Με δηλώσεις τους ο αρχαιολόγος Μανώλης Ψαρρός, θύμα μαφιόζικου τύπου επίθεσης, και οι εκπρόσωποι του Συλλόγου Αρχαιολόγων ζήτησαν την ουσιαστικά στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στη δουλειά τους ενάντια στις αυθαιρεσίες.
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο Ενιαίους Σύλλογος Αττικής Στερεάς και Νήσων του ΥΠΠΟΑ, την Παρασκευή 24 Μαρτίου. Στη συνέντευξη ήταν παρών και ο αρχαιολόγος Μανώλης Ψαρρός, ο οποίος και τοποθετήθηκε.
Ο αρχαιολόγος Μανώλης Ψαρρός που εργάζεται στη Μύκονο και πριν από μερικές ημέρες δέχτηκε βίαιη σωματική επίθεση που τον έστειλε στο νοσοκομείο, περιγράφει το περιστατικό. Παράλληλα οι εργαζόμενοι του υπουργείου αναρωτιούνται για τις κινήσεις της κυβέρνησης και «τα μηνύματα που στέλνουν στα μαφιόζικα κυκλώματα της Μυκόνου».
Το βράδυ της Τρίτης, 7 Μαρτίου, ο αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Μανώλης Ψαρρός, πλησίαζε στο σπίτι του στην περιοχή του ΚΑΤ, στην Κηφισιά. «Ήταν ένα ιδιαίτερα σκοτεινό βράδυ, χωρίς δημοτικό φωτισμό. Είδα ένα ζευγάρι μπροστά μου να κάνει τζόκινγκ, το προσπέρασα και έστριψα στο στενάκι που ήταν το αυτοκίνητο. Θυμάμαι να πλησιάζω στο αυτοκίνητο και μετά θυμάμαι να με φορτώνουν στο ασθενοφόρο. Η πιο ξεκάθαρη ανάμνηση που έχω είναι αυτή των συνθηκών πολέμου μέσα στον θάλαμο επειγόντων του Ευαγγελισμού. Όταν άρχισα να συνέρχομαι ξεκίνησα να κάνω διάφορες συνδέσεις γεγονότων, ειδοποίησα τους συναδέλφους μου και τους είπα πως αυτό μάλλον έχει να κάνει με τη Μύκονο» περιέγραψε ο ίδιος σήμερα το μεσημέρι σε συνέντευξη Τύπου στο κτίριο Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Στον Ευαγγελισμό διαπιστώθηκε πως είχε χτυπηθεί βάναυσα στο πίσω μέρος του κεφαλιού, ενώ είχε σπασμένα πλευρά και συντριπτικά κατάγματα στη μύτη και το πρόσωπο. Ο ίδιος θεωρεί σωτήριο το γεγονός πως ενώ τον χτυπούσε ο δράστης της επίθεσης, στον στενό δρόμο εμφανίστηκε ένα αυτοκίνητο που έριξε τα φώτα πάνω του και ο δράστης άρχισε να τρέχει και να ανεβαίνει σε μοτοσυκλέτα με την οποία απομακρύνθηκε. «Θέλω να ευχαριστήσω και δημόσια αυτό τον άνθρωπο γιατί πιθανότατα μου έσωσε τη ζωή το γεγονός πως βρέθηκε εκεί έστω και τυχαία», λέει ο Μανώλης Ψαρρός.
Μερικές ημέρες αργότερα εστάλη απειλητικό SMS σε συνάδελφο του Μανώλη Ψαρρού, που επίσης ασχολείται με τις υποθέσεις της Μυκόνου. «Τις τελευταίες ημέρες πριν την επίθεση, είχαμε ενδείξεις πως κάτι συμβαίνει» λέει ο αρχαιολόγος που έχει αναλάβει το νησί της Μυκόνου τα τελευταίο οκτώ χρόνια. Είχαν γίνει αντιληπτοί κάποιοι άνθρωποι κοντά στην Εφορεία Αρχαιοτήτων και υπήρξε περιστατικό που μπορεί να δηλώνει πως κάποιοι προσπαθούσαν να δουν ποιος είναι ο Μανώλης Ψαρρός εμφανισιακά. «Όλα αυτά τα συνδέσαμε μεταξύ τους εκ των υστέρων», συμπληρώνει, λέγοντας πως «Πάντα είχαμε πιέσεις στα όρια του φυσιολογικού από μεγάλα αρχιτεκτονικά γραφεία που δραστηριοποιούνται στη Μύκονο, με τα οποία όμως ήμασταν πάντα σε συνεργασία και βρίσκαμε λύσεις. Η επίθεση αυτή είναι πρωτοφανής».
«Στην Ελλάδα του 2023, γυρνάς από το γραφείο σου αργά έχοντας δουλέψει και θες να πας σπίτι σου να ξεκουραστείς. Εντέλει καταλήγεις στον Ευαγγελισμό, χτυπημένος και αιμόφυρτος. Αναρωτιέμαι αν είναι αυτή η Ελλάδα που θέλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας. Είναι πρώτη φορά που υπάρχει τέτοια επίθεση σε μέλος της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Διαχρονικά οι συνάδελφοι από τον Έβρο μέχρι τη Γαύδο, κάνουν με αυταπάρνηση τη δουλειά τους, προασπίζοντας τα ελληνικά κατάλοιπα του παρελθόντος, συντελώντας στην αυτογνωσία του πληθυσμού της χώρας. Η γνώση της ιστορίας είναι μέσο αυτογνωσίας» λέει ο Ψαρρός.
Όπως επισημαίνει, το 2018 είχε συνομιλία με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, επισημαίνοντάς τους ότι το νησί είναι στα όρια του να ξεφύγει περιβαλλοντικά. «Έχω δουλέψει με πολύ καλούς συναδέλφους και έχουμε δώσει τον καλύτερό μας εαυτό, ώστε το νησί να τεκμηριωθεί αρχαιολογικά, να προστατεύσουμε τους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο κομμάτι της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ένα μεγάλο ποσοστό κινδυνεύει να χαθεί από αυθαιρεσίες και παραλείψεις. Πρέπει και άλλες υπηρεσίες να κάνουν το καθήκον τους, όπως και η τοπική κοινωνία».
«Δεν θέλουμε να φύγουμε από το νησί»
Ο Μανώλης Ψαρρός, υπογραμμίζει πως ούτε ο ίδιος, ούτε οι συνάδελφοί του θέλουν να αποχωρήσουν από την υπηρεσία τους στη Μύκονο: «Στην αρχή θεώρησα πως ήταν πολύ καλή η τοποθέτηση του πρωθυπουργού να μας στηρίξει και να ζητήσει να γίνουν συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές στη Μύκονο. Βλέπω όμως ότι η κατάσταση μεταβάλλεται και φαινόμαστε σαν να είμαστε οι αποδιοπομπαίοι τράγοι του γεγονότος, ενώ είμαστε τα θύματα. Δε θέλω να φύγω από το νησί παρά τις επιθέσεις. Ούτε εγώ, ούτε οι συνάδελφοί μου θέλουμε να αποχωρήσουμε. Αλλά σε τοποθέτηση της υπουργού, Λίνας Μενδώνη, στα μέλη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων έγινε η πρόταση να αποχωρήσουμε. Μας βρίσκει αντίθετους. Το χτύπημα σε εμένα είναι ένα ενιαίο χτύπημα σε όλη την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Κάποιοι δεν γουστάρουν που κάνουμε τη δουλειά μας».
Ολόκληρη η δήλωση του Μανώλη Ψαρρού
«Υπηρετώ στην Αρχαιολογική Υπηρεσία δεκαετίες.
Τα τελευταία 10 χρόνια στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και τα τελευταία 8 με αρμοδιότητα τη Μύκονο.
Ασκώ πάντοτε τα καθήκοντά μου, υπηρετώντας τον αρχαιολογικό νόμο και την προστασία των μνημείων και των χώρων, όπως όλοι οι αρχαιολόγοι.
Ποτέ δεν περίμενα να βρεθώ στο επίκεντρο της δημοσιότητας, ούτε το επεδίωξα, και αισθάνομαι άβολα με αυτό.
Αναρρώνω ακόμη από την επίθεση που δέχτηκα στις 7 Μαρτίου, στην περιοχή του ΚΑΤ. Ευτυχώς είμαι στη ζωή χάρη στο αυτοκίνητο που έστριψε και εμπόδισε τον δράστη ή τους δράστες να ολοκληρώσουν το έργο τους.
Θέλω δημόσια να ευχαριστήσω τον οδηγό του αυτοκινήτου που έτρεψε τους δράστες σε φυγή και με βρήκε αναίσθητο και αιμόφυρτο.
Σε αυτόν χρωστάω μάλλον τη ζωή μου.
Έχω σπασμένα πλευρά, σπασμένη μύτη και δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη πλήρως η όρασή μου. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν θα υπάρξει κάποιο μόνιμο πρόβλημα.
Σκοπός αυτών που παρήγγειλαν την επίθεση ήταν πιθανότατα η ζωή μου προκειμένου να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα σε όλους τους συναδέλφους
Εκ των υστέρων συνειδητοποίησα ότι μέρες πριν υπήρχαν περίεργες κινήσεις που στόχευαν την αναγνώριση και παρακολούθησή μου.
Για τον λόγο αυτό ζήτησα με τους συνηγόρους μου την αναβάθμιση της κατηγορίας σε κακούργημα, ώστε να μπορέσουν να ανοίξουν κινητά και να βρεθούν οι δράστες της επίθεσης και όσοι τους έδωσαν την εντολή.
Ευχαριστώ όλους τους συναδέλφους μου που μου στάθηκαν από την πρώτη στιγμή και τους Συλλόγους που άνοιξαν το θέμα. Για τους ελάχιστους που αμφισβήτησαν την αιτία της επίθεσης κι αν σχετιζόταν με τις υποθέσεις που χειριζόμουν στη Μύκονο, η αποστολή απειλητικού και συκοφαντικού sms σε άλλη συνάδελφο, με την οποία χειριζόμασταν κοινά θέματα στη Μύκονο, είναι η απόδειξη αυτού που εξαρχής έλεγαν και τα σωματεία μας. Κάποια οικονομικά συμφέροντα στη Μύκονο θέλουν να ξεμπερδέψουν με την προστασία των αρχαιοτήτων και θέλουν να εκφοβίσουν κάθε υπάλληλο που κάνει σωστά τη δουλειά του.
Από την πρώτη στιγμή δήλωσα με σαφήνεια ότι, μετά το πέρας της αναρρωτικής μου άδειας, θέλω να επιστρέψω κανονικά στα καθήκοντά μου και να συνεχίσω να ασχολούμαι με υποθέσεις της Μυκόνου. Ζητάω, όμως, όπως και όλοι μου οι συνάδελφοι, να αισθάνομαι ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και η συντεταγμένη πολιτεία με υποστηρίζουν στο έργο μου, για να το ασκώ χωρίς φόβο.
Ζητήσαμε ενίσχυση του προσωπικού της ΕΦΑ Κυκλάδων, συνδρομή δικηγόρου με έμμισθη εντολή, αστυνομική προστασία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων όπου μας ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένοπλους μπράβους, όπως μου έχει συμβεί.
Η Υπουργός Πολιτισμού με επισκέφτηκε στο νοσοκομείο. Δεν περίμενα ότι μετά από αυτή την επίσκεψη η λύση που θα έβρισκε είναι να ζητήσει την απομάκρυνση των αρχαιολόγων που ως τώρα ασχολούμαστε με τη Μύκονο!
Δεν είναι αυτό η προστασία που ζητήσαμε.
Αυτό δίνει το λάθος μήνυμα στους δράστες της επίθεσης και ενισχύει το δικό τους μήνυμα τους προς τους συναδέλφους μου αρχαιολόγους.
Το μήνυμα δηλαδή ότι μπορούν να βγάλουν από τη μέση τους υπαλλήλους που τους ενοχλούν.
Περιμέναμε να έχουμε στο πλάι μας την πολιτική ηγεσία.
Περίμενα να μου ζητήσουν τους φακέλους με τις παρανομίες που χειριζόμουν και να τους πάνε στον Εισαγγελέα.
Περίμενα να φροντίσουν να εκδοθούν πρωτόκολλα κατεδάφισης για τις κατασκευές που έχουν γίνει χωρίς τις νόμιμες άδειες.
Αντί για αυτές τις κινήσεις, το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού δίνει την εικόνα ότι αδειάζει τους υπαλλήλους του.
Ότι αντί να μας επιβραβεύει, μας τιμωρεί.
Συντάσσομαι με τις αποφάσεις των σωματείων μου και ζητώ από το Υπουργείο Πολιτισμού να στηρίξει τους υπαλλήλους του».
«Το υπουργείο πρέπει να αναλάβει δράση»
Η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα, επεσήμανε πως για ακόμη μια φορά υπήρξε αίτημα προς την υπουργό, Λίνα Μενδώνη, για συνάντηση με τον Σύλλογο Αρχαιολόγων, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει αποδεκτό. «Η υπουργός έχει να μας συναντήσει από το 2020, ενώ τον ενιαίο Σύλλογο Εργαζομένων του Υπουργείου δεν τον έχει συναντήσει ποτέ κατά τη διάρκεια της τετραετίας», επεσήμανε.
Ο Σύλλογος από την πρώτη ημέρα βρήκε τρεις υποθέσεις που χειριζόταν ο Μανώλης Ψαρρός το 2022 και τις κατέθεσε στο ΑΤ Κηφισιάς, εκεί που έχει ανοίξει ο φάκελος για το συμβάν. Έτσι η υπόθεση κατέληξε στο Τμήμα Εκβιαστών. Στην πορεία της υπόθεσης όμως υπήρξε απειλητικό SMS και σε άλλη Αρχαιολόγο της Μυκόνου, κάτι που δείχνει πως το θέμα δεν είναι μόνο οι υποθέσεις που χειριζόταν ο Ψαρρός. «Αυτό που πρέπει να βρεθεί και είναι αρμοδιότητα του υπουργείου, είναι να δουν τις υποθέσεις των τελευταίων δύο-τριών χρόνων με αυθαιρεσίες που έχουν τεκμηριωθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία. Πολλές από αυτές έχουν σταλεί και στον Εισαγγελέα και υπάρχουν σε εξέλιξη δίκες. Υποθέσεις για αυθαίρετες κατασκευές στις οποίες ο Μανώλης Ψαρρός είναι μάρτυρας ως υπάλληλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ενώ μόνο για το 2022 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, μόνο για τη χώρα της Μυκόνου έχει εκδώσει 18 σήματα διακοπής εργασιών που γίνονταν παράνομα», λέει η Δέσποινα Κουτσούμπα.
«Η Αστυνομική δύναμη Μυκόνου από το 2018 που έδειραν τον αντιδήμαρχο, έχει ενισχυθεί κατά τη διάρκεια της τουριστικής σεζόν. Όμως το πρόβλημα με τις αυθαίρετες κατασκευές δημιουργείται εκτός σεζόν. Τότε γίνονται οι εργασίες. Θέλουμε λοιπόν μόνιμη αστυνομική δύναμη εκεί που θα ελέγχει τις εργασίες».
«Κάτι δεν πάει καλά με τα μηνύματα που στέλνει η κυβέρνηση στους μαφιόζους»
Στη συνέχεια, η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, έκανε λόγο για κινήσεις της κυβέρνησης που έρχονται σε σύγκρουση με τις δηλώσεις που έγιναν τις πρώτες ημέρες από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα: «Σε αντίθεση με τις κυβερνητικές εξαγγελίες που ακούσαμε δια στόματος του κυρίου Σκρέκα και του κυρίου Μητσοτάκη τις προηγούμενες ημέρες, οι δράσεις που ανακοίνωσε στους συναδέλφους μας η υπουργός Πολιτισμού, είναι στην αντίθετη κατεύθυνση. Όταν ο κ. Σκρέκας λέει ότι οι δράστες της μαφιόζικης επίθεσης θα τιμωρηθούν και η κυρία Μενδώνη λέει ότι θα περιμένουμε να ολοκληρωθεί η έρευνα σαν να μην γνωρίζουμε για ποιό λόγο έγινε το περιστατικό. Όταν το πρωί σύσκεψη στο Μαξίμου λένε να πάνε στη Μύκονο μεικτά κλιμάκια του υπουργείου και να τεκμηριώσουν τις αυθαιρεσίες και να τις γκρεμίσουν και την ίδια μέρα η κυρία Μενδώνη ανακοινώνει ότι ζητάει την απομάκρυνση των αρχαιολόγων που ως τώρα ασχολούνται με τα θέματα της Μυκόνου. Όταν το πρωί ακούμε ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί στη Μύκονο και το απόγευμα ακούμε ότι η κυρία Μενδώνη θα φέρει νέο οργανισμό για να συγχωνεύσει υπηρεσίες, σκοπεύοντας μέσα στον επόμενο μήνα να καταργήσει ακόμα και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, τότε κάτι δεν πάει καλά. Σκοπός είναι να δοθεί ένα μήνυμα στους μαφιόζους ότι αυτά δεν περνάνε. Ότι η συντεταγμένη πολιτεία στηρίζει τους εργαζόμενους και ο νόμος θα εφαρμοστεί. Η απάντηση στα κυκλώματα θα πρέπει να είναι ότι τα συμφέροντά τους που είναι ενάντια στα συμφέροντα των πολιτών της Μυκόνου και της πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν θα περάσουν. Αυτό το μήνυμα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, δεν το εκπέμπει».
Καταλήγει τέλος, λέγοντας: «Η πολιτική ηγεσία μας απαξιώνει αντί να είναι στο πλευρό μας. Θέλουμε η υπουργός Λίνα Μενδώνη να πάει στην εισαγγελία με φακέλους αυθαιρεσιών που χειριζόταν ο Μανώλης Ψαρρός και οι υπόλοιποι συνάδελφοι. Να μείνουν οι συνάδελφοι αρχαιολόγοι στη θέση τους και να ενισχυθούν. Να μην συγχωνευτούν ξαφνικά υπηρεσίες που κάνουν καλά τη δουλειά τους. Και τέλος, η κυβέρνηση να πάρει θέση».
«Αναδεικνύεται μια σκοτεινή όψη της ελληνικής κοινωνίας»
Από την πλευρά του, ο Δέδες Λιώνης, Πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού Αττικής, Στερεάς και Νήσων επεσήμανε στη συνέντευξη Τύπου: «Το χτύπημα είναι προς όλους τους υπαλλήλους που εργάζονται στο Δημόσιο και ασκούν τα καθήκοντά τους με τρόπο επαρκή και σύμφωνα με ότι έχουν ορκιστεί κατά τον διορισμό τους να επιτελέσουν. Αναδεικνύεται μια σκοτεινή όψη της ελληνικής κοινωνίας που δεν θέλαμε να πιστέψουμε ότι υπάρχει το 2023. Όποιος εφαρμόζει τον νόμο να βρίσκεται χτυπημένος, δαρμένος, αναίσθητος και με προβλήματα στην σωματική του ακεραιότητα στον θάλαμο ενός νοσοκομείου. Επειδή υπάρχουν πολιτικές ευθύνες θα πρέπει να καταδικαστεί έμπρακτα η επίθεση. Δεν αρκεί μόνο να ειπωθεί. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες, συγκεκριμένες κινήσεις που πρέπει να αναλάβει να κάνει η κυβέρνηση και το υπουργείο Πολιτισμού».
Αναρωτήθηκε, τέλος, γιατί η υπουργός Πολιτισμού δεν κάνει κινήσεις που οι εργαζόμενοι θεωρούν αυτονόητες: «Χτυπήθηκε βάναυσα ένας εργαζόμενος, απειλήθηκε με γραπτό μήνυμα άλλη συνάδελφος και η οικογένειά της και ακόμα δεν υπάρχει μια μηνυτήρια αναφορά. Το απλούστερο δηλαδή. Τι άλλο πρέπει να γίνει για να υπάρξει μια μηνυτήρια αναφορά από την υπουργό; Έχουν ασκηθεί πιέσεις και για άλλα μέρη της χώρας που δεν έχουν μετατραπεί σε ξυλοδαρμό. Αυτά όμως θα πρέπει να κοπούν μαχαίρι. Οι συνάδελφοι όλων των ειδικοτήτων εκτελούν εργασία και καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί. Η λύση μπορεί να προκύψει με άμεσες ενέργειες με τις οποίες η κυβέρνηση θα αποδείξει πως οι συνάδελφοι δεν χρειάζεται να φοβούνται το βράδυ μην τους περιμένει κάποιος να τους ξυλοφορτώσει. Δεν θα φοβούνται το παλιό κράτος και το κράτος που θα σταυρώνει τα χέρια του περιμένοντας».