O μη κερδοσκοπικός οργανισμός που δραστηριοποιείται στα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής, Climate Central είχε ενημερώσει το 2015 ότι μια άνοδος της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 2 βαθμούς Κελσίου, επρόκειτο να ανεβάσει τη στάθμη των υδάτων κατά 4.7 μέτρα.
Όπως αναφέρεται στη Συμφωνία του Παρισιού (ως στόχο είχε τεθεί να γίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 -αλλά δεν έχουν γίνει πολλά προς αυτήν την κατεύθυνση), o περιορισμός της αύξησης στον 1.5 C μεταφράζεται σε αύξηση της στάθμης των υδάτων σχεδόν κατά τρία μέτρα μακροπρόθεσμα. Στην εξίσωση υπάρχει και το λιώσιμο των παγονησίδων στην Ανταρκτική.
“Καθώς οι παγονησίδες λειτουργούν ως ρυθμιστικό, για την προστασία των παγετώνων της Ανταρκτικής από το λιώσιμο -απομονώνουν αυτούς τους παγετώνες από το ζεστό θαλασσινό νερό. Εάν οι παγετώνες στην Ανατολική Ανταρκτική λιώσουν, θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας τις επόμενες δεκαετίες” εξήγησε το U.S. National Ice Center. https://usicecenter.gov/
Κυρίως θα απειληθούν χώρες και περιοχές με χαμηλά υψόμετρα. Όπως; Οι Μαλδίβες, η Ολλανδία (το μεγαλύτερο μέρος της είναι ήδη κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας), νησιά του Ειρηνικού, παράκτιες περιοχές της Κίνας, η Τζακάρτα της Ινδονησίας, η Νέα Υόρκη, αλλά και το Νεοχώρι Μεσολογγίου που έχει το χαμηλότερο υψόμετρο στην Ελλάδα (-10 μέτρα).
Η Γη εκπέμπει εδώ και χρόνια SOS, καθώς τον τελευταίο αιώνα η ανθρωπότητα της έχει φερθεί με τρόπο που την αναγκάζει να προσαρμοστεί σε θερμοκρασίες που δεν είχε γνωρίσει ποτέ. Υποφέρει και μαζί της υποφέρει το οικοσύστημα, με την προσαρμογή να μη γίνεται ομαλά. Σύμφωνα με έρευνες https://www.news247.gr/sunday-edition/pos-o-anthropos-echei-xekinisei-idi-tin-ekti-maziki-exafanisi-zois-ston-planiti.9509970.html, έχει ήδη αρχίσει η έκτη μαζική εξαφάνιση ζωής στον πλανήτη. Είναι η πρώτη που οφείλεται 100% στον άνθρωπο.
Η Γη θα συνεχίσει να υπάρχει -εμείς δύσκολα
Όπως λέει στο NEWS 24/7 ο Γιώργος Ηλιόπουλος, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδος, «η Γη υπήρχε εκατομμύρια χρόνια πριν εμφανιστούν οι άνθρωποι. Αναλογικά, αυτό έγινε τα τελευταία δευτερόλεπτα του 24ώρου της ύπαρξης της Γης. Από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά αρχίσαμε να βρωμίζουμε το “σπίτι” μας. Δηλαδή, τα τελευταία 50 χρόνια.
Αυτό που κάναμε στη Γη ήταν κάτι που δεν είχε ξαναζήσει στα εκατομμύρια χρόνια της έως τότε ύπαρξής της. Συνεπώς, ήταν ένα σοκ για εκείνη. Αντίστοιχο με αυτό που παθαίνει ο οργανισμός του ανθρώπου μόλις μολυνθεί με Covid-19. Εννοώ πως η αλλαγή ήταν τόσο απότομη.
Όσο δεν είχαμε μηχανές εσωτερικής καύσης, οι επιδράσεις ήταν τοπικές (π.χ. το κόψιμο των ξύλων κ.λπ.). Με την ανακάλυψη των μηχανών, επιταχύνθηκε η οικονομία, αυξήθηκε ο πληθυσμός της Γης, αλλά αυξήθηκαν και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Καίγαμε πολύ άνθρακα και τώρα που ένα-ένα τα εργοστάσια κλείνουν, κυρίως στην Ευρώπη, καίμε πολύ πετρέλαιο και βενζίνη. Και αυτά έχουν ως αποτέλεσμα εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η ακτινοβολία που εισέρχεται στην ατμόσφαιρα της Γης “παγιδεύεται” και οδηγεί σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Έτσι, αυξάνεται η μέση θερμοκρασία της Γης.
“Ακόμα και μισός βαθμός αλλαγής είναι ικανός να διαταράξει τα πάντα. Σημαίνει περισσότερη η τήξη του πάγου, υψηλότερη στάθμη της θάλασσας, περισσότερα κύματα θερμότητας και άλλες ακραίες καιρικές συνθήκες”.
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχε ο World Meteorological Organization (Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός), η τελευταία επταετία ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στη Γη. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία είναι +1.11 βαθμοί Κελσίου πάνω από το προβιομηχανικό επίπεδο. Θυμίζω ότι το επικίνδυνο όριο είναι οι 2 βαθμοί Κελσίου.
Η τωρινή αύξηση είναι ο λόγος που σημειώνονται πλέον διπλάσιες ημέρες καύσωνα, σε σχέση με τη δεκαετία του ’80.
Αν σκέφτεσαι πως υπάρχει ένα περιθώριο, έως ότου αγχωθούμε (περισσότερο), θα ήθελα να γνωρίζεις δυο πράγματα.
Πρώτον, η NASA και το Copernicus (πρόγραμμα γεωσκόπησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης) συμφώνησαν πως το 2020 ‘έπιασε’ το 2016, στην κορυφή της λίστας με τις πιο θερμές χρονιές της ιστορίας. Πρόσθεσαν ότι η κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί κάπου εδώ κοντά, αφού η ανθρωπότητα δεν βελτιώνει τους παράγοντες που προκαλούν την κλιματική αλλαγή -και είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Βλέπεις, είναι ο λόγος των ακραίων καιρικών φαινομένων και των δασικών πυρκαγιών, φαινόμενα που παρατηρούνται όλο και περισσότερο και έχουν σειρά από επιπτώσεις.
Δεύτερον, αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά και άμεσα –μέσα στην τρέχουσα δεκαετία–, ώστε η μέση θερμοκρασία της Γης να μην αυξηθεί πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου (συγκριτικά με τα επίπεδα προ της βιομηχανικής περιόδου), οι περισσότερες ημέρες καύσωνα θα προκαλέσουν:
*συχνότερες πυρκαγιές,
*μετατόπιση των ειδών που θα κινούνται προς τα βόρεια για να βρουν πιο δροσερό κλίμα,
*ξηρασία των φυτών από τους διαδοχικούς καύσωνες,
*μεγαλύτερη εξάτμιση του νερού – και άρα λιγότερο διαθέσιμο γλυκό νερό.
Όπως προειδοποίησε ο WMO, υπάρχουν 50% πιθανότητες το όριο (+1,5 βαθμοί Κελσίου) να «σπάσει» την επόμενη πενταετία. Ως εκ τούτου, υπάρχουν 93% πιθανότητες μια χρονιά μεταξύ της φετινής και του 2026 να γίνει η πιο καυτή της ιστορίας – και να γίνει το νέο Νο1.
Τι σημαίνει η αύξηση της στάθμης της θάλασσας για την Ελλάδα
Το 2015 η Climate Central είχε παρουσιάσει έναν διαδραστικό χάρτη , στον οποίον φαίνονταν επιπτώσεις που θα έχει η άνοδος στη στάθμη της θάλασσας στην Ελλάδα. Ήταν άμεσα ορατές κοντά και γύρω στα αστικά κέντρα, κοντά στη θάλασσα, σε παραθαλάσσιες εκτάσεις και λιγότερο στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.
Άνοδος της μέσης θερμοκρασίας της Γης κατά 2 βαθμούς Κελσίου, θα προκαλέσει πλημμύρα στην περιοχή του Φαλήρου και στη Δραπετσώνα. Αύξηση 4 βαθμών Κελσίου θα ‘βυθίσει’ μέρος του Πειραιά, ενώ όλο το παραλιακό μέτωπο στο Σαρωνικό (από το Φάληρο ως τη Βουλιαγμένη) θα καλυφθεί από τα νερά -σε κάποια απόσταση από την ακτή. Σημαντικά προβλήματα θα προκύψουν σε Ασπρόπυργο, Ελευσίνα και Μαραθώνα.
Στην Θεσσαλονίκη ενδέχεται να δούμε την περιοχή γύρω από το σιδηροδρομικό σταθμό και το λιμάνι να καταβυθίζονται. Κάτω από τα νερά θα βρεθεί το δυτικό τμήμα του Βόλου, σημαντικό τμήμα της Πάτρας, , όπως επίσης και εκτάσεις στον Νότιο Ευβοϊκό, στην περιοχή της Χαλκίδας, στο Άργος, τον Πύργο.
Εισβολή της θάλασσας θα γίνει στην κοιλάδα του Αξιού, στο Νέστο, τη Λαμία, τον Αμβρακικό και το Μεσολόγγι.
Σε μικρότερο βαθμό φαίνονταν να απειλούνται τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, αν και μέρος της Κέρκυρας, γύρω από την πόλη, αλλά και περιοχές γύρω από τα Χανιά και το Ηράκλειο εμφανίζονταν να αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Η οργάνωση τόνιζε πως η αύξηση της στάθμης σε τέτοια επίπεδα θα χρειαζόταν τουλάχιστον 2 αιώνες.
Το 2021 η Climate Central επανήλθε με νέα μέτρηση και απεικόνιση που έδειχνε τους λόγους που θα ήταν χρήσιμο να μην ανέβει η μέση θερμοκρασία της Γης πάνω από 1.5 βαθμό Κελσίου.
Στο διαδραστικό χάρτη για όσα θα συμβούν με τα επίπεδα της θάλασσας, το 2050 φαινόταν πως περίπου 50 μεγάλες παράκτιες πόλεις -μεταξύ των οποίων ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη- θα επηρεάζονταν, εφόσον η μέση θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου -πάντα πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Στο διαδραστικό χάρτη, το δέλτα του Αξιού, περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης και το αεροδρόμιο “Μακεδονία” εξαφανίζονταν μέσα στα επόμενα 80 χρόνια.
Άλλα μέρη της Ελλάδας που φάνηκε πως θα απειληθούν είναι το Μεσολόγγι, η Ναύπακτος, ο Πατραϊκός Κόλπος, η Κυλλήνη, η δυτική Καλαμάτα, κωμοπόλεις και χωριά γύρω από τον Αμβρακικό και τον Μαλιακό Κόλπο και περιοχές της βορειοδυτικής Ηλείας.
Το αισιόδοξο και το απαισιόδοξο σενάριο
Εάν η θερμοκρασία του πλανήτη αυξηθεί κατά μισό βαθμό επιπλέον (από όσο είναι σήμερα), 200 εκατομμύρια πολίτες της Γης θα πλήττονται τακτικά από πλημμύρες και θα γίνουν πιο ευπρόσβλητοι την περίοδο που διαρκούν οι τυφώνες. On that note σε μια από τις πιο πρόσφατες ανακοινώσεις https://public.wmo.int/en/media/news/climate-change-made-heatwaves-india-and-pakistan-30-times-more-likely, ο WMO ενημέρωσε πως το Πακιστάν και η Ινδία έχουν 30 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν κύματα καύσωνα -εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Είναι οι χώρες που φέτος έζησαν τον πιο καυτό Μάιο της ιστορίας τους, με θερμοκρασίες από 45 έως 50 βαθμούς Κελσίου.
Το αισιόδοξο σενάριο (βάσει του τι δεν κάνουμε, ως ανθρωπότητα, για να γλιτώσουμε τα χειρότερα), δηλαδή αν περιοριστούν στο ελάχιστο οι εκπομπές ρύπων παγκοσμίως, η θερμοκρασία θα ανέβει 1.5 βαθμόυς Κελσίου μέχρι το 2050. Στη συνέχεια βέβαια, θα μπορούσε να μειωθεί.
Αν οι εκπομπές ρύπων συνεχίσουν να αυξάνονται σταθερά και μετά το 2050, τότε η μέση θερμοκρασία θα μπορούσε να ανέβει κατά 3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, μέσα στη δεκαετία του 2060 και του 2070.
Μικρά νησιωτικά κράτη θα χάσουν σχεδόν όλη τη γη τους, ενώ 8 στις 10 περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο από την αύξηση της στάθμης της θάλασσας βρίσκονται στην Ασία.
Οι πλημμύρες θα επηρεάσουν περίπου 600 εκατ. άτομα σε παγκόσμιο επίπεδο, με τις Κίνα, Ινδία, Βιετνάμ και Ινδονησία να είναι οι πέντε πιο ευάλωτες χώρες.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε όλοι
Ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Πτυχιούχων Περιβαλλοντολόγων Ελλάδος δίνει απλούς τρόπους που μπορούμε να συμβάλουμε στη σωτηρία του πλανήτη. “Ο πιο απλός είναι να τοποθετούμε ε ειδικά ακροφύσια εξοικονόμησης νερού στις άκρες των βρυσών. Με 5-10 ευρώ βοηθούμε το περιβάλλον, αλλά και την τσέπη μας καθώς έχουμε 50% εξοικονόμηση νερού”.
Επίσης “πολλά σπίτια έχουν παλιές λάμπες πυρακτώσεως που πια δεν μπορείς να βρεις εύκολα. Αν φροντίσουμε οι λαμπτήρες να είναι εξοικονόμησης ενέργειας, θα δούμε τεράστια αλλαγή στους λογαριασμούς. Την ίδια ώρα, θα υπάρχει αλλαγή και στο περιβάλλον. Επίσης, οι ηλικιακοί είναι απαραίτητοι, όπως και οι καλές μονώσεις στα κτίρια”.
Έως το 2050 η μάζα πλαστικών στις θάλασσες θα ξεπερνά αυτή των ψαριών. “Θα χρειαστεί να περάσουν χρόνια, ώστε να αντιστραφούν οι αρνητικές επιδράσεις της συμπεριφοράς μας και δη σε ό,τι αφορά το πλαστικό. Εξακολουθεί βέβαια, να έχει σημασία το τι κάνουμε από εδώ και στο εξής. Και η ανακύκλωση είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε όλοι.
Για να παραχθεί ένα αγαθό, είτε είναι χαρτί, είτε αλουμίνιο, είτε γυαλί ή ό,τι άλλο ανακυκλώνεται, ξαναμπαίνει στην παραγωγή διαδικασία. Δηλαδή, τα παίρνει το εργοστάσιο, τα λιώνει και τα ξανακάνει κουτιά και κονσέρβες ή ό,τι άλλο. Άρα δεν υπάρχει ανάγκη να βρούμε καινούργιες αντίστοιχες ύλες και δεν καταναλώνεται η ενέργεια, το νερό και οι ανθρωποώρες (σε επίπεδο ενέργειας, κόστους και μετακίνησης) για να φτιάξουμε τα προϊόντα. Γλιτώνουμε δηλαδή, το περιβάλλον από τεράστιο κόστος με την ανακύκλωση”.
Αν υπάρχει ένα στοιχείο που δεν πρέπει να πετάμε -είναι μεγαλύτερη η ανάγκη ανακύκλωσης-, αυτό είναι το μέταλλο.
Κάτι άλλο που όλοι μπορούμε να κάνουμε, είναι “να έχουμε πράσινο δεν θα βοηθήσουμε μόνο την κλιματική αλλαγή, αλλά και το επίπεδο διαβίωσης μας. Ξέρουμε πως η Ελλάδα είναι από τις χώρες με το περισσότερο τσιμέντο το οποίο πυρώνει με τη ζέστη. Αν λοιπόν, αυξήσουμε το πράσινο στην πόλη -στην αυλή, τον κήπο, στο δρόμο- και καταπολεμούμε την κλιματική αλλαγή και βελτιώνουμε το επίπεδο ζωής μας. Έχουμε λιγότερο καύσωνα το καλοκαίρι και περισσότερο ανεκτό περιβάλλον για εμάς”.
Πηγή: NEWS247/Νίκη Μπάκουλη
Φωτογραφία εξωφύλλου: Li-An Lim/Unsplash