Υπερψηφίστηκε την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου, από τη Βουλή των Ελλήνων η συμφωνία για τις 161 κυκλαδικές αρχαιότητες που κατήρτισε το Υπουργείο Πολιτισμού με το Μetropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας.
Προηγήθηκε μεγάλη συζήτηση μέσα σε κλίμα έντασης, καθώς τη συμφωνία αυτή ο Σύλλογος των Ελλήνων Αρχαιολόγων και μία ισχυρή μερίδα της Αντιπολίτευσης χαρακτηρίζουν σκανδαλώδη, καθώς θέτει σε κίνδυνο τα αγαθά της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ανοίγει περίεργους και επικίνδυνους νόμους στην αρχαιοκαπηλία και εξυπηρετεί τα συμφέροντα ιδιωτικών ιδρυμάτων.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, στην ομιλία της είπε χαρακτηριστικά: “η διεκδίκηση μέσω δικαστικής οδού, πέραν του ότι είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και κοστοβόρα, απαιτεί και αδιάσειστες αποδείξεις, τόσο για την ελληνική προέλευση των αντικειμένων όσο και την παράνομη διακίνησή τους, από ελληνικό έδαφος, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ιδίως δε για τις αρχαιότητες Κυκλαδικού Πολιτισμού και πάλι η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης Πολιτιστικών Αγαθών του υπουργείου Πολιτισμού έχει επισημάνει ότι ακόμα και στην περίπτωση των Κυκλαδικών αρχαιοτήτων, που δεν αμφισβητείται η ελληνικότητά τους, εντούτοις δεν είναι αυταπόδεικτο το πότε διακινήθηκαν παράνομα από το ελληνικό κράτος και τούτο διότι Κυκλαδικές αρχαιότητες και Κυκλαδικά ειδώλια, αποτέλεσαν συλλεκτικά αντικείμενα, ήδη από τον 19ο αιώνα, όταν άρχισαν οι πρώτες ιδιωτικές ανασκαφές Κυκλαδικών τάφων.
Επίσης, αν και η συντριπτική πλειονότητα των Κυκλαδικών ειδωλίων προέρχεται από τον ελληνικό χώρο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανεύρεσης αντίστοιχων αντικειμένων, εκτός Ελλάδας, στα μικρασιατικά παράλια… Η δικαστική διεκδίκηση της συλλογής, με αυτά τα δεδομένα, εκτιμήθηκε ως έχουσα ελάχιστα πιθανότητα αίσιας έκβασης και πάντως δεν εξασφάλιζε την επιστροφή του συνόλου των 161 αρχαιοτήτων. Ήταν αδύνατον να βρεθούν στοιχεία και για τις 161 αρχαιότητες και εμείς θέλουμε να επαναπατρισθούν όλες».
Η Φωτεινή Πιπιλή, βουλευτής της Ν. Δημοκρατίας σημείωσε: “Να τα κάνουμε ένα ρεζουμέ. Επαναπατρίζεται χωρίς αντιδικία και χωρίς καμία απολύτως οικονομική επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου μεγάλος αριθμός άγνωστων έως χθες αρχαιοτήτων. Εξασφαλίζεται η παγκόσμια προβολή της σπάνιας αυτής συλλογής με την έκθεση για έναν χρόνο στο Κυκλαδίτικο Μουσείο της Αθήνας, Δηλώνεται η ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους επί της συλλογής.“
Η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου σημείωσε με τη σειρά της :“Ο θησαυρός που είχε ο κ. Στερν έχει εξαχθεί παράνομα από την ελληνική επικράτεια. Ήταν μέσα σε πολλά κιβώτια εκατόν εξήντα μια αρχαιότητες στο υπόγειό του. Ήθελε να το εκθέσει στο ΜΕΤ. Να το δωρίσει για να διαφημίσει τον ελληνικό πολιτισμό. Ελάτε μου όμως που δεν μπορούσε ούτε το ΜΕΤ να το δεχτεί, γιατί υπάρχουν κάτι εισαγγελικές αρχές στη Νέα Υόρκη οι οποίες έχουν πιάσει το ΜΕΤ από τον λαιμό. Έχουν κάνει κατασχέσεις και έχουν κάνει ξανά κατασχέσεις. Αναρωτιέστε γιατί υπάρχει τέτοια πίεση στα μουσεία σήμερα; Γιατί τα τελευταία χρόνια υπάρχει τέτοια πίεση για προϊόντα λαθρανασκαφής, για όλα αυτά; Γιατί οι επιστήμονες, τους οποίους εμείς εδώ κάποιοι μεμφόμαστε, έχουν πιέσει τα κράτη που έχουν υποστεί αρχαιοκαπηλία, όπως η Ελλάδα. Έχουν πιέσει πάρα πολύ και οι επιστήμονες φωνάζουν για μια άλλη πολιτική των μουσείων. Ότι τα μουσεία πράγματι –και δεν παίρνω λέξη πίσω- δεν είναι τουριστική ατραξιόν για να διαφημίζονται. Τα μουσεία πρέπει να είναι παραγωγή γνώσης. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία να αναπτύσσονται τα μουσεία και να μένουν οι αρχαιότητες στον τόπο τους, για να συνδέονται με τον τόπο, γιατί είναι ιστορικοί και αφηγούνται ιστορίες”.
Ο Δημήτρης Κωνσταντόπουλος από το ΚΙΝ.ΑΛ με τη σειρά του ανέφερε πως “η παρούσα συμφωνία ακολουθεί μια ιδιότυπη διαδικασία, η οποία με παρέκκλιση από τα προβλεπόμενα στον αρχαιολογικό νόμο, με τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού να είναι απούσες, με τον συλλέκτη να απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη, και τις αρχαιότητες να παραμένουν εν τέλει, για 25 συν 25 στο Μουσείο της Νέας Υόρκης. Γι΄αυτό δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την εν λόγω κύρωση και γι΄αυτό την καταψηφίζουμε, λέγοντας “όχι”»
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Μανώλης Συντυχάκης, είπε χαρακτηριστικά: “Ουδεμία σχέση έχουν όσα προβλέπονται στην «ετεροβαρή» αυτή τη συμφωνία, με επαναπατρισμό αρχαιοτήτων. Ωφελημένοι από την ετεροβαρή αυτή συμφωνία, είναι ο Λέοναρντ Στερν, που παρουσιάζεται διεθνώς, ως δωρητής και ευεργέτης του ελληνικού πολιτισμού, ενώ ο ίδιος, με τις δικές του πράξεις, εδώ και δεκαετίες, έχει συμβάλλει άμεσα ή έμμεσα στην προώθηση λαθρανασκαφών του Κυκλαδικού Πολιτισμού». Ωφελημένο είναι το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, που περιλαμβάνει στις συλλογές του πολυάριθμα εκθέματα που αποτελούν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας και παράνομης διακίνησης και ωφελημένο είναι το ιδιωτικό Κυκλαδικό Μουσείο και το Ίδρυμα Γουλανδρή που αποκτά κατοχή σε 161 κυκλαδικές μοναδικές αρχαιότητες».
Ποιες είναι οι 161 κυκλαδικές αρχαιότητες
Στο μεταξύ το πρωί της Πέμπτης το υπουργείο Πολιτισμού δημοσιοποίησε τον κατάλογο της συλλογής των 161 αρχαιοτήτων του Κυκλαδικού Πολιτισμού, ιδιοκτησίας της Ελληνικής Δημοκρατίας, οι οποίες θα εκτεθούν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, στην αίθουσα 151, η οποία επιτοίχια θα αναφέρει την ιδιοκτησία της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, καθώς και ότι τα συγκεκριμένα εκθέματα είναι δάνειο προς το Μητροπολιτικό Μουσείο.
Πηγή: NEWS247
📸 Μερικές από τις 161 κυκλαδικές αρχαιότητες που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο