.

-Πώς οραματίζεστε την επόμενη ημέρα στο θέατρο και στη ζωή;

Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει με τόσο ραγδαίους ρυθμούς που είναι δύσκολο να προβλέψεις και να οραματιστείς το μέλλον είτε στο θέατρο είτε γενικότερα. Πόλεμοι, επιδημίες, παγκόσμια οικονομική ύφεση, κλιματική αλλαγή, απειλή χρήσης πυρηνικών, όλα αυτά συνθέτουν ένα τοπίο τόσο ομιχλώδες που το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να εστιάζω στην κάθε μέρα, στην κάθε στιγμή που ζούμε με την ελπίδα και την ευχή όλα να κυλήσουν ομαλά.

-Επόμενα μελλοντικά σχέδια;

Το «Ανδρόγυνο» συνεχίζει το ταξίδι που ξεκίνησε πριν τρία χρόνια έχοντας ακόμα 8 παραστάσεις κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Vault ενώ παράλληλα ετοιμάζουμε την νέα μας παραγωγή και το μάθημα Θεατρικού αυτοσχεδιασμού και Δημιουργικής Γραφής που θα δίνουμε με την Βίκυ Αδάμου από κοινού στην Καταπαktή του Σωτήρη Δούβρη από 7 Νοεμβρίου, το οποίο θα καταλήξει σε ένα νέο έργο που θα γίνει παράσταση με τους συμμετέχοντες. Επίσης είμαι στην τελική ευθεία για την πρεμιέρα του έργου που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Καρατζιάς, μια υπέροχη κωμωδία με πολύ αγαπημένους και αξιόλογους συνεργάτες πάλι στο δεύτερο σπίτι μου, το Vault.

Πηγή: Fractal/Ελένη Αναγνωστοπούλου

Δείτε επίσης