Γονεϊκότητα και τέχνη: Ισχύει το στερεότυπο ότι ο δημιουργός που αποκτά και μεγαλώνει παιδιά χάνει την επαφή με τον χώρο;

Μαριάννα Στεφανίτση/The Art Newspaper Greece

απο Cyclades Open

Στον κόσμο της τέχνης, η γονεϊκότητα, η σημασία και οι απαιτήσεις της αποτελούν ένα παραμελημένο θέμα. Η δημιουργική εργασία, η οποία πολλές φορές χαρακτηρίζεται από πολύωρη απασχόληση, κυμαινόμενα ωράρια και έντονη κινητικότητα (βλ. προγράμματα φιλοξενίας και επισκέψεις σε διεθνείς εκθέσεις και φεστιβάλ), είναι μάλιστα στερεοτυπικά ταυτόσημη της single στάση ζωής – ιδιαίτερα για τις γυναίκες.

Σε μια πρόσφατη έκδοση που ασχολείται με τον αποκλεισμό τον ατόμων-γονέων από τον κόσμο της τέχνης με τίτλο «How Not to Exclude Artist Mothers (and other parents)», η συγγραφέας Hettie Judah με έδρα το Λονδίνο απευθύνει έκκληση στην βιομηχανία των τεχνών να επανεκτιμήσει και να αναγνωρίσει τις ανάγκες των γονέων καλλιτεχνών. Το βασικό επιχείρημα της είναι ότι όταν ένα άτομα καλείται να φροντίσει το παιδί και την οικογένεια του, εξωθείται έξω από τον κόσμο των τεχνών ως μη ανταγωνιστικό.

Μέσα από την εκτενή δουλειά της, επιβεβαιώνεται και ερευνητικά η δυσκολία των καλλιτεχνών να συγκεράσουν την προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή. Ένα γεγονός που το παρατηρούμε εμπειρικά και στην Ελλάδα. Μάλιστα, όσον αφορά και την έμφυλη προσέγγιση του φαινομένου η Hettie Judah παρατηρεί πως ενώ οι νεαρές γυναίκες που σπουδάζουν καλές τέχνες είναι ισάριθμες με τους άντρες (και για τα ελληνικά δεδομένα περισσότερες, να αναφέρουμε εδώ) η παρουσία ανδρών καλλιτεχνών μετά τα 30 είναι πολύ πιο μεγάλη σε γκαλερί και διοργανώσεις.

Η ανάγνωση της μελέτης προκαλεί αναστάτωση καθώς τα στοιχεία και τα περιστατικά που αναφέρει δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος αλλά κυρίως το γεγονός πως κανείς δεν συζητά και δεν το αναδεικνύει. Πριν λίγες μέρες πραγματοποιήθηκε μια έκθεση και ένα τριήμερο φεστιβάλ στην γκαλερί Boulting, αφιερωμένα στ@ συμμετέχοντ@ της έρευνας. της Hettie Judah. Εκεί, άτομα με ευθύνες φροντίδας παιδιών μοιράστηκαν εμπειρίες για την περιθωριοποίηση που βίωναν από τον κόσμο της τέχνης.

Με αφορμή την παραπάνω έκδοση, έχει σημασία να επιμείνουμε στο γεγονός ότι δομές υποστήριξης των γονέων έχει σημασία να υπάρχουν στα πανεπιστήμια, τους εργασιακούς χώρους αλλά και τους χώρους διασκέδασης και αναψυχής. Όχι ως πολυτέλεια, αλλά ως αναγκαία συνθήκη για την ισότιμη δυνατότητα πρόσβασης στους χώρους αυτούς. Τέλος, πέραν από την έμπρακτη στήριξη που είναι ιδιαίτερα σημαντική, είναι ώρα να ανοίξει και η συζήτηση για τις πρακτικές φροντίδας και την οικιακή εργασία που είναι υποβαθμισμένη και παραγκωνισμένη από την κοινωνική ζωή. Ας θυμηθούμε μόνο τις ιστορίες για τα άτομα που φρόντιζαν και στήριζαν συναισθηματικά τους μεγάλους καλλιτέχνες της Ιστορίας της Τέχνης για να δημιουργήσουν όσα σήμερα θεωρούμε μεγαλουργήματα και πάντα έμεναν στην αφάνεια. Τώρα ήρθε η ώρα να ρίξουμε το φως και σε ότι μένει παραδοσιακά στο παρασκήνιο.

Πηγή: The Art Newspaper Greece/Μαριάννα Στεφανίτση
📸 Το 2014, η Gagosian αφιέρωσε ολόκληρο το περίπτερο της στο Frieze London σε έναν χώρο για παιδιά, με το «Gartenkinder» του Carsten Höller.

Δείτε επίσης