Γιατί τα σπίτια στις Κυκλάδες έχουν λευκό και μπλε χρώμα;

Πως ξεκίνησε το ασβέστωμα των σπιτιών και των δρόμων;

απο Cyclades Open

Οι Κυκλάδες ξεχωρίζουν για τα γαλαζοπράσινα νερά τους και τη μοναδική αρχιτεκτονική. Τα λευκά σπίτια με τα μπλε παράθυρα αποτελούν την εικόνα του Αιγαίου: το άσπρο συμβολίζει την αγνότητα και την καθαρότητα, το μπλε την θάλασσα και τον ουρανό, ενώ σε συνδυασμό είναι τα χρώματα της ελληνικής σημαίας.

Τα σπίτια των Κυκλάδων χτίζονταν με απλά υλικά και το λευκό χρώμα επιλέχθηκε γιατί εξυπηρετούσε πρωτίστως τις ανάγκες υγιεινής και δευτερευόντως την αισθητική.

Το 1938, διάταγμα του καθεστώτος Μεταξά όριζε ότι πρέπει να περαστούν με ασβέστη, ο οποίος ουσιαστικά χρησιμοποιήθηκε ως απολυμαντικό, όλα τα σπίτια των νησιών, για να προστατευτούν από τη χολέρα που μάστιζε εκείνη την εποχή την Ελλάδα και είχε προσβάλει ακόμη και τα οικόσιτα πτηνά.

Το καθεστώς Μεταξά με αυτόν τον τρόπο υλοποιούσε μία πολιτική ομογενοποίησης, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να υπάρχει εικόνα ομοιομορφίας και ευταξίας. Πολύ γρήγορα το ασβέστωμα των σπιτιών καθιερώθηκε. Ο φόβος για την εξάπλωση της φυματίωσης, επέβαλλε κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο το ασβέστωμα των τοίχων και των σοκακιών. Αργότερα, εξαιτίας του πολιτικού κλίματος της μεταξικής περιόδου, κυριάρχησε η άποψη ότι τα νησιά ντύθηκαν στα γαλανόλευκα και για εθνικοπατριωτικούς λόγους. Άλλωστε στα περισσότερα Κυκλαδονήσια υπήρχαν πολιτικοί εξόριστοι. Η Μύκονος, η Ίος, η Σέριφος, η Κίμωλος και άλλα νησιά ήταν τόποι εξορίας. Σύμφωνα με το καθεστώς το γαλανόλευκο των σπιτιών θα τους υπενθύμιζε διαρκώς την σοβαρή ιδεολογική παρέκκλισή τους.

Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η δικτατορία των Συνταγματαρχών της περιόδου 1967-1974:

Μεταξύ των άλλων περιορισμών οίτινες ετέθησαν ως προς την ανοικοδόμησιν, απηγορεύθη και η πολυχρωμία εις το εξωτερικόν των οικιών, ωρίσθη δε ότι κυριαρχούν εξωτερικόν χρώμα των οικιών θα είναι το λευκόν, όπερ άλλωστε αποτελεί ιδιαίτερον χαρακτηριστικόν των νήσων των Κυκλάδων και εν πολλοίς ενσυνείδητον υποχρέωσιν πάντων των κατοίκων, εις τρόπον ώστε να επιτευχθή ομοιομορφία εναρμονιζομένη πλήρως προς το ιδιάζον χρώμα των νήσων του Κυκλαδικού Συμπλέγματος.

ανέφερε έγγραφο του «Τμήματος Διοικητικής Αποκεντρώσεως Νομαρχίας Κυκλάδων» που στάλθηκε το 1972 στα «Αστυνομικά Τμήματα, Δημάρχους & Προέδρους Κοινοτήτων Νομού».

Το ασβέστωμα συνεχίστηκε και μετά τη δικτατορία Μεταξά. Είναι προφανές ότι οι κάτοικοι το ενέταξαν στην τοπική παράδοση, ενώ άρεσε και στους ξένους και Έλληνες επισκέπτες. To 1955 η βασίλισσα Φρειδερίκη πρότεινε στον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή να διαφημιστούν οι Κυκλάδες με φωτογραφίες καλοσυντηρημένων σπιτιών στην Μύκονο, με σκοπό την ανάπτυξη τουριστικής κίνησης.

Στο πέρασμα του χρόνου οι κάτοικοι των νησιών διατήρησαν το λευκό χρώμα στα σπίτια τους γιατί αντανακλώνται οι ακτίνες του ήλιου και είναι πιο δροσερά. Τα λευκά σπίτια με τα μπλε παράθυρα, αποτελούν πλέον συστατικό και ταυτοτικό στοιχείο για τα νησιά του Αιγαίου.

Το λευκό χρώμα των σπιτιών προστατεύει και το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής Hashem Akbari του Πανεπιστημίου Berkeley της Καλιφόρνια, αν βάφονταν οι οροφές των σπιτιών με άσπρο χρώμα, η θερμοκρασία των περιοχών θα μειωνόταν σημαντικά και θα αμβλύνονταν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Με πληροφορίες από το Value for Life
Φωτογραφίες: Pixabay CC Licence

Δείτε επίσης