Παλληκάρι – Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Ludlow στις 20 Απριλίου 1914 [βίντεο]

Αλέξανδρος Τσατσαρούνος

απο Cyclades Open

Ο Λούης Τίκας (Ηλίας Σπαντιδάκης) γεννήθηκε στη Λούτρα Ρεθύμνου το 1886. Το 1906, σε ηλικία 20 ετών, μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου μετέτρεψε το όνομά του σε Λούης Τίκας (Luis Tikas).

Μετά την άφιξή του στη Νέα Υόρκη πήγε στο Denver του Colorado και με τη μεσολάβηση του Έλληνα από την Σπάρτη Λεωνίδα  Σκλήρη, ο οποίος προμήθευε εργάτες στα ορυχεία και τα εργοστάσια των κεντροδυτικών ΗΠΑ, έπιασε δουλειά στη χαλυβουργία του Pueblo.

Οι «Έλληνες του Σκλήρη» εργάζονταν με ημερομίσθιο $1,75 για δώδεκα ώρες την ημέρα, ενώ οι Γερμανοί και οι Ουαλοί εργάτες αμείβονταν με $2,50. Εκείνη την εποχή δούλευαν περίπου 350 συμπατριώτες του Τίκα στα ορυχεία του Κολοράντο, ενώ έχουν καταγραφεί 13 θάνατοι και πολλοί τραυματισμοί Ελλήνων εργατών.

Αριστερά ο Λούης Τίκας στην Κρήτη σε αναμνηστική φωτογραφία στην Κρήτη, λίγο πριν φύγει για τις ΗΠΑ και δεξιά ως εκπρόσωπος της United Mine Workers of America.

Το 1910 ορκίστηκε Αμερικανός πολίτης και άνοιξε καφενείο στην Market Street του Denver, στην περιοχή που αργότερα πήρε το όνομα Greektown, ενώ δραστηριοποιούταν και ως στέλεχος της τοπικής οργάνωσης των βιομηχανικών εργατών -Industrial Workers of the World (IWW)- των Wobblies, όπως ήταν γνωστή. Μετά την πολιτογράφησή του επιχείρησε να προσληφθεί στην Αστυνομία του Denver, η αίτησή του όμως απορρίφθηκε λόγω της ενασχόλησης του με τον συνδικαλισμό.

Το 1912 έκλεισε το καφενείο του και αφοσιώθηκε στη συνδικαλιστική δράση. Επιχείρησε να οργανώσει τους εργάτες στα ορυχεία Frederick του Colorado, ενώ στις 19 Νοεμβρίου 1912 τέθηκε επικεφαλής των 63 Ελλήνων εργατών που κατέβηκαν σε απεργία. Ο Λούης Τίκας ήρθε σε επαφή με την Ένωση Ανθρακωρύχων Αμερικής -United Mine Workers of America- και ξεκίνησε να συγκεντρώνει στοιχεία για τα ατυχήματα την περίοδο 1912-1913 και για την πολιτική των εταιρειών.

Οι εταιρείες που εκμεταλλεύονταν τα ορυχεία και ανήκαν κυρίως στον John D. Rockefeller Jr., είχαν και τον έλεγχο ενοικιαζόμενων κατοικιών και των καταστημάτων στην περιοχή, ενώ οι εργάτες πληρώνονταν με κουπόνια, τα οποία ήταν ανταλλάξιμα μόνο  στα σπίτια και τα καταστήματα της εταιρείας. Το κόστος ζωής για τους εργάτες στις περιοχές των ορυχείων ήταν 25% υψηλότερο από την ελεύθερη αγορά.

Ο Τίκας έλεγε τότε πως αν οι συνθήκες δεν αλλάξουν θα ξεκινήσει «βιομηχανικός πόλεμος».

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1913 οι εργάτες των ορυχείων του Ludlow, με επικεφαλής τους Λούη Τίκα και  John Lawson κατέβηκαν σε απεργία με κύρια αιτήματα:

  • 8ωρη εργασία
  • Νομιμοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης
  • Εφαρμογή των κανονισμών για την ασφάλεια στα ορυχεία
  • Απόσυρση της ένοπλης φρουράς της εταιρείας από τους οικισμούς των εργατών
  • Κατάργηση της υποχρέωσης να κάνουν τις αγορές τους στα καταστήματα της εταιρείας των ορυχείων

Η εταιρεία των ορυχείων προχώρησε σε έξωση των απεργών από τα σπίτια τους και προσέλαβε απεργοσπάστες. Οι απεργοί έστησαν καταυλισμό με σκηνές στην περιοχή Trinidad, ενώ δεν επέτρεψαν την πρόσβαση των απεργοσπαστών στα ορυχεία.

Μέσα σε λίγες ημέρες στον καταυλισμό των απεργών κατοικούσαν 500 άνδρες, 350 γυναίκες και 450 παιδιά, ενώ λειτουργούσαν ελληνικός φούρνος και ελληνικό καφενείο.

Η Εθνοφρουρά της Πολιτείας, μετά από αίτημα του John D. Rockefeller Jr., επιχείρησε να διαλύσει βίαια τον καταυλισμό, ενώ με εντολή του Κυβερνήτη δόθηκαν στους άντρες της φρουράς των ορυχείων στρατιωτικός εξοπλισμός και στολές της Εθνοφρουράς.   

Τη Δευτέρα του Πάσχα, στις 20 Απριλίου 1914, ζητήθηκε η παράδοση κάποιων συνδικαλιστών, οι οποίοι όμως αρνήθηκαν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Ακολούθησε ένοπλη επίθεση της Εθνοφρουράς, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο περισσότερων από 40 απεργών.

Ο Λούης Τίκας κρατώντας λευκή σημαία επιχείρησε να διαπραγματευτεί με τον λοχαγό Karl Linderfeld, ο οποίος ήταν επικεφαλής της Εθνοφρουράς. Ο αξιωματικός τον χτύπησε τόσο δυνατά στο κεφάλι μόλις συναντήθηκαν, ώστε έσπασε το τουφέκι του, ενώ οι άντρες του τον πυροβολούσαν.

Στη συνέχεια οι Εθνοφρουροί εισέβαλλαν πυροβολώντας στον καταυλισμό. 18 άτομα, 10 εκ των οποίων ήταν παιδιά από τριών μηνών ως 11 ετών σκοτώθηκαν, ενώ κάηκαν όλες οι σκηνές και τα υπάρχοντα των απεργών.

Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες ο Λούης Τίκας

«[…] προσπάθησε να βοηθήσει όσους μπορούσε. Βγήκε ζωντανός από τη μάχη, παραμένοντας από τους τελευταίους στον καταυλισμό, εμψυχώνοντας, προσπαθώντας να γλιτώσει όσους γινόταν. Όταν η εθνοφρουρά μπήκε μέσα και παρέδωσε τις σκηνές στις φλόγες, τον πιάσαν ζωντανό. Τον παρέδωσαν στον υπολοχαγό Λίντερφελτ. Τον υποχρεώσαν να γονατίσει. Ο Λίντερφελτ του έσπασε το κρανίο με τον υποκόπανο του όπλου του. Μετά, τον πυροβόλησαν πισώπλατα. Άφησαν τη σορό του επί τρεις μέρες μες στον ήλιο, σε σημείο που να φαίνεται από τα περαστικά τρένα […]»

Η κηδεία του Λούη Τίκα έγινε στις 27 Απριλίου 1914 και την νεκρώσιμη πομπή ακολούθησαν χιλιάδες εργάτες.

Η κηδεία του Λούη Τίκα

Μετά τη σφαγή στο Ludlow τα συνδικάτα κάλεσαν τους εργάτες να εξοπλιστούν με «όλα τα όπλα και τα πυρομαχικά που μπορούσαν να αποκτήσουν νόμιμα». Οι σκληρές, αιματηρές συγκρούσεις τερματίστηκαν με παρέμβαση του Ομοσπονδιακού Στρατού των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εποχής 69 άτομα σκοτώθηκαν, δεκάδες τραυματίστηκαν, 400 απεργοί συνελήφθησαν και 332 παραπέμφθηκαν για φόνο εκ των οποίων μόνο ο John Lawson καταδικάστηκε, αλλά στη συνέχεια απαλλάχθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Από την Εθνοφρουρά παραπέμφθηκαν 22 άτομα, οι οποίοι αθωώθηκαν, ενώ ο λοχαγός Karl Linderfeld τιμωρήθηκε με επίπληξη για τη δολοφονία του Λούη Τίκα.

Η ξεχασμένη Σφαγή στο Ludlow ήρθε στην επικαιρότητα ξανά το 1944 όταν o Woody Guthrie έγραψε το τραγούδι «The Ludlow Massacre».

It was early springtime when the strike was on,
They drove us miners out of doors,
Out from the houses that the Company owned,
We moved into tents up at old Ludlow.

I was worried bad about my children,
Soldiers guarding the railroad bridge,
Every once in a while a bullet would fly,
Kick up gravel under my feet.

We were so afraid you would kill our children,
We dug us a cave that was seven foot deep,
Carried our young ones and pregnant women
Down inside the cave to sleep.

That very night your soldiers waited,
Until all us miners were asleep,
You snuck around our little tent town,
Soaked our tents with your kerosene.

You struck a match and in the blaze that started,
You pulled the triggers of your gatling guns,
I made a run for the children but the fire wall stopped me.
Thirteen children died from your guns.

I carried my blanket to a wire fence corner,
Watched the fire till the blaze died down,
I helped some people drag their belongings,
While your bullets killed us all around.

I never will forget the look on the faces
Of the men and women that awful day,
When we stood around to preach their funerals,
And lay the corpses of the dead away.

We told the Colorado Governor to call the President,
Tell him to call off his National Guard,
But the National Guard belonged to the Governor,
So he didn’t try so very hard.

Our women from Trinidad they hauled some potatoes,
Up to Walsenburg in a little cart,
They sold their potatoes and brought some guns back,
And they put a gun in every hand.

The state soldiers jumped us in a wire fence corners,
They did not know we had these guns,
And the Red-neck Miners mowed down these troopers,
You should have seen those poor boys run.

We took some cement and walled that cave up,
Where you killed these thirteen children inside,
I said, “God bless the Mine Workers’ Union,”
And then I hung my head and cried.

Τη ζωή του Τίκα επανέφερε στο προσκήνιο ο Ελληνοαμερικανός συγγραφέας Ζήσης Παπανικόλας το 1991 γράφοντας τη βιογραφία του «Αμοιρολόιτος – Ο Λούις Τίκας και η σφαγή στο Λάντλοου». Το 2002, ο Αμερικανός τραγουδοποιός Frank Manning, στηριγμένος στις αναμνήσεις του παππού του που συμμετείχε στην απεργία του Ludlow, έγραψε το τραγούδι «Luis Tikas», που βραβεύτηκε στον διαγωνισμό «Woody Guthrie».

Louis Tikas, A song by Frank Manning©2002 Frank Manning


Η ιστορία ήρθε εκ νέου στο φως από τον Γιώργο Σταυρουλάκη, ανιψιό του Λούη Τίκα, ο οποίος κατέγραψε τη ζωή του προγόνου του σε ένα βιβλίο με τίτλο «Λούις Τίκας: Ο ήρωας της ξενιτιάς» (1998), και με το ντοκιμαντέρ της Λαμπρινής Θωμά (σενάριο) και του Νίκου Βεντούρα (σκηνοθεσία) με τίτλο Palikari – Ο Λούις Τίκας και η σφαγή στο Λάντλοου (2014).

Σήμερα το Ludlow είναι πόλη-φάντασμα, ενώ στο Trinidad υπάρχει μνημείο στη μνήμη των θυμάτων και άγαλμα του Λούη Τίκα.

Αριστερά το άγαλμα του Λούη Τίκα στο Trinidad – Δεξιά ο Λούης Τίκας

Δείτε επίσης