Tο τοπωνύμιο Άγιος Ιωάννης αναφέρεται ήδη από το 1530 στους χειρόγραφους πορτολάνους της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων και σε αυτόν της Ζαγοράς του Πηλίου, ενώ σχετική αναφορά υπάρχει και στον πρώτο έντυπο πορτολάνο του Δ. Τάγια (Βενετία 1573). Στους χάρτες του Ρωσικού Στόλου που αποτυπώνονται οι εγκαταστάσεις των Ρώσων στον κόλπο της Νάουσας (1770-1774) και σε χάρτες λίγο μεταγενέστερους (1776 Gouffier) στη θέση της μονής σημειώνεται ένα κτήριο χωρίς όμως κάποια ένδειξη ότι πρόκειται για μοναστήρι ή εκκλησία
Στα βορειοδυτικό άκρο του όρμου της Νάουσας, στη χερσόνησο του Αϊ-Γιάννη Δέτη, καθώς συνεχίζει ο δρόμος μετά τις Κολυμπήθρες, θα βρεθείτε σε μια παραλία που είναι γνωστή ως Μοναστήρι. Οφείλει το όνομα της στο μοναστήρι του Αϊ-Γιάννη Δέτη, που δεσπόζει κατάλευκο στο λόφο, στα δεξιά της.
Ωστόσο η παραλία στο Μοναστήρι αποτελεί το κεντρικό σημείο ανάπλασης ολόκληρης της χερσονήσου του Αϊ-Γιάννη Δέτη, όπου λειτουργεί το Πρότυπο Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου δίνει το όνομα του σε ολόκληρη την περιοχή.
Η στενή «αγκαλιά» που σχηματίζουν οι γύρω λόφοι οριοθετούν μια φιλόξενη παραλία -ακριβώς απέναντι από τη Νάουσα με τ’ αρμυρίκια να ρίχνουν τη δροσερή σκιά τους σε μια πεντακάθαρη θάλασσα με τον περιβάλλοντα χώρο, αρμονικά δεμένο με το τοπίο καθώς είναι κατασκευασμένα εξ ολοκλήρου με την τοπική πέτρα, την ψαρόπετρα, που δεσπόζει ολόγυρα στους βράχινους λόφους.
Το Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου διαθέτει τρεις παραλίες στην περιοχή της χερσονήσου του Αγίου Ιωάννη Δέτη
Η κύρια παραλία, η παραλία Καθολικό όπως ονομάζεται, είναι μια μεγάλη, αμμώδης και ρηχή παραλία που προστατεύεται από τον βοριά και αποτελεί την ιδανική επιλογή για ασφαλή κολύμβηση, θαλάσσια σπορ και παιχνίδια στην παραλία. Eίναι οργανωμένη και προσφέρει ξαπλώστρες και ομπρέλες για ενοικίαση προαιρετική.
Στις άλλες δύο παρθένες παραλίες που βρίσκονται στη χερσόνησο, την Περικόπετρα και του Τούρκου την Άμμο, θα ζήσετε μια αίσθηση ελευθερίας και πρωτόγονης ευχαρίστησης. Και οι δύο παραλίες είναι σε κοντινή απόσταση από την κεντρική παραλία του Μοναστηριού και προσεγγίζονται από σημασμένο μονοπάτι.
Στο Μοναστήρι μπορείτε να φτάσετε είτε με δικό σας μεταφορικό μέσο και ν’ απολαύσετε το μπάνιο σας, είτε με το καϊκάκι από τη Νάουσα.
Το μοναστήρι του Αϊ-Γιάννη Δέτη
Επιγραφή στο καθολικό της μονής αναφέρει ανακαίνιση από το μοναχό Ιωσάφ στις 16 Ιουνίου 1806. Από έγγραφα των πρώτων επαναστατικών χρόνων με την υπογραφή του Παριανού Π. Δημητρακόπουλου, Φιλικού και Yπουργού των πρώτων επανασταστικών κυβερνήσεων, γνωρίζουμε πως στο χώρο της μονής λειτουργoύσε «λαζαρέτο» για τα πλοία που φτάνουν στην Πάρο. Το 1833 με το νόμο της Αντιβασιλείας του Όθωνα περί μονών το μοναστήρι εγκαταλείπεται από τους μοναχούς. Το 1964 εγκαθίσταται στον Άγιο Ιωάννη με άδεια της εκκλησιαστικής και κοινοτικής αρχής η Ολλανδή ζωγράφος Gisele D’ Ailly, η οποία με διαλείμματα θα παραμείνει στο χώρο μέχρι το 1982. Στο διάστημα αυτό επισκευάζει και συντηρεί το κτήριο της μονής και των γειτονικών κελιών.
Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Δέτη πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου, ημέρα αποτομής της κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Την παραμονή στον Εσπερινό συγκεντρώνονται πολλοί προσκυνητές που ξενυχτούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Το προσωνύμιο Δέτης, σύμφωνα με τον ιατρό – λαογράφο Όθωνα Κάπαρη, προήλθε είτε εξ αιτίας της αγκυροβόλησης πολλών πλοίων στον φυσικό αυτό κόλπο είτε εξ αιτίας της ιδιότητας του αγίου να «δένει» (θεραπεύει) την ελονοσία, που τον 18ο και 19ο αιώνα ταλαιπωρούσε τους κατοίκους της Νάουσας.
Το Μουσείο του Πάρκου Πάρου
Το κτίσμα των κελιών του Μοναστηριού είναι ένα πέτρινο μονώροφο τυπικό λαϊκό παραδοσιακό κτίσμα των Κυκλάδων, σε γειτνίαση με το Μοναστήρι του Άι Γιάννη, στην ακτίνα προστασίας του οποίου εμπίπτει. Οι αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις για την μετατροπή του σε εκθεσιακό χώρο καθορίστηκαν με την έγκριση της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Διατηρήθηκε η τυπική αιγαιοπελαγίτικη μορφολογία του κτίσματος στις όψεις του και ανακατασκευάστηκε πλήρως ο εσωτερικός του χώρος. Δημιουργήθηκε ενοποιημένος κύριος εκθεσιακός χώρος, η παλιά δεξαμενή μετατράπηκε σε χώρο προβολών, διαμορφώθηκε αίθριο στο πίσω μέρος του κτιρίου και δημιουργήθηκαν εξωτερικοί χώροι υγιεινής.
Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι μια μικρή χερσόνησος που διαχωρίζεται με πέτρινο τοίχο που καταλήγει στην θάλασσα. H πρόσβαση στο κτίριο του Μουσείου γίνεται μέσα από τον διαμορφωμένο πεζόδρομο για την είσοδο στο Μοναστήρι και την πλακόστρωτη αυλή που διαμορφώθηκε στην είσοδο του Εκθεσιακού χώρου.
Το κτίριο είναι προσπελάσιμο σε άτομα μειωμένης κινητικότητας.
Στην ανακατασκευή του κτιρίου ελήφθησαν υπόψη και εφαρμόστηκαν κατά το δυνατόν οι προδιαγραφές της μελέτης που είχε προηγηθεί για την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Οι οικοδομικές εργασίες υλοποιήθηκαν με κριτήρια μόνωσης και στεγανότητας, όπως για παράδειγμα τα νέα ξύλινα κουφώματα. Η μετατροπή του κτίσματος το κελιών σε μουσειακό χώρο σχεδιάστηκε για την φιλοξενία της Μόνιμης Έκθεσης «Η Πάρος μέσα από την ρωσική χαρτογραφία 1770-1775».
Στην Έκθεση αναδεικνύεται μια άγνωστη, αλλά σημαντική πτυχή τη τοπικής ιστορίας, όταν στο κόλπο της Νάουσας εγκαταστάθηκε ο Ναύσταθμος των Ρώσων στα Ορλωφικά και η Πάρος λειτούργησε ως το διοικητικό κέντρο της Ρωσικής Ηγεμονίας του Αρχιπελάγους.
Από τα παράθυρα του κτίσματος των κελιών ανάμεσα στα εκθέματα αντικρίζεις τον κόλπο της Νάουσας εκεί που άραζαν πριν από αιώνες οι ρώσικες φρεγάδες και σήμερα δένουν θαλαμηγοί και σκάφη αναψυχής.
Το θερινό φεστιβάλ Πολιτισμού, πού αλλού; Στο Πάρκο!
Η φυσική ομορφιά της περιοχής και ο καλαίσθητος χώρος του Πάρκου κάθε καλοκαίρι ενώνεται με τον Πολιτισμό. Το Φεστιβάλ Πάρκου Πάρου παρουσιάζει συναυλίες, εκθέσεις, εκδόσεις, εικαστικά συνδυάζοντας αυτό που ήταν πάντα τα νησιά μας: κέντρα πολιτισμού και τόποι δημιουργίας.
Διαβάστε περισσότερα για το Φεστιβάλ Πάρκου Πάρου 2022.
Mε πληροφορίες από το Paros Park και το allovergreece.gr
Φωτογραφίες: Paros Park