Ο διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, με αφορμή την ανακάλυψη δύο επιγραφών, μίας του 17ου-18ου αιώνα και μία της περιόδου της Κατοχής, με ανάρτησή του στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αναδεικνύει μία ιδιαίτερα σημαντική πτυχή των εργασιών που υλοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στο πλαίσιο του προγράμματος «Νησίδα Μουσείων του Κάστρου Χώρας Νάξου». Κατά τη διάρκεια των εργασιών έχουν έρθει στο φως πολύ σημαντικά τεκμήρια για την εξέλιξη της αρχαίας ναξιακής ακρόπολης σε ισχυρό βυζαντινό κάστρο κατά τον 7ο αιώνα καθώς και για την μετατροπή του, έξι αιώνες αργότερα, σε έδρα του ενετικού δουκάτου του Αιγαίου. Όπως αναφέρει: «Το κτήριο είναι ένα σύνθετο παλίμψηστο με αλλεπάλληλες φάσεις και μετασκευές από τον πρώιμο Μεσαίωνα έως τον 20ο αιώνα».
Η ανάρτηση του κ. Δημήτρη Αθανασούλη
Κάστρο Νάξου, συγκρότημα αρχαιολογικού μουσείου. Έργα αποκατάστασης των μεσαιωνικών κτηρίων για να φιλοξενήσουν το νέο μουσειακό σύστημα της Νάξου.
.
Δουλεύοντας σε ένα μικρό δωμάτιο της τρίτης στάθμης, καθαιρούμε ένα νεώτερο τοίχο. Από πίσω εμφανίζεται μια κόγχη με ένα ράφι. Από πάνω διακρίνεται πάνω στον ασβέστη μια γραπτή επιγραφή στα λατινικά: +IHS, lavamini, mundi estote. Το πρώτο ήταν το έμβλημα των Ιησουιτών. Η επιγραφή ήταν από το βιβλίο του προφήτη Ησαΐα: Ησ. 1,16: λούσασθε καὶ καθαροὶ γίνεσθε. Η επιγραφή έδινε και την χρήση της κόγχης: ήταν η θέση της κανάτας με το νερό και την λεκάνη στο κελλί ενός Ιησουίτη μοναχού. Πράγματι, το συγκρότημα που αναστηλώνεται είχε φιλοξενήσει από το 1632 και για ενάμιση αιώνα το τάγμα των Ιησουιτών στην Νάξο.
.
Ταυτόχρονα, μια στάθμη ψηλότερα, οι τεχνίτες της Εφορείας απομάκρυναν τους νεώτερους σοβάδες από έναν θολωτό χώρο. Από κάτω εμφανίστηκε μια μεγαλογράμματη ιταλική επιγραφή: il coraggio è abitudine = το θάρρος είναι συνήθεια. Πρόκειται για ένα από τα φασιστικά συνθήματα του μουσολινικού καθεστώτος. Τι γύρευε όμως μέσα σε ένα μεσαιωνικό κτήριο στις; Κυκλάδες; Στα πρώτα χρόνια της κατοχής, το πολύπαθο κτήριο είχε επιταχθεί από τα ιταλικά κατοχικά στρατεύματα. Τότε γέμισαν όλους τους χώρους με μουσολινικά συνθήματα όπως το παραπάνω.
.
Οι εργασίες που υλοποιεί εκεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με ευρωπαϊκές πιστώσεις του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο του προγράμματος “Νησίδα Μουσείων του Κάστρου Χώρας Νάξου“, έχουν φέρει στο φως και πολύ σημαντικά τεκμήρια για την εξέλιξη της αρχαίας ναξιακής ακρόπολης σε ισχυρό βυζαντινό κάστρο κατά τον 7ο αιώνα καθώς και για την μετατροπή του, έξι αιώνες αργότερα, σε έδρα του ενετικού δουκάτου του Αιγαίου. Το κτήριο είναι ένα σύνθετο παλίμψηστο με αλλεπάλληλες φάσεις και μετασκευές από τον πρώιμο Μεσαίωνα έως τον 20ο αιώνα.
.
Ανάμεσα στα αρχαία γλυπτά που εντοπίζονται εντοιχισμένα στους τοίχους, τους άγνωστους κρυμμένους χώρους της μεσαιωνικών κτισμάτων που αποκαλύπτονται, έρχονται στο φως και ευρήματα που διηγούνται τις ιστορίες των ανθρώπων που κατοίκησαν σε αυτό από την αρχαιότητα μέχρι και τα νεώτερα χρόνια. Οι νέες μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικού Πολιτισμού και της ιστορικής διαδρομής της Νάξου θα στεγαστούν στα τρία αποκατεστημένα κτήρια.
.
Ο Δημήτρης Αθανασούλης γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1966. Σπούδασε αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές (DEA) στη βυζαντινή αρχαιολογία στο Universite PARIS I Pantheon – Sorbonne. Ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή το 2006 στο ΑΠΘ με θέμα τη βυζαντινή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της επισκοπής Ωλένης (Ηλεία).
Το 1993 εισήχθη στην Αρχαιολογική Υπηρεσία με διαγωνισμό και από το 1995 έως το 2007 ήταν επιμελητής των βυζαντινών αρχαιοτήτων Ηλείας. Από το 2008 έως το 2014 ήταν διευθυντής στην 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Αργολίδα, Αρκαδία, Κορινθία). Από το 2014 είναι διευθυντής στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και της Επιστημονικής Επιτροπής Ανάδειξης Κάστρων Πυλίας και του του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ).
Έχει διατελέσει πρόεδρος του ΣΕΑ, εμπειρογνώμων αρχαιολόγος του Συμβουλίου της Ευρώπης, μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και επιστημονικών επιτροπών διεθνών συνεδρίων. Έχει διδάξει στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και στο Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.
Έχει διατελέσει υπότροφος της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Οξφόρδη και της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής στο Βερολίνο. Έχει διευθύνει δεκάδες ανασκαφικές έρευνες στην Ηλεία, Αργολίδα, Αρκαδία και Κορινθία (κυριότερες: Γλαρέντζα, Μονή Ίσοβας, Κόρινθος, Ακροκόρινθος, Τεγέα).
Έχει διευθύνει δεκάδες μείζονα προγράμματα αποκατάστασης βυζαντινών ναών και κάστρων στην Πελοπόννησο με πιστώσεις ΚΠΣ και ΕΣΠΑ (κυριότερα: Χλουμούτζι, Καρύταινα, Ακροκόρινθος, Αγιονόρι, Ακροναυπλία, Λάρισα Άργους, Μπούρτζι Ναυπλίου, Αγία Μονή). Έχει σχεδιάσει και διευθύνει τη δημιουργία του θεματικού μουσείου για τους σταυροφόρους στο κάστρο Χλουμούτζι και του Βυζαντινού Μουσείου Αργολίδας. Έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες και έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια με θέμα τη βυζαντινή και μεσαιωνική αρχαιολογία και αρχιτεκτονική.
