Σε αναμονή για κατευθύνσεις αναφορικά τον τρόπο που θα συνεχίσουν να λειτουργούν οι Οικονομικές Επιτροπές, οι Επιτροπές Ποιότητας Ζωής αλλά και τα Δημοτικά Συμβούλια σχετικά με τη λήψη σοβαρών αποφάσεων, μέχρι το τέλος της θητείας, βρίσκονται οι Δήμαρχοι, με φόντο την απόφαση του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματικές της διατάξεις του νόμου Θεοδωρικάκου για τους Δήμους.
Το θέμα της κυβερνησιμότητας των Δήμων μετά από την εφαρμογή της απλής αναλογικής στις τελευταίες εκλογές, απασχόλησε έντονα και σχεδόν συνολικά στη χώρα, αφού σε αρκετούς Δήμους οι παρατάξεις που ανέλαβαν τη διοίκηση δεν είχαν την απόλυτη πλειοψηφία στα Δημοτικά Συμβούλια.
Αυτό τους έθετε αντιμέτωπους με τη δυσκολία να περάσουν τις προτάσεις τους, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για “ακυβερνησία”, θέμα το οποίο θέλησε η επόμενη κυβέρνηση να διαχειριστεί με τον νόμο Θεοδωρικάκου. Συγκεκριμένα, η αδυναμία ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ των παρατάξεων – δεδομένης της ανύπαρκτης σχετικής κουλτούρας στη χώρα – οδήγησε σε διατάξεις που αύξησαν και μετέφεραν καθήκοντα και ευθύνες στις Οικονομικές Επιτροπές και τις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής, στις οποίες οι παρατάξεις των Δημάρχων, είχαν την πλειοψηφία. Με αυτόν τον τρόπο “αποκλείστηκαν” παρατάξεις της αντιπολίτευσης, ενώ το σοβαρότερο όλων είναι πως αποδυναμώθηκαν τα Δημοτικά Συμβούλια.
Επί των ανωτέρω διατάξεων του νόμου Θεοδωρικάκου αποφάσισε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) πως αυτές είναι αντισυνταγματικές, όπως αυτό γνωστοποιήθηκε με σχετική απόφασή του.
Στο σημερινό ρεπορτάζ της εφημερίδας, πρόσωπα των Δήμων, Δήμαρχοι και Αντιδήμαρχοι των Κυκλάδων σχολιάζουν τις εξελίξεις, σημειώνοντας πρωτίστως πως αναμένουν οδηγίες από το Υπουργείο Εσωτερικών για το πώς θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους τα αποφασιστικά συλλογικά όργανα.
H απόφαση του ΣτΕ
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά για την απόφαση του ΣτΕ: “Η Ολομέλεια του ΣτΕ με την υπ΄ αριθμ. 2377/2022 απόφασή της έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι οι διατάξεις των ν. 4623/2019 και 4625/2019 με τις οποίες θεσπίσθηκαν αλλαγές στον τρόπο συγκροτήσεως της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής των Δήμων, καθώς και των Διοικητικών Συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.), προκειμένου στα όργανα αυτά να υπάρχει πλειοψηφία της παρατάξεως του δημάρχου είναι: α) κατά το μέρος που δεν καταλαμβάνουν την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019 δημοτική περίοδο, δεν είναι αντίθετες σε κάποια συνταγματική ή υπερνομοθετικής ισχύος διάταξη ή αρχή, και β) κατά το μέρος όμως που καταλαμβάνουν τη δημοτική περίοδο η οποία διανύεται μετά τις εκλογές της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019, ο νομοθέτης παρενέβη, αμέσως μετά τη διεξαγωγή των εκλογών στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, επιφέροντας δύο βασικές αλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα, οι οποίες είναι μεταξύ τους αλληλένδετες, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 1, 52 και 102 παρ. 2 του Συντάγματος.
Αντίθετα, δεν αντίκεινται στις συνταγματικές διατάξεις οι νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν την ανάδειξη των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.), κατέληξε το ΣτΕ”.
Γ. Πιταούλης: Δεν υπάρχει η κουλτούρα της συνεργασίας
Τον σχολιασμό του επί των εξελίξεων κατέθεσε στην εφημερίδα ο Αντιδήμαρχος Οικονομικών, Γιάννης Πιταούλης, ο οποίος είναι και πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, η οποία έχει αυξημένο ρόλο και ευθύνες, χάρη στις αλλαγές για την κυβερνησιμότητα των Δήμων.
“Είναι αλήθεια ότι οι τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές έγιναν με ένα διαφορετικό πλαίσιο και διαφορετικά ήταν τα πράγματα μέσα στα οποία τοποθετήθηκαν τότε οι συνδυασμοί και ψήφισαν αντίστοιχα οι δημότες. Η αλήθεια είναι ότι το κομμάτι της απλής αναλογικής παρότι βοηθά να εκφράζονται αναλογικότερα οι απόψεις, σε πολλούς Δήμους στην πράξη, δημιούργησε προβλήματα” ανέφερε αρχικά ο Γιάννης Πιταούλης, ο οποίος διευκρίνισε παράλληλα, πως, “Στον δικό μας Δήμο δεν θα υπήρχε τέτοιο ζήτημα με την έννοια ότι ο συνδυασμός που κέρδισε τις εκλογές είχε και την πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο. Εν τούτοις, η αλήθεια είναι ότι πολλοί Δήμοι αντιμετώπισαν ή θα αντιμετώπιζαν προβλήματα κυβερνησιμότητας. Και αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν έχει αναπτυχθεί τόσο έντονα η κουλτούρα της συνεργασίας, πλέον της προγραμματικής συνεργασίας, αλλά πολλές φορές, κινούμαστε ανάλογα με τα τοπικά συμφέροντα”.
Ερωτηθείς για το τι σημαίνει στην πράξη ο αυξημένος ρόλος της Οικονομικής, τόνισε τα ακόλουθα. “Στην πράξη εγώ έχω να πω το εξής. Αυτό οδήγησε σε ένα μεγάλο βάρος που κλήθηκε να σηκώσει η Οικονομική Επιτροπή και τα μέλη, ενδεχομένως, δυσανάλογο και αυτό είναι αλήθεια. Άρα, εδώ είχαμε μία αλλοίωση του πνεύματος του νόμου με την έννοια ότι διαφορετικά έγιναν οι εκλογές, διαφορετικά ψήφισαν οι πολίτες και διαφορετικά μετά κληθήκαμε να εφαρμόσουμε κάποια πράγματα. Από την άλλη, δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω το γεγονός ότι πολλές φορές η Οικονομική Επιτροπή σαν πιο ευέλικτο όργανο, βοηθούσε στο να λειτουργήσει ένας Δήμος πιο γρήγορα και κάποια πράγματα να “τρέξουν” με μεγαλύτερη ευκολία” υπογράμμισε, ενώ αναφορικά με την ενημέρωση των παρατάξεων της ελάσσονος μειοψηφίας που δεν εκπροσωπούνται στην Οικονομική Επιτροπή, πρόσθεσε τα εξής. “Αυτό δεν απέκλειε το κομμάτι της ενημέρωσης των άλλων παρατάξεων ή ενδεχομένως τους απέκλειε σε κάποια θέματα με την έννοια ότι δεν μπορούσαν να ψηφίσουν θετικά ή αρνητικά. Όμως η ενημέρωση, η τοποθέτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο δεν ήταν κάτι που εξέλειπε. Οπότε, αυτό το κομμάτι μετά και την απόφαση του ΣτΕ είναι πολύ σημαντικό γιατί δημιουργείται ένα καθεστώς ανασφάλειας”.
Σύμφωνα με τη θεώρηση του ίδιου, “Νομίζω πως πρέπει να βρίσκεται πάντοτε η χρυσή τομή. Κάποια λειτουργικά θέματα των Δήμων πρέπει να πηγαίνουν μέσα από την Οικονομική Επιτροπή σαν πιο ευέλικτο όργανο – και τα πολιτικά ζητήματα να αντιμετωπίζονται αντίστοιχα από τα Δημοτικά Συμβούλια, που να έχουν έναν πιο πολιτικό χαρακτήρα”.
Οι Δήμοι χρειάζονται σταθερό πλαίσιο λειτουργίας
Παρακάτω ερωτηθείς για το αν υπάρχει κίνδυνος ακύρωσης αποφάσεων, υπήρξε συγκεκριμένος. “Αυτή τη στιγμή έχει κριθεί επί της ουσίας ότι η νομοθεσία, την οποία ψήφισε η Βουλή δεν ταιριάζει με το Σύνταγμα. Οπότε κάποιος ενδεχομένως θα μπορούσε να έρθει να πει ότι έτσι όπως έχει συσταθεί και συγκαλείται η Οικονομική Επιτροπή δεν έχει νόμιμη σύσταση, άρα και οι αποφάσεις που λαμβάνει δεν μπορούν να παράγουν έννομα αποτελέσματα” παρατήρησε, ενώ εν αναμονή των όποιων κατευθύνσεων από το Υπουργείο Εσωτερικών για το πώς θα πορευθούν τα αποφασιστικά όργανα παρακάτω, συμπλήρωσε τα εξής.
“Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να γίνει άμεσα. Βλέποντας και το πολιτικό κομμάτι, η αλήθεια είναι πως τοποθετήθηκαν οι παρατάξεις σε ένα πλαίσιο το 2019. Αυτό άλλαξε σημαντικά από τις αρχές του 2019 ακριβώς λόγω της αλλαγής του νόμου. Επίσης, αυτό το πλαίσιο τροποποιήθηκε σημαντικά και στο πλαίσιο του κορωνοϊού όπου δόθηκαν κάποιες εξαιρετικές δυνατότητες. Τώρα πάλι να αλλάζει την τελευταία χρονιά;” σχολίασε ο ίδιος, λέγοντας πως, “Δεν ξέρω τι θα προτείνει το Υπουργείο Εσωτερικών. Είναι κάτι που δεν είναι καλό για τους Δήμους, με την έννοια ότι δεν υπάρχει κάτι να σταθείς”.
Ολοκληρώνοντας τις δηλώσεις του, εξήγησε πως, “Το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργούν οι Δήμοι δεν πρέπει να αλλάζει κάθε τρεις και λίγο”, λέγοντας τέλος για το θέμα των συνεργασιών πως, “Η συνεργασία έχει να κάνει με τα προγράμματα που καταθέτουν οι παρατάξεις και κατά πόσον πάνω σε αυτά μπορείς να συνεργαστείς. Όμως είναι πολύ σημαντικά και τα πρόσωπα και ας μην τα υποτιμούμε”.
Μ. Κωβαίος: Ήταν “πυροσβεστικό” μέτρο
Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Πάρου, Μάρκος Κωβαίος σχολίασε την απόφαση του ΣτΕ, σημειώνοντας πως δεν έχει δοθεί κάποια κατεύθυνση προς το παρόν από το Υπουργείο Εσωτερικών. Μάλιστα εξήγησε πως τουλάχιστον ο Δήμος Πάρου δεν αντιμετώπισε θέμα κυβερνησιμότητας, αφού η Δημοτική Αρχή είχε την πλειοψηφία, χαρακτηρίζοντας τις σχετικές διατάξεις ως “πυροσβεστικό μέτρο” για να αντιμετωπιστούν προβλήματα σε άλλους Δήμους.
“Αναμένουμε τις κυβερνητικές επιλογές. Αυτή τη στιγμή ανεξάρτητα αν τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής είναι αντιπροσωπευτικά όσον αφορά τον αριθμό τους με το εκλογικό αποτέλεσμα, όμως έχει έναν σπουδαίο ρόλο αυτή την στιγμή. Πιστεύω είναι ένα “πυροσβεστικό” μέτρο για να μπορέσει να υπάρχει κυβερνησιμότητα στους Δήμους.
Εμείς είχαμε πλειοψηφία, δεν θα είχαμε πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν Δήμοι που οι Δημοτικές Αρχές είναι μειοψηφία” ανέφερε, ενώ πρόσθεσε πως για το κομμάτι των συνεργασιών μεταξύ παρατάξεων, “Δεν είμαστε ώριμες κοινωνίες. Δυστυχώς. Ένα πυροσβεστικό μέτρο ήταν. Όταν αλλάξει το εκλογικό σύστημα και δώσει δυνατότητα κυβερνησιμότητας στις Δημοτικές Αρχές, νομίζω ότι αυτό δεν θα χρειάζεται”.
Ο κ. Κωβαίος επεσήμανε μάλιστα πως η κάθε Δημοτική Αρχή εκλέγεται λόγω του προγράμματός της και αυτό πρέπει να μπορεί να υλοποιεί.
“Είναι ένα ζήτημα, όταν μία Δημοτική Αρχή έχει δώσει τον λόγο της στους πολίτες και πει ότι έχει συγκεκριμένη ατζέντα, να πει ότι δεν μπορεί να τα κάνει. Ο κόσμος ψήφισε τη Δημοτική Αρχή για να τα κάνει και μετά δεν θα μπορεί να κάνει αυτά που υποσχέθηκε; Κρινόμαστε από τα έργα μας και από την υλοποίηση των προεκλογικών μας προγραμμάτων. Το θέμα μας είναι η κυβερνησιμότητα. Να υπάρχει αποτελεσματικότητα. Δυστυχώς, δεν είμαστε ώριμοι ώστε να υπάρξουν συναινέσεις. Και αυτό ιδιαίτερα σε δημοτικές παρατάξεις που έχουν από πίσω τους κόμματα”.
Ερωτηθείς αν εκτιμά ότι θα ακυρωθούν αποφάσεις, ο ίδιος απάντησε τα εξής: “Πιστεύω ότι θα δοθεί μία κυβερνητική λύση γιατί δεν γίνεται αλλιώς. Και πιστεύω ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του αντισυνταγματικού και του νόμιμου. Αν έχει γίνει ένας νόμος του κράτους, έχει γίνει νόμος του κράτους”.
Έκλεισε τις δηλώσεις του, σημειώνοντας πως, “Εμείς αυτή τη στιγμή θεωρούμε ότι όντως θέλει μία ρύθμιση προς το δημοκρατικότερο αλλά να υπάρξει κυβερνησιμότητα”.
Ι. Ρούσσος: Πολλές φορές δεν συνεργαζόμαστε για τα αυτονόητα
Σαφής είναι και ο Δήμαρχος Ανάφης, Ιάκωβος Ρούσσος, ο οποίος εξήγησε πως σίγουρα ο Δήμος αναμένει ενημέρωση από το αρμόδιο Υπουργείο για το πώς θα προχωρήσουν στο εξής Δημοτικά Συμβούλια και Επιτροπές, θίγοντας παρομοίως το θέμα της αδυναμίας ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ των παρατάξεων.
“Ενημέρωση μέχρι τώρα δεν μας έχει έρθει. Εμείς στην Ανάφη δεν αντιμετωπίσαμε τέτοιο πρόβλημα κυβερνησιμότητας. Έχουμε την πλειοψηφία και δεν ζήσαμε αυτό το πρόβλημα που αναφέρουν άλλοι Δήμοι. Σίγουρα βέβαια θα δημιουργηθεί πρόβλημα και αυτό είναι δεδομένο. Μιλάω για τις αποφάσεις. Δεν υπάρχει περίπτωση. Για εμάς δεν έχουμε προβληματισμό, καθώς είχαμε πάντα πλειοψηφία. Όμως σε άλλους Δήμους, θα υπάρξει πρόβλημα. Στους μεγάλους Δήμους που δεν είχαν την πλειοψηφία, θα υπάρξει πρόβλημα” παρατήρησε, μιλώντας παρακάτω για το κομμάτι των συνεργασιών που προϋποθέτει η εφαρμογή της απλής αναλογικής στη λειτουργία των Δήμων.
“Τι να απαντήσω τώρα; Τα ζούμε όλοι. Τα βλέπουμε. Η προσωπική άποψή μου είναι πως δεν ξέρω αν θα βοηθήσει. Μακάρι να γίνει και μακάρι να υπάρχει συναίνεση. Σίγουρα οι συναινέσεις έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Δεν ξέρω όμως κατά πόσον αυτό είναι εφικτό να γίνει.
Δυστυχώς, πολλές φορές δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε για τα αυτονόητα. Γιατί πολλές φορές δεν κοιτάμε ούτε τον τόπο μας” σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Ρούσσος, επαναλαμβάνοντας τέλος τα εξής: “Ευτυχώς στην Ανάφη δεν αντιμετωπίσαμε τέτοιο πρόβλημα. Στην Ανάφη παίρνουμε αποφάσεις και στην Οικονομική Επιτροπή και στο Δημοτικό Συμβούλιο, ασχέτως αν προσφάτως μία απόφαση από την Αποκεντρωμένη μας την επέστρεψαν πίσω επειδή δεν έπρεπε να έχουμε πάρει απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου. Περιμένουμε αποφάσεις από το κράτος”.
Μ. Ναδάλη: Να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία
Από την πλευρά της, η Δήμαρχος Σίφνου, Μαρία Ναδάλη τονίζει πως το Υπουργείο Εσωτερικών, οφείλει να παρέχει άμεσα κατευθύνσεις προς τους Δήμους, ώστε να συνεχίσουν να λειτουργούν ομαλά. “Αναμένουμε την επίσημη ενημέρωση για την απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ, τις πρωτοβουλίες και τις νομοθετικές ρυθμίσεις στις οποίες θα προχωρήσει η κυβέρνηση και το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να δώσει λύσεις σύμφωνα με την απόφαση για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των Δήμων μας” δήλωσε χαρακτηριστικά.
Πηγή: Κοινή Γνώμη/Άννα-Τερέζα Δαλμυρά
📸Wikimedia Commons