* Ένας λειτουργικά αναλφάβητος, αν και μπορεί να έχει ολοκληρώσει τη μέση εκπαίδευση ή ακόμα και να έχει παρακολουθήσει πανεπιστημιακές σπουδές, δεν κατανοεί με επάρκεια τον προφορικό και γραπτό λόγο, δεν διατυπώνει με σαφήνεια τη σκέψη του, δεν έχει την ικανότητα να κάνει σύνθετους συνειρμούς και να αναπτύσσει κριτική σκέψη, ενώ δεν αναζητά, ούτε εκμεταλλεύεται ευκαιρίες για βελτίωση των δεξιοτήτων του.
Την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2023, η Ένωση Λιμένων Ελλάδος, σε δελτίο Τύπου με τίτλο Έτος σταθμός – ορόσημο για την κρουαζιέρα το 2022, δημοσιοποίησε τα συνολικά στοιχεία αφίξεων και επιβατών κρουαζιέρας στους ελληνικούς προορισμούς την περασμένη χρονιά.
ΤΕΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΦΙΞΕΩΝ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑΣ 2019 – 2022 ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΧΩΡΑΣ
Αρκετά κυκλαδικά ΜΜΕ αναδημοσίευσαν το δελτίο Τύπου της Ε.ΛΙΜ.Ε. και τα στοιχεία αφίξεων, ενώ, στο πλαίσιο της ατελέσφορης αριθμολαγνείας και του λειτουργικού αναλφαβητισμού που βασανίζουν τη χώρα μας, δεν έλειψε και ο σχολιασμός των «επιδόσεων» κάθε νησιού.
Για κάποια νησιά ο σχολιασμός ήταν διθυραμβικός -π.χ. για τη Σαντορίνη και την «πρωτιά» με 686 προσεγγίσεις και 826.602 επιβάτες- ενώ για άλλα νησιά ήταν πικρός και επικριτικός όπως για τη Νάξο και τις «μόλις» 6 προσεγγίσεις και τους 886 επιβάτες.
Στη Νάξο μάλιστα ακούστηκαν εκφράσεις όπως «η λίστα της ντροπής», ενώ για πολλοστή φορά αναπαρήχθησαν οι ίδιες ανόητες αιτιάσεις: οι Ναξιώτες δεν θέλουν τα κρουαζιερόπλοια γιατί θα τους κόβουν τη θέα από την παραλία της Χώρας, οι «οικολόγοι» δεν θέλουν την ανάπτυξη του τόπου, οι επιχειρηματίες άλλων κλάδων ζηλεύουν τον τουρισμό κ.ά.
Σε προηγούμενο άρθρο στο Cyclades Open –Τουριστική ανάπτυξη: Το αντιπαράδειγμα της Νάξου– είχε επισημανθεί:
Άλλοι ζητούν η Νάξος να γίνει προορισμός κρουαζιέρας, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι το νησί δεν έχει καμία υποδομή για τέτοιου είδους τουρισμό.
Δεν έχει λιμάνι, δρόμους, πεζοδρόμια και πεζοδρόμους, επισκέψιμα αξιοθέατα για ηλικιωμένους και ΑΜΕΑ, τον μεγάλο αριθμό πούλμαν που θα χρειαζόταν, επαγγελματίες, πιστοποιημένους ξεναγούς, ούτε καν λειτουργική σήμανση.
Κανείς δεν έχει φροντίσει να κατανοήσουν ότι οι ταξιδιώτες κρουαζιέρας ταξιδεύουν με αυτό τον τρόπο για να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή άνεση και να γνωρίσουν τα σημαντικότερα αξιοθέατα ενός τόπου στο συντομότερο δυνατόν χρονικό διάστημα και σίγουρα όχι να ψωνίσουν σουβενίρ φτιαγμένα στην Κίνα ή να περάσουν μια ολόκληρη ημέρα στα 650μ. του παραλιακού πεζόδρομου της Χώρας Νάξου.
Αυτό, που ο λειτουργικός αναλφαβητισμός δεν αφήνει τους σχολιαστές να αντιληφθούν είναι ότι η κρουαζιέρα δεν είναι μόνο ζήτημα προσφοράς. Εν προκειμένω για τη Νάξο μάλιστα δεν είναι διόλου ζήτημα προσφοράς, μια και ο στόχος της «τουριστικής ανάπτυξης» έχει συνδεθεί στο νησί με την αλόγιστη εκμετάλλευση και την χωρίς σχέδιο επέκταση κάθε τουριστικής δραστηριότητας σε βάρος κάθε άλλου παραγωγικού κλάδου.
Η κρουαζιέρα είναι κυρίως θέμα ζήτησης. Οι εταιρείες κρουαζιέρας, αν ήθελαν να προσθέσουν τη Νάξο στα προγράμματά τους, θα το είχαν ήδη κάνει. Δεν το έχουν επιδιώξει γιατί το νησί δεν έχει καμία υποδομή τουρισμού κρουαζιέρας.
Odyssey of The Seas
Για παράδειγμα το κρουαζιερόπλοιο Odyssey of The Seas της Royal Caribbean φιλοξενεί έως 5.498 επιβάτες, έχει πλάτος 41 μέτρα και μήκος 346,8 μέτρα. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του, το Blue Star Delos έχει πλάτος 23,2 μέτρα και μήκος 145,90 μέτρα.
- Ένα κρουαζιερόπλοιο με αυτές τις διαστάσεις δεν μπορεί να προσεγγίσει στο λιμάνι της Νάξου
- Οι δρόμοι του νησιού είναι ακατάλληλοι για την ταυτόχρονη μετακίνηση των πούλμαν (για τις εκδρομές των επιβατών χρειάζονται τουλάχιστον 60-90 καινούργια, πολυτελή πούλμαν) και φυσικά τη στάθμευση στους χώρους επίσκεψης. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό μάλιστα ότι αυτές οι ομαδικές μετακινήσεις δεν θα χρειαστεί να γίνουν μόνο μία φορά, ώστε να δικαιολογείται μια σχετική ταλαιπωρία, αλλά θα γίνονται αρκετές φορές κάθε εβδομάδα
- Στη Νάξο δεν υπάρχει ο αριθμός των επαγγελματιών, αδειούχων ξεναγών που χρειάζονται για τις εκδρομές, ενώ φυσικά καμία εταιρεία κρουαζιέρας δεν θα δεχόταν να γίνονται ξεναγήσεις από οδηγούς, συνοδούς κλπ. Η εγκατάσταση ξεναγών στη Νάξο σημαίνει προσλήψεις ή δεσμευτικές συμβάσεις από τα τουριστικά γραφεία που θα κάνουν τις εκδρομές, ύπαρξη αξιοπρεπών κατοικιών με λογικό ενοίκιο για τη διαμονή τους κ.ά.
- Τα εστιατόρια του νησιού δεν θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα 4.000-5.000 επιπλέον πελάτες από όσους έχουν καθημερινά, οι οποίοι μάλιστα θα μετακινούνται ομαδικά και θα τρώνε την ίδια ώρα, ούτε βέβαια μπορούν οι εστιάτορες να ζητήσουν από τις εταιρείες κρουαζιέρας να τρώνε οι επιβάτες των πλοίων σε ώρες εκτός των ωρών αιχμής.
- Στη Νάξο δεν υπάρχουν τόσα καταστήματα για να κάνουν αγορές οι επιβάτες του πλοίου και θα δημιουργούνταν τεράστιες ουρές.
Ακόμα και για ένα πολύ μικρότερο κρουαζιερόπλοιο, όπως το Celestyal Crystal για παράδειγμα που φιλοξενεί 1.106 επιβάτες, τα προβλήματα θα παρέμεναν τα ίδια, με την εξαίρεση ίσως της προσέγγισης του λιμανιού, καθώς το Crystal, που είναι ένα από τα μικρότερα κρουαζιερόπλοια, είναι λίγο μεγαλύτερο από το Blue Star Delos.
Celestyal Crystal
Βέβαια καθώς ένα κρουαζιερόπλοιο πρέπει να μείνει στο λιμάνι 4 έως 6 ώρες ή και περισσότερο καμιά φορά, το πρόβλημα των λιμενικών υποδομών παραμένει.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο τουρισμός κρουαζιέρας λειτουργεί με συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Είναι τουρισμός πολυτελείας, γεγονός που σημαίνει ότι κάθε υπηρεσία που προσφέρεται πρέπει να είναι ανάλογα πολυτελής, χωρίς όμως να είναι υπερβολικά ακριβή. Τα πούλμαν θα πρέπει να είναι καινούργια και πολυτελή, οι ξεναγοί να είναι πολύ καλά καταρτισμένοι επαγγελματίες, με επίσημη άδεια, τα εστιατόρια να προφέρουν καλά και πλήρη μενού, τα καταστήματα να έχουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων και γρήγορη εξυπηρέτηση κλπ.
Εκτός από τις υπηρεσίες και ο προορισμός θα πρέπει να προσφέρει ανάλογες ευκολίες. Να μην απαιτείται μεγάλη αναμονή στους χώρους επίσκεψης, να υπάρχει εύκολη πρόσβαση των ηλικιωμένων (ένας μεγάλος αριθμός των επιβατών κρουαζιέρας είναι ηλικιωμένοι), των ΑΜΕΑ και όσων κινούνται με αμαξίδια, να υπάρχει πλήρως λειτουργικό νοσοκομείο για την περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος κλπ.
Εκτός από τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει κατανοητό επίσης ότι η Νάξος, όπως και κάθε νησί που επιθυμεί να μπει στον σχεδιασμό των εταιρειών κρουαζιέρας, την περίοδο προσέγγισης των πλοίων θα έχει και τους επισκέπτες που έχει κάθε κάθε σαιζόν και πως οι επιβάτες των κρουαζιεροπλοίων θα προστεθούν στον αριθμό των τουριστών που θα βρίσκονται στο νησί.
Αυτό πέρα από την καταπόνηση των υποδομών (νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, δρόμοι κλπ.) και τη δυσκολία ή και αδυναμία διαχείρισης τόσο μεγάλου αριθμού επισκεπτών (κυκλοφοριακή συμφόρηση, γεμάτα εστιατόρια και καταστήματα, μεγάλες ουρές, καθυστερήσεις, ταλαιπωρία κλπ.) ενέχει και έναν επιπλέον σημαντικό κίνδυνο: τη δυσαρέσκεια των επισκεπτών που διαμένουν στο νησί -οι οποίοι επιλέγουν τη Νάξο γιατί είναι ένας προορισμός χωρίς συνωστισμό- και συνακόλουθα τη δυσφήμιση και την απαξίωση του προορισμού.
Η σύγκριση που γίνεται με τη Σαντορίνη είναι αδόκιμη και καταδεικνύει, αν μη τι άλλο, απειρία ή έλλειμα γνώσης. Η Σαντορίνη είναι ένας μοναδικός στον κόσμο προορισμός και τόσο οι επισκέπτες που διαμένουν στο νησί, όσο και οι επιβάτες των κρουαζιεροπλοίων, είναι προετοιμασμένοι για τον συνωστισμό και την ταλαιπωρία. Το ίδιο συμβαίνει και στη Βενετία αλλά και σε άλλους ιδιαίτερους προορισμούς. Παρόλα αυτά όμως και αυτοί οι προορισμοί, οι υποδομές των οποίων δεν συγκρίνονται με της Νάξου, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και επιβάλλουν περιορισμούς (βλ. Τα λιμάνια της Ευρώπης δεν θέλουν πια τα κρουαζιερόπλοια)
Το πρόβλημα της Νάξου δεν είναι η έλλειψη κρουαζιέρας αλλά η έλλειψη ξεκάθαρης ταυτότητας, βιώσιμου αναπτυξιακού στόχου και αποτελεσματικής διαχείρισης του προορισμού.
Η Νάξος είναι ένας νησιωτικός προορισμός, με μοναδικά χαρακτηριστικά και αστείρευτες δυνατότητες ανάπτυξης πολιτιστικού τουρισμού και τουρισμού εμπειρίας. Το πρόβλημα της Νάξου, στην οποία συγκεντρώνονται όλες οι κύριες τάσεις στον τομέα του τουρισμού, δεν είναι να γίνει (άλλη) μια «αρπαχτή», η οποία μάλιστα θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα μπορούσε να λύσει, αλλά να γίνει το επόμενο βήμα στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού με την αλλαγή αναπτυξιακού μοντέλου.
Οι πόροι και το τουριστικό προϊόν του νησιού, με ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση, θα μπορούσαν να καταστήσουν τη Νάξο πρωτοπόρα στον βιώσιμο τουρισμό εμπειρίας στη χώρα αλλά και την Ευρώπη.
[*] Ο Αλέξανδρος Τσατσαρούνος είναι Σύμβουλος Διαχείρισης Τουριστικών Προορισμών & Επιχειρήσεων
Διαβάστε ακόμα:
- Τουριστική ανάπτυξη: Το αντιπαράδειγμα της Νάξου
- Γιατί η Ελλάδα βρίσκεται εκτός της πρώτης δεκάδας των κορυφαίων προορισμών πολιτιστικού τουρισμού;
- Ο «αρρύθμιστος αυτόματος πιλότος» της τουριστικής ανάπτυξης της Νάξου
- Η χαμένη (;) ευκαιρία της Νάξου
- Τα λιμάνια της Ευρώπης δεν θέλουν πια τα κρουαζιερόπλοια