Μια από τις ομορφότερες στιγμές είναι όταν ένας/μια αναγνώστης/στρια επικοινωνήσει μαζί μας αυθόρμητα θέλοντας να μοιραστεί κάτι από τον τόπο του/της.
Έτσι λοιπόν χθες το βραδάκι μια αναγνώστρια επικοινώνησε μαζί μας θέλοντας να μοιραστεί ένα έθιμο της Αμοργού που συμβαίνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. “Ένα έθιμο ερωτικό” όπως μας ενημέρωσε και αμέσως μπήκαμε στο νόημα.
Τα πανηγύρια στα χωριά των νησιών μας, κυρίως αυτά των Απόκρεων, ήταν η ευκαιρία να εκδηλώσουν οι νέοι το ενδιαφέρον τους για κάποιο πρόσωπο. Ακόμα θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου λέει ιστορίες για το πώς ο τάδε και η δείνα “φανερώθηκαν” κάποια Αποκριά πως έτρεφαν αγάπη μεταξύ τους, γιατί της ζήτησε να χορέψουν έναν μπάλο στην πλατεία του χωριού. Βέβαια υπήρχαν κι εκείνες οι ιστορίες όπου η νέα είχε δώσει την καρδιά της αλλού ή απλά δεν ήθελε και δεν αποδέχονταν την πρόσκληση.
Ένα έθιμο ερωτικό λοιπόν από την Αμοργό είναι και το έθιμο του “Καπετάνιου” όπως μας το περιγράφει η Σοφία Γρίσπου.
Ο Καπετάνιος…
Το έθιμο αυτό από παλαιότερες μαρτυρίες χρονολογείται πριν το 1900 (έχουμε φωτογραφίες από το 1923) την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς οι νέοι άντρες του χωριού (και όχι μόνο) μαζί με τους μεγαλύτερους δίνουν ραντεβού στην Λόζα στην πλατεία της Λαγκάδας για να ξεκινήσουν όλοι μαζί την πομπή προς την Παναγία την Επανωχωριανή!
Με ένα καρβέλι ψωμί, λίγο μπακαλιάρο, τυρί, κρασί, λαούτα και βιολιά ξεκινάνε τραγουδώντας τον Αποκριανό, μια μελωδία με αυτοσχέδιες μαντινάδες που τραγουδιέται μόνο εκείνη την ημέρα να πάνε στην Παναγία. Εκεί τους περίμενε ο παππάς (πλέον ο γηραιότερος του χωριού) για να διαλέξει τον καπετάνιο!
Η επιλογή γίνεται πετώντας το γιλέκο. Χορό, κρασί και μαντινάδες συνθέτουν την ατμόσφαιρα μέχρι να ντυθεί ο καπετάνιος με την παραδοσιακή φορεσιά. Ο καπετάνιος διαλέγει τον Μπαϊρακτάρη, που συνήθως είναι ένας κοντινός του φίλος. Με αρχηγό λοιπόν τον Μπαϊρακτάρη, ο οποίος σε όλη την επιστροφή κρατάει ένα κοντάρι που έχει πάνω ένα κεφάλι τυρί, ένα καρβέλι ψωμί και ένα φιλέτο μπακαλιάρου, ξεκινάνε για το χωριό.
Οι μαντινάδες συνεχίζονται σε όλη την διαδρομή…Μόλις η πομπή φτάσει στο χωριό ξεκινάνε τα κεράσματα, κάθε σπίτι τους περιμένει συνήθως με ψημένη ρακί. Κάνοντας τον γύρο του χωριού φτάνουν στην πλατεία όπου εκεί περιμένουν οι καπετάνισσες!
Ο καπετάνιος επιστρέφει στην πλατεία με άλογο, όπου εκεί τρέχει στην πλατεία 3 φορές. Τα όργανα κάνουν έναν μικρό κύκλο στην μέση της πλατείας και το γλέντι ξεκινάει με τον Κίτσο παραδοσιακό χορό. Μετά ο νέος θα πετάξει το μαντήλι στην αγαπημένη του. Έτσι φανέρωναν την αγάπη τους, γιατί μέχρι τότε κανένας δεν το ήξερε! Ήταν ένας κρυφός έρωτας που για πρώτη φορά φανερωνόταν μπροστά σε ολόκληρο το χωριό!
Το γλέντι ξεκινούσε και ο καπετάνιος αναλάμβανε τα κεράσματα του κόσμου!!
Η εξιστόρηση του εθίμου είναι συλλογική προσπάθεια (ΛΑΟΝ) . Οι φωτογραφίες της κ. Ιωάννας Συνοδινού. Τους ευχαριστούμε πολύ!
Καλές Απόκριες!