Η ιθαγένεια είναι δημιούργημα του έθνους-κράτους. Εξ ίσου, ο ξένος, ο μετανάστης και ο πρόσφυγας είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας που δημιούργησε το σύγχρονο κράτος και το δίκαιο του. Ο νόμος αποφασίζει ποιοι ανήκουν και ποιοι αποκλείονται από το κράτος, το στάτους και την προστασία των πολιτών καθώς και τις δυσκολίες και τα εμπόδια των αλλοδαπών.
ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΖΙΝΑΣ
Οταν η επιστήμη αντιμετωπίζεται ως εργαλείο, επιστήμη και πολιτική εμφανίζονται ως ριζικά διαφορετικές. Η επιστήμη μελετά φυσικά, κοινωνικά και ψυχολογικά φαινόμενα και παράγει γνώσεις. Η εξουσία τις χρησιμοποιεί για να πετύχει τους σκοπούς της. Εδώ βρίσκουμε τη ρίζα της άποψης ότι η επιστημονική έρευνα είναι «αντικειμενική» και τα συμπεράσματά της αποτελούν αδιαμφισβήτητες αλήθειες. Η επιστήμη είναι επομένως ιδεολογικά ουδέτερη. Τα συμπεράσματά της μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξίσου από όλες τις ιδεολογικές απόψεις. Η σύγχρονη επιστημολογία αμφισβητεί την αφελή αλλά χρήσιμη στους πολιτικούς άποψη περί απόλυτης επιστημονικής αλήθειας.
Πώς εξηγείται η υποχώρηση της εμπιστοσύνης στις αρχές του Διαφωτισμού, οι αρνητές της κλιματικής κρίσης, της πανδημίας, του εμβολιασμού, τα συνωμοσιολογικά fake news; Το αναζητήσαμε στη σχέση της εξουσίας με την επιστήμη, η οποία αντικατέστησε τη θρησκεία στη νεωτερικότητα. Η εξουσία χρησιμοποιεί την επιστήμη ως εργαλείο ή ως νομιμοποιητικό μηχανισμό.
Οι μεγάλες εταιρείες που εκμεταλλεύονται υδρογονάνθρακες έχουν συνεισφέρει επιχειρήματα και κεφάλαια για την ανάσχεση των απαραίτητων μέτρων. Πολιτικοί σαν τον Τραμπ, τον Μπολσονάρο ή τον Σαλβίνι δείχνουν ότι το φαινόμενο δεν περιορίζεται σε μικρές ή μισότρελες σέχτες αλλά έχει διαβρώσει την πολιτική και την επιστήμη. Αν προσθέσουμε και τα φαινόμενα του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, που εμφανίστηκε σε όλες τις θρησκείες, και της θρησκευτικής τρομοκρατίας έχουμε ένα εκρηκτικό σύνολο. Ζούμε στην εποχή της «μετα-αλήθειας», που διαφέρει ριζικά όμως από τους «συμπαθείς» και αβλαβείς flat earthers. Η άρνηση και τα fake news σκοτώνουν.
Στην πολιτική σαπουνόνερα ξέρουμε ότι οι πρωταγωνιστές είναι πραγματικοί άνθρωποι, αλλά τα λόγια που αρθρώνουν και το σενάριο που παίζουν έχει μικρή σχέση με την πραγματικότητα. Μας καλούν να γνωρίσουμε την οικογένειά τους, να ενδιαφερθούμε για τα ρούχα και τα σπίτια τους, να μάθουμε για τις διακοπές και τα παιδιά τους. Τους λέμε Κυριάκο και Μαρέβα, Μπόρις και Άδωνη, Αλέξη και ΓΑΠ, σαν να τους ξέρουμε.
Το μνημείο βγάζει τους θανάτους από την απρόσωπη στατιστική τον αριθμών: «Τόσοι ήταν θετικοί στην λοίμωξη χτες, τόσοι είναι σε ΜΕΘ, τόσοι πέθαναν.» Το τείχος της μνήμης θυμίζει ότι αυτοί που έφυγαν ήταν παππούδες και γιαγιάδες, πατεράδες και μανάδες, παιδιά και εγγόνια. Όχι κάποια νούμερα στους πίνακες των επιδημιολόγων.