Η περίπτωση ενός δημοτικού ακινήτου στον Κάνθαρο δείχνει πώς παρακάμπτονται οι διαδικασίες μίσθωσης υπέρ ισχυρών τοπικών συμφερόντων, καθώς και το διαδεδομένο φαινόμενο της κατάχρησης των αδειών μικρής κλίμακας για να γίνονται αυθαιρεσίες που αλλοιώνουν παραδοσιακά κτίρια και το φυσικό τοπίο.
Στις αρχές του χρόνου βρεθήκαμε με τον Τάσο Τέλλογλου στην περιοχή του Αμμουδίου στην Οία, προκειμένου να δούμε από κοντά τις αλλαγές που σημειώνονται από τη δόμηση. Στην «αυτοψία» μας, διαπιστώσαμε ότι στο σύνολο σχεδόν της διαδρομής από την Οία έως το Αμμούδι έχουν χτιστεί ή χτίζονται πολλά ξενοδοχεία, κυρίως πέντε αστέρων.
Φορτηγά μεταφέρουν συνεχώς μπάζα, σκαπτικά μηχανήματα ρίχνουν τα πρανή για να δημιουργήσουν τους απαιτούμενους χώρους, άλλα σκάβουν για να δημιουργήσουν τα υπόγεια, αλλού πέφτουν μπετά. Εργοτάξια παντού.
Ανέγερση νέων ξενοδοχείων στον δρόμο προς το Αμμούδι, Ιανουάριος 2024.
Μάιος 2024. Σήμερα, 4 μήνες μετά, τα ξενοδοχεία είναι έτοιμα να λειτουργήσουν.
Την ίδια ημέρα του Ιανουαρίου επισκεφθήκαμε την περιοχή Κάνθαρος για να δούμε ένα ανέγγιχτο σημείο της περιοχής, και συγκεκριμένα ένα δημοτικό ακίνητο που μισθώνεται από το 2005 από ιδιώτη για επαγγελματική χρήση.
Καταρχήν διαπιστώσαμε ότι στον δρόμο προς την παραλία ήταν σε εξέλιξη εργασίες για την ανέγερση νέου ξενοδοχειακού συγκροτήματος.
Νέο ξενοδοχείο κατασκευάζεται στην σκιά του Φάρου, Ιανουάριος/Μάιος 2024.
Λίγο πιο κάτω είχε διανοιχθεί δρόμος που πριν δεν υπήρχε.
Κατά δεύτερον, στο δημοτικό ακίνητο, το οποίο με χαρά του είχα περιγράψει ως ένα παραδοσιακό ανέγγιχτο κτίσμα του νησιού με αιγαιοπελαγίτικα στοιχεία, γίνονταν εργασίες ανακαίνισης και ήδη είχαν αφαιρεθεί η πέργκολα και τα κουφώματα.
Το δημοτικό ακίνητο στον Κάνθαρο της Οίας τον Ιανουάριο 2024. Ήδη είχαν αφαιρεθεί η πέργκολα και τα κουφώματα.
Η επόμενη επίσκεψη τον Απρίλιο φανέρωσε πως με τις εργασίες, που είχαν προχωρήσει, είχε αλλάξει τελείως η μορφή του ακινήτου. Οι τοίχοι είχαν επενδυθεί με πέτρα μέχρι την οροφή, καλύπτοντας τους τέσσερις θόλους που έδιναν στο κτίριο τα ιδιαίτερα κυκλαδίτικα χαρακτηριστικά του. Νέες πέτρινες κολώνες μαρτυρούσαν τη νέα στήριξη της πέργκολας. Στον περιβάλλοντα χώρο, κάτω από την βεράντα ήταν σε εξέλιξη καλούπωμα για να κατασκευαστεί δεύτερο επίπεδο. Παρεμβάσεις είχαν γίνει και στα πρανή πάνω από το κτίριο, όπου υπάρχει πλέον ένα πλάτωμα που δημιουργεί απόσταση ανάμεσα στο κτίριο και την πλαγιά.
Το δημοτικό ακίνητο τον Απρίλιο 2024. Το κτίριο έχει αλλάξει μορφή.
Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις, κυρίως η κάλυψη των θόλων και η επένδυση του με πέτρα, με έκανε να αναζητήσω την οικοδομική άδεια από τον Δήμο Θήρας που διέθετε ο επιχειρηματίας-μισθωτής του ακινήτου, βάσει της οποίας μπορούσε να προχωρήσει σε αυτές τις ριζικές αλλαγές στον χαρακτήρα του κτιρίου.
Ανακάλυψα ότι ο μισθωτής κατέθεσε τον Νοέμβριο 2023 μέσω της μηχανικού του τεχνική έκθεση με αίτημα την έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, και συγκεκριμένα «Συντήρηση-Επισκευές-Αντικατάσταση κουφωμάτων στο ίδιο άνοιγμα-Κατασκευή πέργκολας», η οποία εγκρίθηκε την 1 Δεκεμβρίου 2023 από την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Θήρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, το δημοτικό ακίνητο είναι 120 τ.μ. με βεράντα 80 τ.μ.
Οι φωτογραφίες που συνόδευαν την τεχνική έκθεση που δείχνου πώς ήταν το ακίνητο πριν τις παρεμβάσεις.
Το δημοτικό ακίνητο τον Μάιο 2024, μετά τις παρεμβάσεις. Έχουν αλλοιωθεί όλα τα στοιχεία της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής.
Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε από τις φωτογραφίες, οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει δεν μπορούν να δικαιολογηθούν με την άδεια μικρής κλίμακας εργασιών που έχει εκδοθεί. Ταυτόχρονα, είναι προφανές ότι έχουν γίνει παρεμβάσεις και στον ευρύτερο περιβάλλοντα χώρο, που ούτε αυτές δικαιολογούνται.
Ο Δήμος Θήρας έχει στείλει έγγραφο στην πολεοδομία από τις 17 Απριλίου, με το οποίο ζητά αυτοψία στο συγκεκριμένο ακίνητο.
Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, κανείς δεν έχει πάει να κάνει αυτοψία. Οι πληροφορίες μας λένε πως η πολεοδομία Θήρας με εντολή εισαγγελέα προσπαθεί να κλείσει υποθέσεις που εκκρεμούν από το 2020 και κινδυνεύουν να παραγραφούν. Με αυτό ως δεδομένο, θα περάσουν χρόνια μέχρι να έρθει η σειρά για έλεγχο στο συγκεκριμένο ακίνητο.
Η ανανέωση και το επενδυτικό σχέδιο
Ένα άλλο στοιχείο που αναδείχθηκε από την έρευνα για το συγκεκριμένο δημοτικό ακίνητο στον Κάνθαρο είναι ότι το 2021 –μετά από επανειλημμένες απόπειρες που δεν είχαν ευοδωθεί– δόθηκε παράταση της μίσθωσης με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θήρας. Αντί να λήξει, όπως αρχικά προβλεπόταν, στο τέλος του 2023, ανανεώθηκε για 12 χρόνια, από 1.1.2024 έως 31.12.2035. Υποχρέωση του μισθωτή ήταν να προχωρήσει με δικά του έξοδα στην ανακαίνιση του κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου, σύμφωνα με το επενδυτικό σχέδιο ύψους €633.500 που –σύμφωνα με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου– είχε υποβάλλει και είχε εγκριθεί από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Θήρας. Η απόφαση εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο με τη σημείωση ότι η ανακαίνιση έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί στις 31.12.2023.
Απευθυνθήκαμε στην Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Θήρας για να μάθουμε τι περιλαμβάνει το επενδυτικό σχέδιο και αν σχετίζονται οι εργασίες με αυτό, παρά την άδεια μικρής κλίμακας που έχει εκδοθεί. Η απάντηση ήταν πως δεν γνωρίζουν να υπάρχει κάποιο επενδυτικό σχέδιο.
Η συγκεκριμένη υπόθεση δείχνει πολλά για το πώς μισθώνονται τα δημοτικά ακίνητα. Στο συγκεκριμένο, αρχικός μισθωτής ήταν φυσικό πρόσωπο με ποσοστό 100%, ενώ τώρα μισθωτής είναι Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία μεγαλοξενοδόχου της Οίας και ο αρχικός μισθωτής κατέχει μόλις το 1% της. Η μίσθωση πέρασε δηλαδή σε άλλα χέρια αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο –με το επενδυτικό σχέδιο η τύχη του οποίου αναζητείται και στην υλοποίηση του οποίου θα συνέβαλε η ΙΚΕ– τη δημοπρασία.
Μεγάλη πληγή
Οι άδειες μικρής κλίμακας εργασιών αποτελούν τα τελευταία χρόνια μία από τις μεγαλύτερες πληγές στην αυθαίρετη δόμηση. Με αυτές τις άδειες αποκτούν μανδύα νομιμοφάνειας αυθαιρεσίες που αλλοιώνουν παραδοσιακά κτίρια και το φυσικό τοπίο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις χτίζονται ολόκληρες οικοδομές ή μετατρέπονται σπίτια σε μικρά και μεσαία ξενοδοχεία.
Καθώς είναι λίγοι οι αστυνομικοί που γνωρίζουν ότι η άδεια εργασιών μικρής κλίμακας δεν αποτελεί άδεια δόμησης, είναι πολλά τα περιστατικά όπου οι αστυνομικοί καλούνται να ελέγξουν αυθαιρεσίες σε άδειες μικρής κλίμακας και δεν τις εντοπίζουν.
Οι συγκεκριμένες άδειες, οι οποίες χρησιμοποιούνται ακόμα και για να χτιστούν τεράστια κτίρια, δεν αφορούν μόνο τη Σαντορίνη, αλλά ολόκληρη τη χώρα. Ο νομοθέτης τις καθιέρωσε προς διευκόλυνση της διαδικασίας για όσους ήθελαν να κάνουν ανακαίνιση. Κανείς δεν φανταζόταν ότι θα αποτελούσαν παράθυρο για όλων των ειδών τις αυθαιρεσίες.
Πηγή: Βιώσιμες Κυκλάδες/Χαρά Καπότου