Λύση στο παρά πέντε – όπως όλα δείχνουν – της παρούσας κυβερνητικής θητείας θα επιχειρήσει να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο ζήτημα των εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων, οι οποίες χρησιμοποιούνται για γεωργική εκμετάλλευση.
Όπως είχε προαναγγείλει το «ethnos.gr» με ρεπορτάζ του, το υπουργείο με σχέδιο νόμου, το οποίο ανάρτησε την Παρασκευή σε δημόσια διαβούλευση, ανοίγει το δρόμο ώστε δάση και δασικές εκτάσεις, που εκχερσώθηκαν για γεωργική εκμετάλλευση, χωρίς άδεια της οικείας δασικής αρχής, και στους αναρτημένους δασικούς χάρτες χαρακτηρίζονται ως «ΔΑ» ή «ΧΑ», να μπορέσουν να διατηρήσουν τη γεωργική χρήση τους. Προϋπόθεση είναι η χρήση αυτή να συνεχίζεται έως σήμερα ή να τελούν σε καθεστώς αγρανάπαυσης και να είναι ενταγμένες στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Υποβολής Δηλώσεων (Ο.Σ.Δ.Ε.), δηλαδή να λαμβάνουν επιδοτήσεις. Στην περίπτωση αυτή η γεωργική χρήση θα διατηρείται για όσο χρόνο λαμβάνουν ενιαία ενίσχυση.
Οι εκτάσεις αυτές θα εξακολουθούν να φέρουν τον χαρακτηρισμό «ΔΑ» ή «ΧΑ» στο δασικό χάρτη, ο οποίος δεν μεταβάλλεται.
Για την αποτύπωση των εκτάσεων αυτών, ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων, Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.) αποστέλλει στη Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος της Γενικής Γραμματείας Δασών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στον φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο», το γεωχωρικό περίγραμμα του συνόλου των εκτάσεων που έχουν δηλωθεί με Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης στο Ο.Σ.Δ.Ε.. Τα περιγράμματα αυτά προσαρμόζονται στα χαρτογραφικά υπόβαθρα των δασικών χαρτών και οι εκτάσεις που τελούν σε καθεστώς ενίσχυσης επισημαίνονται, καταχωριζόμενης της σχετικής πληροφορίας με την αντίστοιχη ένδειξη της νόμιμης αλλαγής χρήσης.
Τα στοιχεία του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. επικαιροποιούνται ανά 3 έτη. Στις εκτάσεις αυτές, για όσο χρόνο τελούν υπό καθεστώς ενίσχυσης, δεν επιβάλλονται διοικητικά μέτρα και κυρώσεις κατ’ εφαρμογή της δασικής νομοθεσίας, ενώ η εκτέλεση σχετικών διοικητικών πράξεων που έχουν εκδοθεί αναστέλλεται.
Να σημειωθεί ότι οι εν λόγω εκτάσεις, οι οποίες στις αεροφωτογραφίες του ΄45 εμφανίζονταν ως δασικές και στην πορεία εκχερσώθηκαν παράνομα μετατρεπόμενες σε αγροτική γη, δεν είναι μικρές, καθώς υπολογίζεται ότι το συνολικό εμβαδόν τους αγγίζει τα 2,3 εκατομμύρια στρέμματα. Οι περισσότερες βρίσκονται στους νομούς Χαλκιδικής, Ηλείας, Αιτωλοακαρνανίας και Λάρισας.
Λύση στο πρόβλημα είχε επιχειρηθεί να δοθεί και το 2014 και το 2017 δια της εξαγοράς έναντι τιμήματος των συγκεκριμένων εκτάσεων από τους καλλιεργητές. Ωστόσο το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) είχε ακυρώσει τις εν λόγω ρυθμίσεις κρίνοντας ότι παραβιάζονται τα άρθρα 24 και 117 του Συντάγματος και οι συνταγματικές αρχές της ισότητας και του κράτους δικαίου. Για το λόγο αυτό η μέθοδος της εξαγοράς εγκαταλείφθηκε και η νυν ηγεσία του υπουργείου προκρίνει τη λύση της «τακτοποίησής» τους για όσο διάστημα οι καλλιέργειες επιδοτούνται.
Βασικό επιχείρημα της ρύθμισης, όπως επισημαίνεται στο κείμενο ανάλυσης των συνεπειών της ρύθμισης, είναι η αποτροπή εγκατάλειψης της γεωργικής γης και η εξασφάλιση της καλλιέργειάς της στο μέλλον. «Σήμερα, η ανάγκη διατήρησης της αγροτικής γης είναι επιτακτικότερη από ποτέ, καθώς ο πλανήτης είναι αντιμέτωπος με τον κίνδυνο επισιτιστικής κρίσης, λόγω και του πολέμου στην Ουκρανία. Εξάλλου, με δεδομένο ότι τα δικαιώματα ενίσχυσης καθορίζονται με βάση τον μέσον όρο των επιδοτήσεων που ελάμβαναν οι γεωργοί το έτος 2000 για τις αρόσιμες εκτάσεις και το έτος 1999 για τις ελαιοκαλλιέργειες, προκύπτει ότι η αγροτική χρήση εκτάσεων που το έτος 1945 εμφάνιζαν δασική μορφή, όχι απλά τελούσε εν γνώσει του Ελληνικού Κράτους τα τελευταία τουλάχιστον 20 χρόνια, αλλά τούτο, εγκρίνοντας τις σχετικές αιτήσεις χορήγησης ενιαίων ενισχύσεων, δημιούργησε την εύλογη πεποίθηση σε δικαιούχους καλλιεργητές ότι νομίμως των εκτάσεων αυτών έχει μεταβληθεί η χρήση», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Περαιτέρω, όπως προκύπτει από την οικονομικοτεχνική μελέτη που εκπονήθηκε κατόπιν ανάθεσης από τη Γενική Διεύθυνση Δασών & Δασικού Περιβάλλοντος του υπουργείου, επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν τη διατήρηση της αγροτικής χρήσης στις υπό ρύθμιση εκτάσεις, ενώ οι περιβαλλοντικές συνέπειες από τη διατήρηση της χρήσης αυτής δεν κρίνονται σημαντικές. Κι αυτό διότι τουλάχιστον το 50% των υπό ρύθμιση εκτάσεων αφορούν σε δενδροκομικές καλλιέργειες, οι οποίες, ως προς τα περιβαλλοντικά οφέλη, προσιδιάζουν σε μεγάλο βαθμό προς τις εκτάσεις που συνιστούν δάση (δενδρώδης βλάστηση), ενώ υπερτερούν των ωφελειών των δασικών εκτάσεων (συντιθέμενη από αραιής πυκνότητας και χαμηλή μη δενδρώδη βλάστηση).
Σε κάθε περίπτωση – όπως σημειώνει ο νομοθέτης – με την προτεινόμενη ρύθμιση δεν μεταβάλλεται ο δασικός χαρακτήρας των ρυθμιζόμενων εκτάσεων, ούτε μεταβάλλεται ο χαρακτηρισμός που οι εκτάσεις αυτές φέρουν στους δασικούς χάρτες, αλλά επιτρέπεται η διατήρηση της αγροτικής χρήσης για όσο χρόνο οι εκτάσεις αυτές τελούν υπό το καθεστώς ενωσιακών ενισχύσεων.