Σήμερα 8 Απριλίου θα λάβει χώρα μια ολική ηλιακή έκλειψη, σε όλη την Βόρεια Αμερική. Η έκλειψη θα συμβεί όταν η Σελήνη μπει ανάμεσα στην Γη και τον Ήλιο, κρύβοντάς τον πλήρως. Κατά την διάρκεια της έκλειψης, η φωτεινότητα στο περιβάλλον μειώνεται δραματικά. Η έκλειψη θα διανύσει ένα σκοτεινό μονοπάτι, διασχίζοντας το Μεξικό, βαδίζοντας βορειοανατολικά μέσω του Τέξας, το Midwest και μπαίνοντας για λίγο στον Καναδά προτού καταλήξει στο Μέιν.
Ολικές εκλείψεις ηλίου έχουμε σχεδόν κάθε 18 μήνες σε κάποιο σημείο της Γης. Η τελευταία όμως που διέσχισε τις ΗΠΑ ήταν στις 21 Αυγούστου του 2017.
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Aberystwyth, θα διεξάγει πειράματα από κοντά στο Ντάλας , σε μια τοποθεσία στο μονοπάτι της ολικής έκλειψης. Η ομάδα θα αποτελείται από διδακτορικούς φοιτητές και ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Aberystwyth, το Nasa Goddard Space Flight Center στο Maryland και το Caltech.
Πολλά μπορούν να γίνουν από επιστημονικής άποψης κατά την διάρκεια των εκλείψεων, τα οποία πολλές φορές μπορούν να μας δώσουν περισσότερα δεδομένα ακόμα και από αποστολές στο διάστημα. Αυτό όμως που ψάχνουν οι επιστήμνες αυτή τη φορά, είναι να ρίξουν φως στο εξωτερικότερο μέρος της ατμοσφαιρας του ήλιου, το στέμμα του.
Αυτό όμως που προσφέρει μια ολική έκλειψη ηλίου στους επιστήμονες, είναι το μπλοκάρισμα του έντονου φωτός. Αυτό σημαίνει πως μπορούν να παρατηρήσουν πολύ καλύτερα το στέμμα του Ήλιου με απίστευτη λεπτομέρεια και διαύγεια, από διάφορες αποστάσεις και ακτίνες. Η μία ακτίνα είναι η απόσταση που ισοδυναμεί με τη μισή διάμετρο του Ήλιου, περίπου 696.000 km.
Η μέτρηση του στέμματος είναι εξαιρετικά δύσκολη χωρίς έκλειψη. Απαιτεί ένα ειδικό τηλεσκόπιο που ονομάζεται στεφανογράφος και έχει σχεδιαστεί να εμποδίζει το άμεσο φως του Ήλιου. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να παρατηρήσει το ασθενέστερο φως στο στέμμα. Όμως μια έκλειψη, προσφέρει ακόμα περισσότερες πληροφορίες και πολύ καλύτερα αποτελέσματα.
Το ηλιακό στέμμα και το μυστήριο
Αυτό που είναι περίεργο όμως, γύρω από τον ήλιο και το στέμμα του, είναι πως το στέμμα είναι πολύ πιο ζεστό από την φωτόσφαιρα (ορατή επιφάνεια του Ήλιου). Κανονικά, όσο απομακρυνόμαστε από την επιφάνεια του καυτού άστρου, η θερμοκρασία θα έπρεπε να πέφτει. Όμως το στέμμα του Ήλιου φαίνεται να έχει υψηλότερη θερμοκρασία σε σχέση με την επιφάνεια την φωτόσφαιρα και αυτό αποτελεί μυστήριο. Αυτό το μυστήριο προσπαθούν να λύσουν οι αστροφυσικοί.
Έχουμε δύο βασικά επιστημονικά όργανα. Το πρώτο από αυτά είναι το Cip (πολόμετρο στεφανιαίας απεικόνισης). Το Cip είναι επίσης η ουαλική λέξη για “ματιά” ή “γρήγορη ματιά”. Το όργανο λαμβάνει εικόνες του στέμματος του Ήλιου με έναν πολωτή.
Το φως που θέλουμε να μετρήσουμε από το στέμμα είναι πολύ πολωμένο, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελείται από κύματα που δονούνται σε ένα μόνο γεωμετρικό επίπεδο. Ένας πολωτής είναι ένα φίλτρο που αφήνει το φως με μια συγκεκριμένη πόλωση να περάσει μέσα από αυτό, ενώ εμποδίζει το φως με άλλες πολώσεις.
Οι εικόνες από το Cip, θα μας επιτρέψουν να μελετήσουμε θεμελιώδεις ιδιότητες του στέμματος, όπως η πυκνότητα του. Με αυτό τον τρόπο να αποκτήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τους ηλιακούς ανέμους, που είναι ρεύματα υποατομικών σωματιδίων με την μορφή πλάσματος (ύλη σε τρομερά υψηλές θερμοκρασίες). Το πλάσμα ρέει συνεχώς προς την εξωτερική πλευρά του Ήλιου. Το Cip θα βοηθήσει στην εύρεση ορισμένων πηγών πλάσματος, στην ατμόσφαιρα του άστρου μας.
Justin Dickey/Unsplash
Το να μετρήσουμε το μαγνητικό πεδίου στην ατμόσφαιρα του Ήλιου είναι κάτι τρομερά δύσκολο. Όμως με την έκλειψη θα μπορούμε να μελετήσουμε την δομή τους σε πολύ μικρή κλίμακα και να εντοπίσουμε την κατεύθυνση του πεδίου. Παράλληλα θα δούμε πόσο μακριά από τον Ήλιο εκτείνονται οι μαγνητικές δομές. Αυτό με την σειρά του θα μας παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για τις μαγνητικές συνθήκες μεγάλης κλίμακας στο στέμμα.
Όμως το Cip δεν είναι το μόνο όργανο που θα χρησιμοποιηθεί. Έχουμε και το Chils (coronal high-resolution line spectrometer). Αυτό συλλέγει φάσματα υψηλής ανάλυσης, όπου το φως διαχωρίζεται σε χρώματα. Με αυτό τον τρόπο θα αναζητήσουμε την φασματική υπογραφή του σιδήρου που εκπέμπεται από το στέμμα. Παράλληλα με αυτό το όργανο μπορούμε να μετρήσουμε και τις θερμοκρασίες στο στέμμα, σε εκατοομύρια βαθμούς Κελσίου.
Στην συνέχεια, η χαρτογράφηση της θερμοκρασίας στο στέμμα, θα ενημερώσει προηγμένα υπολογιστικά μοντέλα, για τις συνθήκες και την συμπεριφορά του Ήλιου. Τέτοιοι μηχανισμοί μπορεί να περιλαμβάνουν τη μετατροπή των μαγνητικών κυμάτων σε θερμική ενέργεια πλάσματος, για παράδειγμα. Εάν δείξουμε ότι ορισμένες περιοχές είναι πιο ζεστές από άλλες, αυτό μπορεί να αναπαραχθεί σε μοντέλα.
KARTIK GADA/Unsplash
Τι είναι όμως αυτό που κάνει αυτή την έκλειψη ξεχωριστή; Είναι το γεγονός πως συμβαίνει σε μια εποχή που παρατηρείται μεγάλη ηλιακή δραστηριότητα, που σημαίνει πως είναι πολύ πιθανό να παρατηρήσουμε μια στεφανιαία εκτίναξη μάζας (CME). Αυτά είναι τεράστια σύννεφα πλάσματος που ο ήλιος εκτοξεύει στο διάστημα και πολλές φορές έρχονται και προς την Γη, επηρεάζοντας υποδομές και επικοινωνίες, ενώ δημιουργούν προβλήματα και στους δορυφόρους.
Οι πληροφορίες που θα συλλέξουμε από τα CME θα μας δώσουν την δυνατότητα να μάθουμε για την θερμοδυναμική τους, την ταχύτητα και την έκτασή τους.
Φυσικά οι επιστήμονες θα αναμεταδώσουν την ηλιακή έκλειψη σε livestream, από την τοποθεσία παρατήρησης, ώστε να δούμε όλοι το συναρπαστικό ταξίδι της έκλειψης.
Θα πέσουν για ύπνο οι γορίλες; Θα ζευγαρώσουν οι χελώνες;
Ο καθηγητής Adam Hartstone-Rose από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας θα περάσει τη Δευτέρα στον ζωολογικό κήπο στο Fort Worth του Τέξας, αναφέρει το NEWS24/7
Θα ψάξει για παράξενες συμπεριφορές σε ζώα από γορίλες μέχρι καμηλοπαρδάλεις και χελώνες Γκαλαπάγκος. Spoiler: Κατά τη διάρκεια της έκλειψης του 2017, οι χελώνες άρχισαν ξαφνικά να ζευγαρώνουν.
Πολλά ζώα φαίνεται να αντιδρούν με άγχος στο ξαφνικό σκοτάδι.
“Τα φλαμίνγκο την προηγούμενη φορά έκαναν κάτι πολύ όμορφο”, λέει. “Καθώς η έκλειψη κορυφωνόταν, οι ενήλικες μάζεψαν τους νεοσσούς στη μέση του σμήνους και κοίταξαν τον ουρανό σαν να ανησυχούσαν για κάποιο εναέριο αρπακτικό που θα κατέβαινε”.
Οι γορίλες μετακινήθηκαν στο σημείο όπου κοιμούνται και μπήκαν στη ρουτίνα του ύπνου τους, καθώς διαταράχθηκε ο κιρκάδιος ρυθμός τους.
Ένα νυκτόβιο πουλί που ονομάζεται Tawny Frogmouth ξύπνησε από το σημείο όπου συνήθως καμουφλάρεται ως σάπιο κούτσουρο δέντρου. Άρχισε να ψάχνει για τροφή και μετά ξαφνικά μεταμφιέστηκε ξανά όταν επανεμφανίστηκε ο ήλιος.
Στα πειράματα αυτά, όπως επισημαίνουν, οποιοσδήποτε μπορεί να πάρει μέρος, στέλνοντας εδώ ό,τι παρατηρήσει να συμβαίνει στα ζώα. Η ομάδα αυτή θα έχει σχεδόν άμεσα τα αποτελέσματα και θα δημοσιεύσει τα ευρήματά της τις επόμενες ημέρες μετά την έκλειψη.
Ιπτάμενα τζετ θα κυνηγήσουν την έκλειψη
Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία της NASA θα πετάξει τζετ WB-57 κατά μήκος της διαδρομής της έκλειψης για να τραβήξει φωτογραφίες από ύψος 50.000 ποδών (15.240 μ.) πάνω από τη Γη.
Η πτήση πάνω από τα σύννεφα σημαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να χάσουν την έκλειψη. Και οι κάμερες των αεριωθούμενων αεροσκαφών αναμένεται να τραβήξουν πιο καθαρές εικόνες επειδή θα καταγράφουν μήκη κύματος που κανονικά δεν φτάνουν μέχρι τη Γη.
Παράλληλα με την ανίχνευση νέων λεπτομερειών στο στέμμα, η NASA μπορεί να είναι σε θέση να μελετήσει έναν δακτύλιο σκόνης γύρω από τον Ήλιο και να αναζητήσει αστεροειδείς που πιθανώς βρίσκονται σε κοντινή τροχιά.
Ένα όργανο στα αεροπλάνα που ονομάζεται φασματόμετρο θα τους βοηθήσει να μάθουν περισσότερα για τις εκρήξεις ηλιακής ύλης που εκτοξεύονται από τον Ήλιο.
Τα αεροπλάνα θα κερδίσουν επίσης χρόνο στην έκλειψη.
Ταξιδεύουν με ταχύτητα 460 μίλια/ώρα (740 χλμ/ώρα) και θα περάσουν περισσότερα από 6 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα στη σκιά του φεγγαριού – σχεδόν δύο λεπτά περισσότερα από εμάς τους ταπεινούς ανθρώπους στη Γη που θα έχουμε μόλις τεσσεράμισι λεπτά στο έδαφος, αν είμαστε τυχεροί.
Πηγή: Techmaniacs/Δημήτρης Αμπραζης, NEWS24/7
📸Bryan Goff/Unsplash