📸 Mohamed Hassan/Pixabay
Στο δικαίωμα αυτό του εργαζόμενου επιβάλλεται αντίστοιχη υποχρέωση του εργοδότη για την παροχή του χρόνου αυτού και μάλιστα του αναγκαίου ελευθέρου χρόνου για την καταβολή των προσπαθειών εξεύρεσης άλλης εργασίας, εφόσον δεν έχει ο εργαζόμενος άλλο διαθέσιμο χρόνο και κατάλληλο χρόνο για το σκοπό αυτό.
Κατά ρητή δε επιταγή του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου και λόγω του προστατευτικού χαρακτήρα της διάταξης, κάθε αντιθέτου περιεχομένου συμφωνία, περιοριστικού του δικαιώματος αυτού του εργαζόμενου είναι άκυρη.
Του νόμου μη διακρίνοντος η διάταξη εφαρμόζεται τόσο επί καταγγελίας του εργοδότη, ήτοι επί απολύσεως του εργαζομένου, όσο και επί καταγγελίας εκ μέρους του τελευταίου, ήτοι επί παραιτήσεως/ οικειοθελούς αποχωρήσεώς του. Ωστόσο, η χρονική διάρκεια της άδειας αυτής δεν διαρκεί πέραν των 15ημερών, δηλαδή όση είναι νόμιμη προθεσμία της τακτικής καταγγελία κατά την ΑΚ 669 § 2 (313 Π.Δ. 80/2022), στην οποία αναφέρεται σιωπηρά η ΑΚ 677 (13 Π.Δ. 80/2022) συμπληρωματικά.
Συνοπτικά, για τη γένεση του δικαιώματος του εργαζόμενου σε άδεια προκειμένου για την εξεύρεση άλλης δουλειάς απαιτείται αυτονόητα πρώτον, η ύπαρξη εργασιακής σχέσης, έγκυρης ή άκυρης, δεύτερον, η επικείμενη λήξη της σύμβασης, δηλαδή να έχει γίνει η καταγγελία της σύμβασης αλλά η λύση της να τοποθετείται σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο, δηλαδή όταν η καταγγελία είναι τακτική ή όταν σε έκτακτη καταγγελία στις ορισμένου χρόνου συμβάσεις έχει τεθεί προθεσμία, μολονότι δεν απαιτείται ή, για την ταυτότητα του λόγου, αν πλησιάζει ο χρόνος λήξης της σύμβασης λόγω συμπλήρωσης του ορισμένου χρόνου διάρκειάς της. Τρίτον, ο εργαζόμενος πρέπει να υποβάλει σχετικό αίτημα στον εργοδότη του, υπό την πρόσθετη και κυριότερη προϋπόθεση ότι ο εργαζόμενος εκτός εργασίας δεν έχει κατάλληλο χρόνο για αναζήτηση άλλης εργασίας και ο χρόνος που ζητά είναι ο προς το σκοπό αυτό αναγκαίος. Τέλος, πρέπει να μην υπάρχει άλλος κατάλληλος χρόνος για αναζήτηση άλλης εργασίας. Η ύπαρξη ή μη αυτού του χρόνου κρίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση και δεδομένη χρονική περίοδο αφού ληφθούν υπόψη ο χρόνος εργασίας σε συνάρτηση με την επαγγελματική απασχόληση του εργοδότη, στον οποίον απευθύνεται ο εργαζόμενος, η κατάσταση στην αγορά εργασίας, τη φύση της εργασίας, του τόπου αναζήτησης εργασίας σε σχέση με τον τόπο απασχόλησής του.
Το σημαντικότερο είναι ότι ο εργαζόμενος κατά τον ελεύθερο χρόνο διατηρεί την αξίωση για το μισθό του ελεύθερου χρόνου. Άλλωστε, αν δεν είχε δικαίωμα λήψης του μισθού του ο εργαζόμενος κατά τον κρίσιμο αυτό χρόνο, δεν θα παρέχονταν αληθής προστασία σ’ αυτήν στην οποία στοχεύει η διάταξη.
Η άρνηση του εργοδότη να συμμορφωθεί με την υποχρέωση παροχής διευκόλυνσης στο μισθωτό, παρέχει στον τελευταίο το δικαίωμα να ζητήσει ακόμη και με ασφαλιστικά μέτρα τη διευκόλυνσή του, να κάνει επίσχεση της εργασίας του, να απόσχει από την εργασία του, αφού υπάρχει κώλυμα που οφείλεται σε σπουδαίο λόγο, να καταγγείλει τη σύμβαση και να ζητήσει αποζημίωση ή και να διεκδικήσει αποζημίωση λόγω αδικοπραξίας αν, από τη συμπεριφορά του εργοδότη, επήλθε σ’ αυτό ζημία και τέλος, όπως υποστηρίζεται, να αυτοδικήσει αν συντρέχουν οι όροι της ΑΚ 282.
Συναφής με όσα ανωτέρω αναλύθηκαν είναι και η διάταξη του άρθρου 322 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, η οποία αφενός επιβεβαιώνει όσα ειπώθηκαν σχετικά με τη λήψη των αποδοχών του εργαζομένου όταν λαμβάνει άδεια προκειμένου για την ανεύρεση άλλης εργασίας, και αφετέρου χορηγεί αντίστοιχη δυνατότητα στον εργοδότη να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής εργασίας, έως τη λήξη της σύμβασης. Συγκεκριμένα, «Με την κοινοποίηση της καταγγελίας σύμβασης εξαρτημένης εργασίας με προειδοποίηση, ο εργοδότης δύναται να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας του, μερικώς ή πλήρως. Στην περίπτωση αυτήν, οι αποδοχές του εργαζομένου καταβάλλονται πλήρως μέχρι την εκπνοή του χρόνου προειδοποίησης και ο εργοδότης δεν καθίσταται υπερήμερος ως προς την αποδοχή της εργασίας.» Μάλιστα, το ίδιο άρθρο ρητά ορίζει στη συνέχεια ότι εάν ο εργοδότης ασκήσει το δικαίωμά του αυτό να απαλλάξει τον εργαζόμενο από την υποχρέωση παροχής της εργασίας του, «ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να αναλάβει εργασία σε διαφορετικό εργοδότη κατά το χρονικό διάστημα της προειδοποίησης, χωρίς να επηρεάζονται τα αποτελέσματα της καταγγελίας και το ύψος της καταβλητέας αποζημίωσης.»
Ο Κ.Α.Ε.Δ. επιχειρεί με τον τρόπο αυτό να κατοχυρώσει το δικαίωμα του εργαζόμενου σε ελεύθερο χρόνο από την εργασιακή του σχέση η οποία «αργοπεθαίνει» και σύντομα θα λήξει οριστικά, προκειμένου να αναζητήσει τον επόμενο εργοδότη του. Αναγνωρίζεται έτσι και η δυσκολία και το χρονοβόρο της διαδικασίας ανεύρεσης εργασίας στο ανταγωνιστικό περιβάλλον αγοράς εργασίας των ημερών μας, με τη ζήτηση εργαζομένων να είναι εξειδικευμένη και πολλές φορές οι θέσεις εργασίας ιδιαιτέρως περιορισμένες.
Ο Γιάννης Καρούζος είναι Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο και Επικεφαλής της ομάδας των εργατολόγων του Δικηγορικού Γραφείου “Γιάννης Καρούζος & Συνεργάτες”.
από το www.dikigorosergatologos.gr, το blog του Δικηγορικού Γραφείου Γιάννης Κ. Καρούζος & Συνεργάτες