Η ομάδα των Βιομηχανικών Δελτίων Καταγραφής απαρτίζεται από ανθρώπους με διαφορετικό επιστημονικό υπόβαθρο, αλλά με κοινά ερευνητικά αντικείμενα και ενδιαφέροντα: τη βιομηχανική αρχαιολογία και τη βιομηχανική κληρονομιά.
Στη συγκρότηση της ομάδας ΒΙ.Δ.Α. οδήγησε η διαπίστωση ότι ενώ παρατηρείται μια επιταχυνόμενη απώλεια σημαντικών καταλοίπων της βιομηχανικής δραστηριότητας της Ελλάδας, ταυτόχρονα είναι ισχυρή η έλλειψη ενός κεντρικού, επίσημου και ελεύθερα προσβάσιμου αρχείου καταγραφών για την ελληνική βιομηχανική κληρονομιά, το οποίο να επιτρέπει αφ’ ενός τη μελέτη της και αφ’ ετέρου την αξιολόγηση και προστασία της.
Η ΒΙ.Δ.Α. είναι μία συλλογική διεπιστημονική προσπάθεια, που επιχειρεί να καταγράψει, να αποτυπώσει, να τεκμηριώσει, να διασώσει σε φυσική ή ψηφιακή μορφή, να διαδώσει και να προβάλει, να ευαισθητοποιήσει το κοινό και την πολιτεία και εν τέλει να συμβάλει στη διατήρηση της ελληνικής βιομηχανικής κληρονομιάς.
Η ΒΙ.Δ.Α., πέρα από τα υλικά κατάλοιπα της βιομηχανικής δραστηριότητας και της καθημερινής εργασίας ανδρών και γυναικών -ακόμη και παιδιών- (εγκαταστάσεις, κτίρια, μηχανήματα, εργαλεία, αρχεία), αναγνωρίζει τα άυλα ίχνη που περιέχονται στην τεχνογνωσία, στις ανθρώπινες αναμνήσεις και στα ήθη αποτελούν αναπόσπαστο -μα και εξαιρετικά ευαίσθητο- κομμάτι αυτού του πολιτισμού και πρέπει επίσης να διασώζονται, γι’ αυτό και προσεγγίζει τη βιομηχανική κληρονομιά με σεβασμό για όλη την ποικιλομορφία και τη συνθετότητά της.
Οι δράσεις και οι δραστηριότητες της ομάδας ΒΙ.Δ.Α. είναι σύνθετες. Περιλαμβάνουν από τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, διαλέξεων, συνεδρίων, εκθέσεων, περιηγήσεων, επιμορφωτικών δραστηριοτήτων και την οργάνωση – ψηφιοποίηση αρχείων, έως και τη λειτουργία ιστοσελίδων, τη δημιουργία βάσεων δεδομένων, την εκπόνηση μελετών και την παροχή υπηρεσιών, που σχετίζονται με την ελληνική βιομηχανική κληρονομιά.
Συνέντευξη του Ηρακλή Φασουράκη, μέλους της ομάδας ΒΙ.Δ.Α. στον Aegean Voice 107.5-Η Φωνή του Αιγαίου και την εκπομπή Στο βάθος κήπος
Βιομηχανική Αρχαιολογία
«Η βιομηχανική αρχαιολογία είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη όλων των μαρτυριών, υλικών και άυλων, των τεκμηρίων, των τεχνουργημάτων, της στρωματογραφίας και των κατασκευών, των ανθρώπινων οικισμών και των φυσικών και αστικών τοπίων που δημιουργήθηκαν από τη βιομηχανική δραστηριότητα».
Χάρτα του Νίζνι Ταγκίλ, 2003
Με τη συμβολή της βιομηχανικής αρχαιολογίας ο σύγχρονος κόσμος συνειδητοποιεί ότι τα υλικά και άυλα κατάλοιπα της παραγωγικής διαδικασίας του παρελθόντος (κτίρια, εργαλεία, μηχανές, τεχνογνωσία, μνήμη της εργασίας κ.λπ.) είναι φορείς ιστορίας και χρειάζονται προστασία.
Βιομηχανική Κληρονομιά
«Η βιομηχανική κληρονομιά περιλαμβάνει τις τοποθεσίες, τις εγκαταστάσεις, τα συγκροτήματα, τις περιοχές και τα τοπία, καθώς και τον σχετικό με τα παραπάνω εξοπλισμό, τα αντικείμενα ή τα τεκμήρια τα οποία παρέχουν πληροφορίες για βιομηχανικές διαδικασίες παραγωγής του παρελθόντος, είτε αυτές έχουν σταματήσει είτε συνεχίζονται ακόμη, την εξόρυξη πρώτων υλών, τη μετατροπή τους σε προϊόντα και τις συναφείς με αυτά υποδομές ενέργειας και μεταφορών.
Η βιομηχανική κληρονομιά αντικατοπτρίζει τη βαθιά σχέση ανάμεσα στο πολιτισμικό και το φυσικό περιβάλλον, διότι οι βιομηχανικές διαδικασίες –αρχαίες ή σύγχρονες– εξαρτώνται από τις φυσικές πηγές πρώτων υλών, τα ενεργειακά και τα μεταφορικά δίκτυα προκειμένου να παραγάγουν και να διανείμουν προϊόντα σε ευρύτερες αγορές.
Η βιομηχανική κληρονομιά περικλείει τόσο υλικά στοιχεία –ακίνητα και κινητά– όσο και άυλες διαστάσεις, όπως η τεχνογνωσία, η οργάνωση της εργασίας και των εργαζομένων, αλλά και η σύνθετη κοινωνική και πολιτισμική κληρονομιά που διαμόρφωσε τη ζωή των κοινοτήτων και επέφερε μεγάλες οργανωτικές αλλαγές στις κοινωνίες σε ολόκληρο τον κόσμο».
TICCIH-ICOMOS, Οι Αρχές του Δουβλίνου, Παρίσι 2011