Το Δίκτυο Αρχιπέλαγος είναι μια πρωτοβουλία για την έρευνα και την τεκμηρίωση της απειλούμενης οπτικοακουστικής κληρονομιάς και της υλικής γνώσης των Κυκλάδων.
Μέσα από δράσεις αποκατάστασης και διατήρησης αρχειακού υλικού, διεπιστημονικά προγράμματα φιλοξενίας (residencies) και δημόσια προγράμματα, αναδεικνύει το κυκλαδίτικο αρχιπέλαγος ως εργαστήριο επιτόπιας έρευνας και παραγωγής γνώσης, θέτοντας στο επίκεντρο καίρια κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα της εποχής μας.
Το Δίκτυο Αρχιπέλαγος ανακοινώνει μία σειρά από νέες δράσεις καταγραφής και δημόσια προγράμματα στο κυκλαδίτικο αρχιπέλαγος, την «Αγγειοπλαστική της Σίφνου» και τις «Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων» που περιλαμβάνουν τη Σίφνο, την Αμοργό, τη Σύρο, την Πάρο, το Κουφονήσι και τη Σαντορίνη.
Ο οργανισμός συμμετέχει επίσης σε δύο διαπεριφερειακά πρότζεκτ, το «Communities Between Islands» και το «Mirrors: Trans-Mediterranean Archive Dialogue».
Αυτές οι δράσεις θα μεταφέρουν την ομάδα σε πιο απομακρυσμένες ακτές και νησιά της Μεσογείου, εκκινώντας συμπράξεις σε τοπικό επίπεδο με την Βηρυτό, το Κάιρο, την Κορσική και την Σαρδηνία.
Μέσω αυτών των παράλληλων δραστηριοτήτων, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος επιδιώκει να διερευνήσει και να αναδείξει μορφές υλικής γνώσης και πολιτισμικών πρακτικών που αφορούν κρίσιμα κοινωνικά και οικολογικά ζητήματα της εποχής μας.
Αγγειοπλαστική της Σίφνου
Στενά συνδεδεμένοι με την πολιτιστική κληρονομιά, την καλλιτεχνική δημιουργία και την οικονομία του νησιού, οι κάτοικοι της Σίφνου δημιουργούν εδώ και γενιές μοναδικά κεραμικά. Μέχρι σήμερα, περισσότερα από δεκατέσσερα αγγειοπλαστικά εργαστήρια συνεχίζουν να παράγουν ιδιαίτερα κεραμικά αντικείμενα, φημισμένα τόσο σε τοπικό όσο και σεδιεθνές επίπεδο.
Το Δίκτυο Αρχιπέλαγος, φιλοδοξώντας να συμβάλλει στη διαφύλαξη και προώθηση της σιφνέικης αγγειοπλαστικής τέχνης, υλοποιεί το ερευνητικό πρόγραμμα «Αγγειοπλαστική της Σίφνου» σε συνεργασία με το Σωματείο Αγγειοπλαστών Σίφνου και την ομάδα εργασίας του Μουσείου Νεότερης Κεραμικής Σίφνου.
Η ομάδα του Δικτύου Αρχιπέλαγος πραγματοποιεί αυτή την περίοδο διεπιστημονική έρευνα πεδίου για την σιφνέικη αγγειοπλαστική σε συνεργασία με τις καθηγήτριες Lydia Matthews (Parsons School of Design) και Ιωάννα Θεοχαροπούλου (Cornell University).
Παράλληλα, πραγματοποιείται η ψηφιοποίηση των φωτογραφικών αρχείων οκτώ παραδοσιακών εργαστηρίων κεραμικής του νησιού, καθώς επίσης και της Συλλογής Χειροποίητων Κεραμικών του αρχιτέκτονα Κοσμά Ξενάκη, που αποτελείται από διαγράμματα, σημειώσεις και φωτογραφίες.
Τέλος, ο οργανισμός είναι σε διαδικασία παραγωγής δεκατριών ταινιών μικρού μήκους για τα ενεργά εργαστήρια αγγειοπλαστικής της Σίφνου, των οποίων η πρεμιέρα θα πραγματοποιηθεί τέλη Ιουνίου στη Σίφνο.
Τα αποτελέσματα αυτής της δράσης θα φιλοξενηθούν στο αρχείο ανοικτής πρόσβασης στην ιστοσελίδα του Δικτύου Αρχιπέλαγος και θα παραχωρηθούν στο Μουσείο Νεότερης Κεραμικής της Σίφνου.
Η Αγγειοπλαστική της Σίφνου πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων
Τα παραδοσιακά ναυτικά επαγγέλματα και οι τέχνες, όπως η ξυλοναυπηγική, η αλιεία μικρής κλίμακας και η ναυσιπλοΐα, έχουν μακρά και πλούσια ιστορία στις Κυκλάδες.
Σήμερα, οι ραγδαίες αλλαγές που σημειώνονται σε τοπικό και διεθνές επίπεδο έχουν ως αποτέλεσμα αυτά τα εξειδικευμένα συστήματα γνώσης να κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Φιλοδοξώντας στη διαφύλαξη των προφορικών παραδόσεων, των κοινωνικών πρακτικών, των τελετουργικών, των εορταστικών εκδηλώσεων και των τεχνικών γνώσεων που σχετίζονται με το θαλάσσιο περιβάλλον, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος έχει ξεκινήσει ένα πολυεπίπεδο ερευνητικό πρόγραμμα με την υποστήριξη του Ιδρύματος Costas M. Lemos Foundation.
Εστιάζοντας στην Πάρο, τη Σαντορίνη, την Αμοργό και το Κουφονήσι, οι «Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων» επικεντρώνεται στην καταγραφή ιστορικών στοιχείων και σύγχρονων πρακτικών μέσω της ψηφιοποίησης οπτικοακουστικών αρχείων και της παραγωγής οπτικού εθνογραφικού υλικού. Όλα τα ευρήματα του έργου θα δημοσιευθούν σε μια ειδική ενότητα του αρχείου ανοικτής πρόσβασης στην ιστοσελίδα του οργανισμού.
Επιπρόσθετα, το Δίκτυο Αρχιπέλαγος σχεδιάζει ένα δημόσιο πρόγραμμα με επιτόπιες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων μία περιοδεύουσα έκθεση και εκπαιδευτικά εργαστήρια, για να μοιραστεί τα ευρήματά του με το ευρύτερο κοινό.
Απώτερος στόχος είναι η συμβολή στη διαφύλαξη και προώθηση των παραδοσιακών κυκλαδίτικων ναυτικών επαγγελμάτων και τεχνών για τις μελλοντικές γενιές μέσα από το πρίσμα της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σίφνος, Αγγειοπλαστική, έγγραφο από την Ιταλική Κατοχή