Με την υπ’ αριθ. 762/2021 απόφασή της, η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (εφεξής ΕΑ) αποφάσισε την επιβολή προστίμου συνολικού ύψους 10.342.773 ευρώ για παράβαση των άρθρων 2 του ν. 3959/2011 και 102 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) από την εταιρεία «COCA-COLA 3Ε ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής COCA-COLA 3E) στις αγορές διάθεσης προς πώληση αναψυκτικών τύπου cola και λοιπών αναψυκτικών τύπου non cola μέσω σημείων επιτόπιας κατανάλωσης (κρύα αγορά), μετά από εξέταση καταγγελίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΒΑΠ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΟΥΓΙΟΣ ΑΒΕΕ» (εφεξής ΒΑΠ) και σχετικής αυτεπάγγελτης έρευνας της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού (εφεξής ΓΔΑ).
Tον Ιούνιο του 2016 υποβλήθηκε στη ΓΔΑ καταγγελία της εταιρείας ΒΑΠ κατά της εταιρίας COCA-COLA 3E, η οποία αφορούσε σε πρακτικές με στόχο τον εκτοπισμό των ανταγωνιστών της, και δη της καταγγέλλουσας, στην αγορά της νήσου Ρόδου και γενικότερα των Δωδεκανήσων. Με βάση τις περιγραφόμενες στην καταγγελία πρακτικές, και προκειμένου να ερευνηθεί το ενδεχόμενο να λαμβάνουν χώρα παρόμοιες πρακτικές και σε ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές ή πελάτες, η ΓΔΑ αποφάσισε την ταυτόχρονη εκκίνηση και σχετικής αυτεπάγγελτης έρευνας.
Μετά την προαναφερθείσα καταγγελία, η ΓΔΑ ξεκίνησε αυτεπάγγελτη έρευνα και πραγματοποίησε επιτόπιους ελέγχους τόσο στην εταιρεία COCA-COLA 3E (στα κεντρικά γραφεία της αλλά και στις εγκαταστάσεις της στη Ρόδο) όσο και σε πολυάριθμα τελικά σημεία πώλησης στη Ρόδο, στην Αττική, στην Κρήτη, στην Πάτρα και στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, η ΓΔΑ απέστειλε πολυάριθμα αιτήματα παροχής στοιχείων σε τελικά σημεία πώλησης, σε ανταγωνιστές και σε χονδρεμπορικές επιχειρήσεις συνεργαζόμενες με την εταιρεία COCA-COLA 3E.
Η σχετική Εισήγηση κοινοποιήθηκε στην καταγγελλόμενη και την καταγγέλλουσα τον Ιούνιο του 2021. Η ακροαματική διαδικασία ενώπιον της Ολομέλειας της ΕΑ έλαβε χώρα τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2021.
Επισημαίνεται ότι η COCA-COLA 3E υπέβαλε και αίτημα δεσμεύσεων, το οποίο απορρίφθηκε κατά πλειοψηφία από την ΕΑ.
Η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Με την υπ’ αριθ. 762/2021 απόφασή της, η Ολομέλεια της ΕΑ ομόφωνα αποφάσισε, κατόπιν σχετικής Εισήγησης, ότι η COCA-COLA 3E, κατά την περίοδο 2015-2019, χρησιμοποίησε ποικίλες πρακτικές, προβαίνοντας σε σύναψη προφορικών συμφωνιών αποκλειστικότητας ή σε πρακτικές μη αξιοκρατικού εκτοπισμού συγκεκριμένων ανταγωνιστών με σκοπό την προώθηση σήματος (single branding) (και ειδικότερα προϊόντων ή/ και ψυγείων ή/ και σημάτων των ανταγωνιστών της), όπως π.χ. σε απειλές και τιμωρητική συμπεριφορά σε περίπτωση συνεργασίας με ανταγωνιστικό προμηθευτή, και σε άλλες πρακτικές ισοδύναμου αποτελέσματος που αντίκεινται στα άρθρα 2 του ν. 3959/2011 και 102 ΣΛΕΕ.
Οι υποχρεώσεις αποκλειστικής συνεργασίας αποτελούν σημαντικό εμπόδιο πρόσβασης των ανταγωνιστών στην αγορά και στερούν από τους καταναλωτές τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν ένα μέρος των αναγκών του από ανταγωνιστές της δεσπόζουσας επιχείρησης κατά παράβαση των ως άνω άρθρων. Συνέπεια αυτών ήταν η αύξηση της παρουσίας της COCA-COLA 3E στα τελικά σημεία πώλησης με καταχρηστικά μέσα, εκτοπίζοντας τους ανταγωνιστές της και αποστερώντας την ευκαιρία πρόσβασης σε υφιστάμενους ή/και νέους πελάτες στις αγορές αναψυκτικών τύπου cola και λοιπών αναψυκτικών τύπου non cola για επιτόπια κατανάλωση.
Σύμφωνα με την ΕΑ, οι πρακτικές μη αξιοκρατικού εκτοπισμού των ανταγωνιστών της από την COCA-COLA 3E, έθεσαν εμπόδια στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού και την επέκταση των ανταγωνιστών στη συγκεκριμένη αγορά, επί σειρά ετών. Σε συνδυασμό με τις προφορικές συμφωνίες αποκλειστικότητας, οι πρακτικές αυτές συνέβαλλαν στην διαμόρφωση μίας «σταθερής ιεραρχίας» στις συγκεκριμένες σχετικές αγορές, με το δυνητικό αλλά και ισχύοντα ανταγωνισμό περιορισμένο, και με αρνητικές συνέπειες για τους καταναλωτές, όσον αφορά μεταξύ άλλων την ποικιλία, την ποιότητα και την καινοτομία.
Υπό το φως των διαπιστώσεων αυτών, η ΕΑ αποφάσισε την επιβολή προστίμου ύψους €10.342.773 στην εν λόγω εταιρία, καθώς και την επιβολή του εξής συγκεκριμένου μέτρου συμπεριφοράς για δύο έτη από τη δημοσίευση της απόφασης προς το σκοπό της αποκατάστασης των συνθηκών ανταγωνισμού στις σχετικές αγορές:
Όταν η COCA-COLA 3E παρέχει σε ορισμένο τελικό σημείο πώλησης ψυγείο αναψυκτικών με σύμβαση χρησιδανείου, και το συγκεκριμένο τελικό σημείο πώλησης δεν διαθέτει άλλο ψυγείο ή εναλλακτικό ψυκτικό χώρο που να είναι κατάλληλος για τοποθέτηση αναψυκτικών τύπου cola / non cola και άμεσα προσβάσιμος στους καταναλωτές, η COCA-COLA 3E θα πρέπει να επιτρέπει στο τελικό σημείο πώλησης να αξιοποιεί κατά το δοκούν το 20% του χώρου του ψυγείου που τους έχει χρησιδανείσει η εταιρεία.
Περαιτέρω, η ΕΑ υποχρέωσε την εταιρία COCA-COLA 3E να παραλείπει στο μέλλον τις παραβάσεις των ως άνω άρθρων του ν. 3959/2011 και της ΣΛΕΕ και την απείλησε με πρόστιμο εάν με απόφαση της ΕΑ βεβαιωθεί στο μέλλον η συνέχιση ή επανάληψη των διαπιστωθεισών παραβάσεων.
.
Την δική της απάντηση της έδωσε η Coca-Cola Τρία Έψιλον στην απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού:
Η ανακοίνωση της Coca-Cola Τρία Έψιλον αναφέρει τα εξής:
«Αναφορικά με τη σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για την υπ’αριθμ *762/2021 απόφαση που μόλις επιδόθηκε στην εταιρεία μας, δηλώνουμε ότι:
Σεβόμαστε πλήρως τον θεσμικό ρόλο της Επιτροπής, ωστόσο διαφωνούμε απόλυτα με την απόφαση αυτή και θα την προσβάλουμε σθεναρά, προσφεύγοντας στη Δικαιοσύνη. Η εμπορική πολιτική της εταιρείας μας είναι απόλυτα σύμφωνη με τους κανόνες του Δικαίου του Ανταγωνισμού. Η απόφαση της Επιτροπής στηρίχτηκε σε και γενικεύει μεμονωμένες επικοινωνίες και αποσπασματικές δηλώσεις σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, που αντιστοιχούν σε απειροελάχιστο ποσοστό της αγοράς.
Στην Coca-Cola Τρία Έψιλον η πιστή τήρηση των κανόνων του Δικαίου του Ανταγωνισμού, ο σεβασμός προς όλες τις εταιρείες της αγοράς, καθώς και προς πελάτες και καταναλωτές αποτελούν πάγια πολιτική μας, διέπουν τον τρόπο με τον οποίο διεξάγουμε όλες τις εμπορικές μας δραστηριότητες και αποτελούν αντικείμενο συστηματικής εκπαίδευσης που λαμβάνουν οι εργαζόμενοί μας σε τακτική βάση»
.
H αντίδραση του Πλάτωνα Μαρλαφέκα της ΛΟΥΞ
Άμεση ήταν η αντίδραση του Πλάτωνα Μαρλαφέκα, προέδρου του Επιμελητηρίου Αχαΐας και αντιπροέδρου της πατρινής βιομηχανίας αναψυκτικών ΛΟΥΞ, στην είδηση για την επιβολή προστίμου 10,3 εκατ. ευρώ στην ανταγωνίστρια εταιρεία Coca Cola Τρία Έψιλον από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Ο αντιπρόεδρος της ΛΟΥΞ, ο οποίος έχει και θεσμική ιδιότητα, αντέδρασε γιατί όπως ο ίδιος υποστηρίζει στον προσωπικό του λογαριασμό στο τουίτερ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έπρεπε να επιβάλει ελάχιστο πρόστιμο 220 εκατ. ευρώ για πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού γιατί είναι υπότροπη. Εξηγεί ότι αφού είναι υπότροπη έπρεπε το πρόστιμο να είναι 10% (αντί 0,46%) του τζίρου της κατά την περίοδο 2015-2019.
Για να τεκμηριώσει την αναφορά του, ανάρτησε και σχετικό περιεχόμενο – κείμενο της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τον καταλογισμό και υπολογισμό των προστίμων.
Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής: «Για μια ακόμα φορά η Επιτροπή Ανταγωνισμού φάνηκε κατώτερη των περιστάσεων. Αντί για min πρόστιμο 220εκ για πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού Στην 3Ε έβαλε μόλις 10εκ€ αφού είναι υπότροπη δηλαδή το 0,46% αντί 10% του τζίρου της 2015-2019 !!!»
.
Ποια είναι η μικρή «ΒΑΠ – Κουγιός ΑΒΕΕ» από τη Ρόδο, που τα έβαλε με την Coca Cola Τρία Έψιλον
Μία επαρχιακή, οικογενειακή βιομηχανία αναψυκτικών και μπύρας από την ακριτική και κοσμοπολίτικη Ρόδο, που δραστηριοποιείται κυρίως στην περιοχή των Δεδεκανήσων, είναι αυτή που έκανε την καταγγελία το 2016 κατά της πολυεθνικής Coca Coca Τρία Έψιλον προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα η Επιτροπή, μετά από πολυετή έρευνα, να καταλήξει στο πρόστιμο των 10,3 εκατ. ευρώ που ανακοινώθηκε την Πέμπτη 2/11.
Πρόκειται για την εταιρεία με την επωνυμία «ΒΑΠ – Π. Κουγιός ΑΒΕΕ» (ΒΑΠ σημαίνει Βιομηχανία Αεριούχων Ποτών), η οποία φέρει στο λογότυπό της το ελάφι για να δείχνει και την καταγωγή της από το νησί της Ρόδου (σ.σ. το ελάφι ή πλατόνι όπως είναι η ονομασία του είναι το σύμβολο που κοσμεί το λιμάνι της Ρόδου). Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην παραγωγή εμφιαλωμένου νερού (Απολλώνιο), στα αναψυκτικά με το σήμα ΒΑΠ και στην παραγωγή μπύρας, με το ίδιο VAP. Η γκάμα των προϊόντων συμπληρώνεται από τσάι με την εμπορική ονομασία VAP FRESH ΤΕΑ. Η εταιρεία παράγει και προϊόντα με το εμπορικό σήμα της Pepsi Co, ανταγωνίστριας της Coca Cola μετά από σχετική συμφωνία. Λειτουργεί δύο εργοστάσια εκ των οποίων το ένα παράγει εμφιαλωμένα νερά και αναψυκτικά και το άλλο παράγει τη μπύρα.
Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος είναι ο Βασίλης Κουγιός, υιός του ιδρυτή Παντελή Κουγιού. Η ΒΑΠ δραστηριοποιείται στην παραγωγή γάλακτος μέσω της συνδεδεμένης εταιρείας Κουγιός Α.Ε., την οποία διοικεί ο Παντελής Κουγιός, υιός του Βασίλη Κουγιού και εγγονός του ιδρυτή της εταιρείας.
Στενή σχέση έχει η οικογένεια και με τον αθλητισμό. Ο υιός Κουγιός στα νιάτα του έκανε καριέρα στην ομάδα μπάσκετ Α.Ο. Δάφνης στην Α1 κατηγορία ενώ η οικογένεια έχει ασχοληθεί και με την ομάδα μπάσκετ του νησιού, τον Κολοσσό Ρόδου (η ΒΑΠ υπήρξε στο παρελθόν βασικός χορηγός της ομάδας), που κάνει αξιόλογη πορεία στο πρωτάθλημα της χώρας.
Η ιστορία της εταιρείας είναι τριών γενεών, καθώς ξεκινά το 1967. Ιδρυτής ο Παντελής Κουγιός, ο οποίος συστήνει ατομική επιχείριση σε ένα πατάρι της πόλης της Ρόδου και αποκτά δικό της ιδιόκτητο χώρο οκτώ χρόνια αργότερα. Το 1980 υπογράφει συμβόλαιο με την Pepsico για την διάθεση και εμφιάλωση των αναψυκτικών Pepsi & 7UP ενώ το 1986 είναι η πρώτη μη πολυεθνική εταιρεία που εμφιάλωσε αναψυκτικό σε φιάλη P.E.T. στο 0,5 lt και στο 1,5 lt. Το 1996 μπαίνει στην παραγωγή εμφιαλωμένου νερού και το 2007 στην παραγωγή φυσικών χυμών. Αμέσως μετά το 2008 ξεκινάει η παραγωγή μπύρας. Τα επόμενα χρόνια εξελίσσει διάφορα προϊόντα και πραγματοποιεί επενδύσεις στην παραγωγική διαδικασία.