Ο ΕΟΤ ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 1929. Η σύσταση του έγινε με προτροπή του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Ήταν ένα νευραλγικό στοιχείο στο όραμα του εκσυγχρονιστή πρωθυπουργού για αυτό που ο ίδιος ονόμαζε «αστικό εκσυγχρονισμό της Ελλάδας». Σήμερα, ο ΕΟΤ αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Ο οργανισμός ξεκίνησε τη λειτουργία του στα χρόνια του Μεσοπολέμου προσπαθώντας δειλά να δημιουργήσει το τουριστικό πρόσωπο της χώρας μας. Οι ιδέες ήταν από την αρχή ευφάνταστες. Ο οργανισμός δημιουργεί ταινίες μικρού μήκους που προβάλλονταν στα επίκαιρα των υπόλοιπων χωρών του εξωτερικού ενώ η προσπάθεια φτάνει ακόμα και στο να μοιράζονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αθήνας στους ξένους τουρίστες που επισκέπτονταν τη χώρα μας, χέρι με χέρι!
Η ιστορία του ΕΟΤ: Οι πρώτες αφίσες
Από τις πρώτες αφίσες του ΕΟΤ, το 1930
Λίγο αργότερα, δημιουργούνται και οι πρώτες αφίσες του ΕΟΤ από το φακό της διάσημης ταλαντούχας φωτογράφου Nelly’s (κατά κόσμον Έλλης Σουγιουλτζόγλου- Σεραϊδάρη). Η ιστορία του ΕΟΤ μπαίνει σε άλλα καλούπια. Το ενδιαφέρον μάλιστα αυτής της περιόδου είναι πως οι αφίσες δεν είναι όπως αυτές που θα αρχίσουν να δημιουργούνται από το 1950 και έπειτα με το focus να γίνεται δηλαδή σε νησιά και φυσικά τοπία, αλλά το στοιχείο στο οποίο πέφτει όλο το βάρος είναι η κλασική μας ιστορία και ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός.
Η πρώτη «κεφαλαιοποίηση» της δουλειάς του ΕΟΤ θεωρήθηκε ότι ήρθε το 1937 τότε που τη χώρα μας επισκέφτηκαν 160.000 τουρίστες. Το νούμερο θεωρήθηκε τεράστια επιτυχία δεδομένου ότι βρισκόμαστε μόνο από οκτώ χρόνια αργότερα από το κραχ του 1929 , σε μια Ελλάδα, που οι υποδομές της δεν της δίνουν ακόμα το προτέρημα για την εύκολη μετακίνηση των τουριστών.
Η κατάργηση του ΕΟΤ τα χρόνια του Μεταξά
Γνωρίζετε πως ο Μεταξάς αποφάσισε να βαφτούν όλα τα σπίτια των Κυκλάδων μπλε και άσπρα, στα χρώματα της γαλανόλευκης;
Στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, ο ΕΟΤ καταργείται και το αίσθημα της τουριστικής ανάπτυξης «παγώνει». Ο Μεταξάς αποφασίζει -και διατάσσει- μάλιστα, να βαφτούν όλα τα σπίτια των Κυκλάδων μπλε και άσπρα, στα χρώματα της γαλανόλευκης. Ο ίδιος ο Μεταξάς άλλωστε προτιμά ο τουρισμός να είναι εσωτερικός και οι Έλληνες να γνωρίζουν την πατρίδα παρά να συμβαίνει αυτό με τους ξένους.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και στη συνέχεια ο Εμφύλιος, βάζουν εξ αντικειμένου στον πάγο του θέμα του τουρισμού. Οι περισσότερες υποδομές της χώρας έχουν πια καταστραφεί, ενώ, ο λαός κυριολεκτικά πεινάει. Είναι το 1949 όταν ο υπεύθυνος για την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη, Πολ Χόφμαν επισκέπτεται την Ελλάδα. Η βασική του διαπίστωση είναι πως μια χώρα τόσο όμορφη πρέπει να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό για να ανακάμψει. Έτσι, μέσω του σχεδίου Μάρσαλ μπαίνει σε εφαρμογή ο τουριστικός σχεδιασμός της χώρας. Δημιουργούνται οι πρώτες τουριστικές υποδομές, όπως ξενοδοχεία, ενώ την ίδια στιγμή διαμορφώνεται και ο τουριστικός χάρτης της χώρας. Ως πρώτοι τουριστικοί προορισμοί λανσάρονται η Κέρκυρα, η Ρόδος και η Αθήνα.
Τον Νοέμβριο του 1950 επανιδρύεται ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, με βασικό στόχο αυτή τη φορά, εκτός από το κράτος, στο χορό να μπουν και οι ιδιώτες επενδύοντας σε αυτό το κομμάτι που δεκαετίες αργότερα θα γίνει η βασική βαριά βιομηχανία της χώρας μας. Η ιστορία του ΕΟΤ αρχίζει να γράφεται και πάλι…
Η ιστορία του ΕΟΤ και των «Ξενία»
Το πρόγραμμα «Ξενία», υπό την επίβλεψη του ΕΟΤ, ξεκίνησε το 1951 με στόχο τη δημιουργία σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων
Το πρόγραμμα «Ξενία», υπό την επίβλεψη του ΕΟΤ ξεκίνησε το 1951. Στόχος του, η δημιουργία σύγχρονων και λειτουργικών ξενοδοχείων με μοντέρνο χαρακτήρα σε όλη την Ελλάδα. Τα πρώτα «Ξενία» κάνουν τα εγκαίνια τους το 1958 και ξεκινούν μια λαμπρή πραγματικά πορεία. Σε μεγάλη ανάταση μπαίνει τότε και το καλλιτεχνικό- δημιουργικό πρόσωπο του οργανισμού, με διάσημους Έλληνες ζωγράφους, όπως ο Γιάννης Μόραλης να φιλοτεχνούν τις αφίσες του ΕΟΤ. Παράλληλα τυπώνονται συλλεκτικά λευκώματα και ημερολόγια με φόντο μια Ελλάδα λαμπερή, ελκυστική και ηλιόλουστη.
Αφίσες του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού τα πρώτα χρόνια του ’50
Γραφεία του ΕΟΤ «ξεπηδούν» σε χώρες του εξωτερικού ενώ γεννιούνται και τα πρώτα σλόγκαν που καλούν κόσμο να επισκεφθεί τη μικρή αλλά πανέμορφη Ελλάδα – Visit Greece. Η τουριστική οργάνωση που έχει αρχίσει πια να παίρνει τον δρόμο της ρίχνει βάρος και στις οργανωμένες πλαζ. Η πρώτη που κάνει εγκαίνια είναι η πλαζ της Βουλιαγμένης, το 1959.
Αφίσες του ΕΟΤ μετά την επανίδρυση του οργανισμού
Έχουν ήδη προηγηθεί το 1954 τα εγκαίνια του Φεστιβάλ Επιδαύρου, ένα ταξίδι στις Μυκήνες θα σας πείσει, και έναν χρόνο αργότερα, του Φεστιβάλ Αθηνών, τα οποία επίσης αξιοποιούνται τουριστικά στο έπακρο. Και πως αλλιώς, αφού καλεσμένοι σε αυτά τα φεστιβάλ είναι καλλιτέχνες διεθνούς βεληνεκούς όπως η Μαρία Κάλλας και ο Φρανκ Σινάτρα!
Τις πόρτες της Ελλάδας προς τα έξω αρχίζει να περνά και ο ελληνικός κινηματογράφος με ταινίες όπως ο «Ζορμπάς» ή το «Ποτέ την Κυριακή»
Τις πόρτες της Ελλάδας προς τα έξω αρχίζει να περνά και ο ελληνικός κινηματογράφος με ταινίες όπως ο «Ζορμπάς» ή το «Ποτέ την Κυριακή». Οι συνθέτες μας Μάνος Χατζιδάκις και Μίκης Θεοδωράκης γίνονται γνωστοί σε όλη την οικουμένη. Ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός που περνά ολοένα και πιο συχνά τα σύνορα βοηθάει στο να αρχίσει να μπαίνει η Ελλάδα δυναμικά στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη.
Αφίσες του ΕΟΤ της δεκαετίας του ’50
Διάσημη γίνεται με τη σειρά της και η νυχτερινή ζωή της Αθήνας μέσα από αυτό που προβάλλουν και οι ελληνικές ταινίες – συρτάκια και σπάσιμο πιάτων στα νυχτερινά κέντρα. Το 1952 ξεκινούν και οι κρουαζιέρες στο Αιγαίο με τον τίτλο «Σεμίραμις».
Η ίδρυση της Ολυμπιακής τον Απρίλιο του 1957 βοήθησε στην περαιτέρω διαφήμιση της Ελλάδας
Κάπου εδώ μπαίνουν και οι εφοπλιστές στον χορό ενώ η ίδρυση της Ολυμπιακής τον Απρίλιο του 1957 από τον Αριστοτέλη Ωνάση ανοίγει πια ορθάνοιχτα τις πόρτες της Ελλάδας στην Ευρώπη.
Η ιστορία του ΕΟΤ: Οι αλλαγές του ’60
Την ίδια στιγμή αλλάζει και η συμπεριφορά των Ελλήνων, οι οποίοι μπαίνουν σε αυτή τη νέα βιομηχανία και βλέπουν στον τόπο τους ολοένα και περισσότερους τουρίστες. Οι ντόπιοι μαθαίνουν αγγλικά ενώ αλλάζουν και συνήθειες που πια θεωρούνται λίγο… brutal. Για παράδειγμα το χτύπημα στην πλάτη. Τα τουριστικά συνέδρια γίνονται ένα βασικό κομμάτι εκπαίδευσης των επαγγελματιών του χώρου. Και κάπως έτσι, τη δεκαετία του ‘50 οι τουρίστες φτάνουν τους 30.000 και το 1961 ξεπερνούν το 1.000.000. Η συμβολή του ΕΟΤ στην πορεία που πήρε ο τουρισμός ήδη από την δεκαετία του 1950 και έπειτα θεωρείται κεφαλαιώδους αξίας αλλά και ισχυρής αισθητικής σφραγίδας.
Αφίσες του ΕΟΤ της δεκαετίας του ’60
Το 1963 μάλιστα, ο ΕΟΤ πετυχαίνει μια τεράστια νίκη, αφού κερδίζει το Α’ Διεθνές βραβείο για την καλύτερη διαφημιστική εκστρατεία της διετίας, σε παγκόσμιο επίπεδο. Μεγαθήρια όπως η Η.Π.Α. και η Γαλλία ζηλεύουν αυτό το μικρό επικοινωνιακό θαύμα. Εφεξής, οι περίφημες αφίσες του ΕΟΤ με την υπογραφή των Μιχάλη Κατζουράκη, Φρέντυ Κάραμποττ και Αγνής Κατζουράκη αρχίζουν να γοητεύουν ολοένα και περισσότερο το διεθνές κοινό και να θεωρούνται καλλιτεχνικά έργα με επιδραστικότητα στον χώρο των τεχνών.
Με αυτές τις επιτυχίες στις αποσκευές της, η Ελλάδα μετατρέπεται σε έναν από τους πρώτους προορισμούς που επιλέγει η Britannia Airways για το νέο Boeing 737 τζετ, με πτήσεις από το Λούτον προς Αθήνα.
Το 1980 ένα εγχειρίδιο για πεζοπόρους αναφέρει: «Η Ελλάδα είναι μια από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου για να ‘χαθεί’ κάποιος για ώρες».
Στην ουσία, ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη πίσω από την αύξηση του αριθμού των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα από την δεκαετία του 1950 και έπειτα. Το 2010 με την κατάργηση του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, ο ΕΟΤ πέρασε στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Σήμερα, ο είναι ο μεγαλύτερος οργανισμός προώθησης του τουρισμού στη χώρα μας με 27 γραφεία σε 21 χώρες και δυναμική παρουσία στις διεθνείς εκθέσεις.
Αυτό που μένει πάντως από την ιστορία του, μια από τις πιο γλυκές και vintage ιστορίες της σύγχρονης Ελλάδας, είναι η απεικόνιση μιας χώρας πανέμορφης, μια Ελλάδας σαν ένας μικρός επίγειος παράδεισος στον παγκόσμιο χάρτη.
Η παραπάνω εικόνα καθρεφτίστηκε με απόλυτο και μοναδικό τρόπο μέσα από τις αφίσες του ΕΟΤ, από μόνες τους ένα κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και υπάρχουν και τόσες γλυκές ιστορίες γύρω από τη δημιουργία αυτών των αφισών. Σε μια συνέντευξή του ο Έλληνας ζωγράφος Μιχάλης Κατζουράκης είχε διηγηθεί το παρακάτω στιγμιότυπο για την απονομή του βραβείου στη Στοκχόλμη στον Φρέντυ Κάραμποτ. «Ο Φρέντυ είχε βάλει το σμόκιν του, είχε μπει σε ταξί ώσπου είδε τυχαία στο δρόμο για την τελετή, έναν κινηματογράφο όπου παιζόταν ο “Λώρενς της Αραβίας”. Σταμάτησε αυτομάτως το ταξί και άφησε τη βράβευση για το σινεμά! Στ’ αλήθεια, αν αυτό δεν είναι εκδήλωση αναρχισμού, τότε τι είναι;».