Την έκθεση του με τίτλο «Ενέργειες αμμοληψίας στην περιοχή Πυργάκι Νάξου» κοινοποίησε ο ΟΦΥΠΕΚΑ απαντώντας σε έγγραφο-δημοσίευμα του Cyclades Open για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Πυργάκι της Νάξου μέσα σε προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 στις 18 Φεβρουαρίου 2024.
Η έκθεση του ΟΦΥΠΕΚΑ έρχεται να προστεθεί λίγες μέρες στην κοινοποίηση της οριστικής έκθεσης που πραγματοποίησε το αρμόδιο τμήμα Περιβάλλοντος Π.Ε. Νάξου. περιφέρεια Ν. Αιγαίου με τίτλο η οποία περιλαμβάνει και το απολογητικό υπόμνημα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την επέμβαση στην αμμοθίνη στο Πυργάκι.
Ο ΟΦΥΠΕΚΑ διενήργησε αυτοψία στην περιοχή λίγες μέρες μετά το συμβάν κατά την οποία διαπιστώθηκε ότι “σε τμήμα του κοινοτικού δρόμου που ενώνει τον οικισμό Καστρακίου με τον οικισμό Αγιασσού (χαρακτηρισμένος ως κυριότερος Κοινοτικός δρόμος σύμφωνα με τη υπ. αριθμ. ΔΠ. 6539/2003 – ΦΕΚ 925/ Δ’/01-09-2003), παρατηρήθηκε διαπλάτυνσή του (εικόνα 1, 2), μεταφέροντας μεγάλη ποσότητα άμμου σε διπλανό τμήμα της παραλίας, δημιουργώντας 7 αμμόλοφους (εικόνα 3). Στα παρακείμενα σημεία του δρόμου όπου και εντοπίζονται αμμοθινικά οικοσυστήματα έχουν σημειωθεί φαινόμενα αποκάλυψης του ριζικού συστήματος κέδρων (Juniperus sp.).
Τι αναφέρει για την σπουδαιότητα των αμμοθινών και την βιοποικιλότητα
Στην έκθεση που αναλυτικά δημοσιεύουμε στο παρόν αναφέρεται αναλυτικά η σπουδαιότητα των αμμοθινών και των παράκτιων οικοσυστημάτων που συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής καθώς αποτελούν αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα, ενω συμβαίνει η σημασία της διατήρησης του εν λόγω οικοσυστήματος να είναι πολύ μεγάλη λόγω της σπανιότητας του οικοτόπου.
Πιο αναλυτικά:
“Τα οικοσυστήματα των αμμοθινών λειτουργούν ως φυσικοί ρυθμιστές, προστατεύοντας τις ακτές από φαινόμενα διάβρωσης συμβάλλοντας στη σταθερότητα των ακτών, ενώ παρέχουν ένα ασφαλές καταφύγιο για ποικιλία ειδών, εξασφαλίζοντας την επιβίωσή τους και υποστηρίζοντας τη βιοποικιλότητα. Επιπλέον, τα παράκτια αυτά οικοσυστήματα συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής καθώς αποτελούν αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα.
Ειδικότερα, η σημασία διατήρησης του τ.ο. 2250* είναι πολύ μεγάλη λόγω της σπανιότητας του οικοτόπου καθώς των πιέσεων και απειλών που ασκούνται στον παράκτιο χώρο εξάπλωσής του. Σε εθνικό επίπεδο, ο τύπος οικοτόπου 2250* έχει αξιολογηθεί σε Μη Ικανοποιητική-Ανεπαρκή (U1) Κατάσταση Διατήρησης (ΚΔ) σύμφωνα με την 4η εξαετή εθνική αφορά (άρθρο 17 Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ). Ο συγκεκριμένος τ.ο. έχει καταγραφεί σε 4 περιοχές του Δικτύου Natura στην περιοχή ευθύνης της ΜΔΠΠ Κεντρικού Αιγαίου. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης (σχετ. 8) στη νήσο Νάξο ο οικότοπος εμφανίζεται κατακερματισμένος και έχει τη μορφή υπολειμματικού στοιχείου βλάστησης καθώς δέχεται μεγάλες πιέσεις.”
Αξιολογώντας τα παραπάνω, ο ΟΦΥΠΕΚΑ προχωρά σε συστάσεις προς τον δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων καθώς εντοπίζει περιβαλλοντική ζημία και “συστήνεται αυστηρά να μην επαναληφθούν αντίστοιχες ενέργειες μη συμβατές με τη διατήρηση και την προστασία της βιοποικιλότητας. Ο καθαρισμός του κοινοτικού δρόμου στο συγκεκριμένο σημείο να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό και σε καμία περίπτωση να μην συνοδεύεται από απόληψη ολόκληρων τμημάτων των αμμοθινών και κατ’ επέκταση φαινόμενα κατακερματισμού των οικοτόπων. Οποιαδήποτε ενέργεια ή δραστηριότητα πραγματοποιείται εντός προστατευόμενης περιοχής πρέπει να γνωστοποιείται στην υπηρεσία μας ή να ζητείται η σχετική έκφραση γνώμης όπου αυτό απαιτείται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ειδικότερα, σε περίπτωση διάνοιξης οδού εντός προστατευόμενης περιοχής πρέπει να προηγείται σχετική μελέτη και η αντίστοιχη σύμφωνη γνώμη του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Δεδομένης της περιβαλλοντικής ζημίας που έχει προκληθεί στην περιοχή από τις ανωτέρω ενέργειες προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα αποκατάστασης και μετριασμού των επιπτώσεων:
- Να προστατεύεται το οικοσύστημα των θινών και να αποτρέπεται οποιαδήποτε χρήση ή διεργασία η οποία μπορεί να φέρει αλλοίωση αυτού.
- Να πραγματοποιηθεί περίφραξη στις θέσεις όπου έχει πραγματοποιηθεί αμμοληψία προκειμένου να επιτευχθεί φυσική αναγέννηση.
- Να γίνει οριοθέτηση του κοινοτικού δρόμου με χρήση περίφραξης στα σημεία όπου εκατέρωθεν αυτού εντοπίζεται ο τ.ο. 2250*.
- Να τοποθετηθούν ενημερωτικές πινακίδες για την αποτροπή αντίστοιχων ενέργειων.
- Να πραγματοποιηθεί ενημέρωση και κατάρτιση του προσωπικού που δύναται να εκτελέσει οποιαδήποτε ενέργεια (π.χ. καθαρισμός δρόμων, καθαρισμός παραλιών κ.ά.) εντός των προστατευόμενων περιοχών σχετικά με την αναγκαιότητα προστασίας των αμμοθινικών συστημάτων.
Προκειμένου να μην σημειωθούν άμεσες αλλά ούτε συσσωρευτικές επιπτώσεις αναφορικά με τους τύπους οικοτόπων της περιοχής και κατ’ επέκταση να μην επηρεαστεί η ακεραιότητά της, συστήνεται αυστηρά να τηρούνται όλοι οι όροι και περιορισμοί σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στην κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία. Η μη τήρηση των ανωτέρω δύναται να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στη διατήρηση βιοποικιλότητας της προστατευόμενης περιοχής.
Ολόκληρη η έκθεση του ΟΦΥΠΕΚΑ:
Σχόλιο του Cyclades Open
Το ρεπορτάζ επιβεβαιώνεται λοιπόν. Η μάχη, όμως, για την διατήρηση του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας της Νάξου, αλλά και όλων των νησιών των Κυκλάδων είναι μια μάχη επιβίωσης. Μια μάχη που δίνεται καθημερινά σε πολλά επίπεδα. Το πλήγμα της καταστροφής του περιβάλλοντος έρχεται για όλους ανεξαιρέτως.
Αν δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ως νησιώτες εκείνα που γνώριζαν οι πρόγονοί μας και αναλόγως έπρατταν προκειμένου να μην διαταράξουν την Φύση και την οικονομία της, έχοντας μια αρμονική συνύπαρξη μαζί της, ας κατανοήσουμε τουλάχιστον πως χωρίς την αυτήν, χωρίς την σπάνια βιοποικιλότητα που διαθέτει το νησί μας, την ρυθμιστική ιδιότητα των οικοσυστημάτων της, την ομορφιά που μας χαρίζει βλάπτεται και η δική μας ποιότητα ζωής, όχι παροδικά, αλλά μόνιμα. Εξίσου βλάπτεται και η τοπική οικονομία, καθώς ουδείς ενδιαφέρεται να επισκεφτεί μια χέρσα γη με την πραμάτεια μας απλωμένη. Μπορεί αυτό να μην συμβεί σήμερα, αλλά σίγουρα θα συμβεί αύριο. Και όσο περνά απ’ το χέρι μας να αποφύγουμε ο,τιδήποτε προκαλεί ζημιά στον τόπο μας.
Υ.Γ.
Αναμένουμε να δούμε πόσα απ’ όσα ζητά ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα εφαρμοστούν
Φωτογραφίες: Cyclades Open