Στοχευμένα μέτρα κατά της ακρίβειας, με προτεραιότητα στους ευάλωτους οικονομικά πολίτες, και πάντα με γνώμονα την δημοσιονομική ισορροπία, συστήνει το Γραφείο του Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), υπογραμμίζοντας τα μείζονα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας (υψηλό χρέος και πρωτογενές έλλειμμα).
Όπως τόνισε ο επικεφαλής του Γραφείου Φραγκίσκος Κουτεντάκης κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσης (δ΄ τρίμηνο 2021), θα πρέπει να αποφευχθούν τα οριζόντια μέτρα, ενώ ειδικά για το θέμα της μείωσης των έμμεσων φόρων, είπε ότι δεν αποτελεί το κατάλληλο μέτρο για την αντιμετώπιση των συνεπειών των υψηλών τιμών των καυσίμων και των τροφίμων.
«Είναι καλύτερα όσα χρήματα διατεθούν να δοθούν σε αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν το ρεύμα τους. Η μείωση του ειδικού φόρου στην βενζίνη δεν θα πρέπει να είναι προτεραιότητα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Τρία σενάρια
Στην έκθεση παρουσιάζονται τρία σενάρια για την πορεία της οικονομίας το 2022, με το πιο δυσμενές από αυτά να «ανεβάζει» τον πληθωρισμό στο εφιαλτικό επίπεδο του 11%.
Το πρώτο είναι το σενάριο αναφοράς, το οποίο υποθέτει ότι ο πόλεμος θα τελειώσει πολύ σύντομα και οι ανατιμήσεις σε τρόφιμα και καύσιμα θα υποχωρήσουν σύντομα. Με βάση αυτό το σενάριο, η οικονομία προβλέπεται ότι θα αναπτυχθεί φέτος με ρυθμό 3,9%, ενώ ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 6,99%.
Το δεύτερο σενάριο (αύξηση της μέσης διεθνούς τιμής τροφίμων 25%, της τιμής φυσικού αερίου (ισοδύναμο βαρελιού πετρελαίου) κατά 50 δολάρια και του επιτοκίου ελληνικών κρατικών ομολόγων κατά 1 ποσοστιαία μονάδα από τα σημερινά επίπεδα) «βλέπει» ανάπτυξη 2,75%, ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει το 7,43% σε μέσα ετήσια επίπεδα.
Το τρίτο σενάριο του Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής είναι το δυσμενές. Αυτό υποθέτει ότι η μέση διεθνής τιμή αργού πετρελαίου (βαρέλι) θα αυξηθεί από τα σημερινά επίπεδα κατά 50 δολάρια, η μέση διεθνής τιμή τροφίμων (Food price index, IMF) κατά 50%, η διεθνής τιμή του φυσικού αερίου (ισοδύναμο βαρελιού πετρελαίου) κατά 100 δολάρια και τα επιτόκια δανεισμού του δημοσίου κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες.
Με βάση αυτές τις παραδοχές ο ρυθμός ανάπτυξης για φέτος θα επιβραδυνθεί στο 2,21%, ενώ ο πληθωρισμός θα φτάσει σε διψήφιο ποσοστό, στο 11%.
Στην έκθεση επισημαίνονται ακόμα τα εξής:
-Οι επιπτώσεις του πολέμου αναμένεται να οδηγήσουν σε έντονες δημοσιονομικές πιέσεις τόσο από την πλευρά των εσόδων (λόγω οικονομικής επιβράδυνσης) όσο και από την πλευρά των δαπανών (πίεση για κάλυψη ενεργειακού κόστους). Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, ακόμα και αν αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια παράταση της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και για το 2023 ή ενδεχόμενη εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, οι δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας μας είναι περιορισμένες.
-Οι πρωτοφανείς επεκτατικές πολιτικές που ασκήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν προκαλέσει μια σωρευτική δημοσιονομική επιδείνωση της τάξης των 30 δισ. ευρώ. Ο συνδυασμός μειωμένων φορολογικών εσόδων και αυξημένων δαπανών, παρότι αναγκαίος στις έκτακτες συνθήκες, δεν είναι βιώσιμος μεσοπρόθεσμα. Το ύψος του πρωτογενούς ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης και του δημόσιου χρέους σε συνδυασμό με την απουσία επενδυτικής βαθμίδας καθιστούν τα ελληνικά κρατικά ομόλογα ιδιαίτερα ευάλωτα σε ενδεχόμενες διαταραχές στις χρηματοπιστωτικές αγορές, παρά τη στήριξη από την ΕΚΤ.
-Η επαναφορά της δημοσιονομικής ισορροπίας αποτελεί μείζονα προτεραιότητα. Συνεπώς, όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, οι όποιες επεκτατικές παρεμβάσεις πρέπει να είναι προσωρινές και να περιοριστούν αποκλειστικά στην απορρόφηση του αυξημένου ενεργειακού κόστους με στόχευση στις ευάλωτες ομάδες. Αντίθετα, θα πρέπει να αποφευχθούν οριζόντιες παρεμβάσεις καθώς και μόνιμα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης που δεν σχετίζονται με το ενεργειακό κόστος.
-Η δημοσιονομική ασφάλεια της χώρας απαιτεί μια ελάχιστη πολιτική συναίνεση πάνω στους κύριους άξονες στρατηγικής που θα ενισχύσει το κλίμα οικονομικής εμπιστοσύνης, θα βελτιώσει το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών, και κατ’ επέκταση θα καταστήσει περισσότερο διαχειρίσιμες τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία.
Διαφορετικά, αν η χώρα μας οδηγηθεί σε νέα αύξηση του δημόσιου χρέους, κινδυνεύει να αντιμετωπίσει δυσάρεστες δημοσιονομικές καταστάσεις.