Το πρόγραμμα ερευνητικής ανταλλαγής καλλιτεχνών Transmissions καλλιεργεί τις συνθήκες για τη συνάντηση καλλιτεχνών του ήχου και ερευνητών από την Ελλάδα και τη Νορβηγία, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε απόμακρα ή γεωγραφικά απομονωμένα τοπία και στο παρελθόν τους – ηχηρό ή ανήκουστο.
Με την υποστήριξη της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και του Ultima Festival, τέσσερις φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες ταξίδεψαν στη νότια και τη βόρεια Ευρώπη πραγματοποιώντας έρευνα πεδίου και συγκεντρώνοντας συνεντεύξεις και επιτόπιες ηχογραφήσεις, με στόχο την εξερεύνηση των ακουστικών εμπειριών και ιστοριών που σχετίζονται με δύο εντελώς ξεχωριστές, κι όμως παράξενα συναφείς τοποθεσίες: τη Γυάρο, ένα ακατοίκητο νησί των Κυκλάδων που υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, και το Vardø, μια μικρή πόλη στο ανατολικότερο άκρο της χερσονήσου Varanger στη Νορβηγία.
Η Άννα Παπαέτη, μια ερευνήτρια που ζει στην Ελλάδα και εστιάζει θεωρητικά και καλλιτεχνικά στη σχέση ήχου και τραύματος, ιδιαίτερα υπό συνθήκες εγκλεισμού, ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα για συνεργασία με τη Maia Urstad, μια καλλιτέχνιδα που ζει στη Νορβηγία, η οποία εργάζεται στο όριο μεταξύ ακουστικών και εικαστικών τεχνών, με επίκεντρο στις αρχειακές πρακτικές και τις τεχνολογίες υπό κατάργηση. Οι δύο καλλιτέχνιδες κλήθηκαν να περάσουν μαζί μια εβδομάδα στην Ελλάδα (τον Ιούνιο του 2021), και μία ακόμη εβδομάδα στη Νορβηγία (τον Σεπτέμβριο του 2021), συνοδεύομενες από τους acte vide (Δανάη Στεφάνου & Γιάννης Κοτσώνης), ένα διαμεσικό σχήμα από την Ελλάδα που δημιούργησε την ερευνητική θεματική και την κεντρική ιδέα για τη συγκεκριμένη ανταλλαγή, δρώντας παράλληλα ως καλλιτέχνες-αποκριθέντες και στις δύο περιοχές.
Το πρόγραμμα φιλοξενίας & καλλιτεχνικής έρευνας στη Σύρο διοργανώθηκε από το Syros Sound Meetings σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Σύρου.
«Για τη Σύρο, οι ιστορίες της Γυάρου μπλέκονται μεταξύ τους σε σύνθετες επιστρώσεις και αντιστέκονται στην ερμηνεία, αντηχώντας μόνο μέσα από την ίδια τους την αποσιώπηση. Στο πρώτο μέρος αυτού του ανταλλακτικού προγράμματος φιλοξενίας έγινε μια απόπειρα να εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο σε αυτές τις σιωπές, εξερευνώντας τη σχέση ανάμεσα στη Σύρο και στη Γυάρο, υλοποιώντας συνεντεύξεις με κατοίκους από προηγούμενες γενιές της Άνω Σύρου, επιτόπιες ηχογραφήσεις στη Σύρο και στη Γυάρο, όπως και αισθητηριακές αυτό-εθνογραφίες και στα δύο νησιά. Σε συνεργασία με το παράρτημα του WWF στη Σύρο, η ομάδα είχε την ευκαιρία να κάνει μια οργανωμένη εξερεύνηση στις πέντε κύριες παραλίες της Γυάρου, όπου δεσπόζουν τα ερείπια των φυλακών, των κτιρίων του νοσοκομείου και των εγκαταστάσεων του στρατοπέδου εξορίας».
Σε συνεργασία με το κέντρο τεχνών North Norwegian Arts Center (NNKS), το οποίο έχει έδρα στο Svolvær του Lofoten, οι καλλιτέχνιδες πέρασαν μια εβδομάδα στο Vardø διενεργώντας μια σειρά συνεντεύξεων και επιτόπιων ηχογραφήσεων, όπως και μια σειρά επισκέψεων σε μουσεία της περιοχής και τόπους πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Το δεύτερο μέρος του προγράμματος ήταν μια έντονη εμπειρία που μας απορρόφησε ολοκληρωτικά. Το πρόγραμμα αποτελούνταν από έναν συνδυασμό επισκέψεων σε μουσεία της περιοχής και μέρη πολιτιστικής κληρονομιάς (όπως το μνημείο Steilneset, τα μουσεία Pomor and Partisan και το εγκαταλειμμένο ψαροχώρι Hamningberg), οργανωμένες συναντήσεις με ιστορικούς και εκπροσώπους τοπικών οργανώσεων όπως οι Coastal Riot, ανεπίσημα δείπνα και ανοιχτές συζητήσεις με συμμετέχοντες του προγράμματος και άλλους καλλιτέχνες και επιμελητές, όπως και καθημερινή έρευνα πεδίου υπό μορφή συνεντεύξεων (Papaeti και Urstad) και περιπατητικών σημειώσεων και ηχογραφήσεων (acte vide).»
Την Τετάρτη 13/4, οι συμμετέχοντες του προγράμματος θα βρεθούν ξανά στη Σύρο, με σκοπό να μοιραστούν ένα δείγμα της εν εξελίξει δουλειάς τους, βασισμένο σε ηχογραφήσεις και συνεντεύξεις που έγιναν κατά την επίσκεψή τους στη Σύρο και τη Γυάρο τον Ιούνιο του 2021.
Παράλληλα, η επιμελητική ομάδα του Transmissions θα παρουσιάσει μερικά από τα κινητήρια ερωτήματα και τις προκλήσεις που προέκυψαν μέσα από αυτήν την πρωτότυπη συνεργασία, ανοίγοντας το διάλογο με ένα ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό καλλιτεχνών, ερευνητ(ρι)ών, εκπαιδευτικών και κοινοτικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στη Σύρο.
Τετάρτη 13 Απριλίου
18:00 – 20:00
Ινστιτούτο Σύρου – Kέντρο Έρευνας Συριανού Πολιτισμού*
Άνω Σύρος
είσοδος ελεύθερη με κρατήσεις μέσω e-mail στο soundmeetings@gmail.com